Türklerin Yaratılış Efsanesi ile Japonların Benzer Metinleri Arasındaki Benzer ve Paralel Noktalar

Yıl 2014, Cilt: 20 Sayı: 77, 189 - 196, 01.04.2014

Mehmet Kara Ersin Teres

Öz

Türk ve Japon milletleri tarih boyunca birbirine yakın coğrafî bölgelerde yaşamışlardır.
Asırlar boyunca birbirine komşu olmuş ya da birbirine yakın bölgelerde yaşamış olan
farklı milletlerin değişik kültürel öğelerinde olduğu gibi mitolojilerinde de çeşitli ortaklık
ve benzerlikler bulunması çok doğal bir durum olarak görülebilir. Bu bağlamda Türk ve
Japon milletleri de coğrafî yakınlıkları dolayısıyla hem kültürel açıdan hem de mitolojik
öğeler açısından benzerlik ve ortaklıklar gösteren iki topluluktur. Bu çalışmada temel olarak
aralarında kültürel bağlamda yakınlık bulunduğu düşünülen Japon ve Türk milletlerinin
mitolojileri yaratılış açısından ele alınmış, Türklere ait Yaratılış destanı ile Japonların benzer
metinleri arasındaki ortak özellikler değerlendirilmiştir. Önceliklİ olarak Hıristiyanlık ya
da diğer dinlerin (Musevilik, Budizm vb.) etkisi ile Japon mitolojisine girmiş mitolojik
özelliklerin bulunup bulunmadığı, Japon mitolojisinin temel kaynaklarından araştırılmıştır. Bu
araştırmanın sebebi diğer dinlerden ve inanışlardan birçok unsurun Japon mitolojisini ve diğer
Asya mitolojilerini etkilemiş olduğunun düşünülmesidir. Değişik kaynaklar yardımı ile ortak
mitolojik özellikler tespit edildikten sonra Türk ve Japon mitolojileri arasındaki bağlantılar
tespit edilip yorumlanmıştır. Türk ve Japon mitolojileri mitolojileri ile ilgili karşılaştırılan
konular arasında yaratılış, yaratılışın başlangıcı, yaratılış süreci, cennet ve cehennemin işlenişi,
kutsal mekânlar, kutsal nesneler, tabiata bakış, mitolojidelerde geçen özel isimler, olağanüstü
olay, durum ve nesneler, Tanrıların insana bakışı, insanın Tanrılara bakışı vb. konular sayılabilir.

Anahtar Kelimeler

Japon mitolojisi, karşılaştırma, mitoloji, Türk mitolojisi, yaratılış

SOME SIMILAR AND PARALLEL POINTS BETWEEN THE TURKIC LEGENDARY “CREATION” AND SIMILAR TEXTS OF JAPAN

Öz

Turks and Japanese nations have lived in close geographic regions through long ages. Some
similaritiesand common features can be found between mythologies of different nations that lived
next to each other or in close geographic regions for centuries. In this context, Turk and Japanese
nations are two community which have some common features and similarites in terms of cultural
and mythological elements. In this paper, we will make a point of Turkic and Japanese mythologies
in terms of creation and compare Turkic legendary “Creation” and similar texts of Japan and
ascertain common features of them. It will firstly checked the features of Japanese mythology
which have been affected by other religions (Christianity, Judaism, Buddhism etc.) and beliefs
in the basic sources about Japanese mythology. Because, a lot of elements which fall within
the other religions and beliefs may have been put in Japanese and other Asian mythologies.
Ultimately, common mythological features will be identified. After identifying these features,
the connections and relationship between Turkic and Japanese mythologies will be revealed.
Creation, the beginning of creation, the process of creation, processing of heaven and hell, sacred
places, sacred objects, views on nature, particular names in mythologies (person, animal, object,
etc.), extraordinary events, cases and elements, view of humans to Gods, view of Gods to human
beings can be considered from a comparative perspective.

Anahtar Kelimeler

Japanese mythology, comparison, mythology, Turkic mythology, creation

Kaynakça

• atalay, Besim. Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi I-IV. ankara: türk Dil Kurumu yayınları, 1939-1943.
• ercilasun, ahmet B. et al. Makaleler. ankara: akçağ yayınları, 2007.
• inan, abdülkadir. Tarihte ve Bugün Şamanizm, ankara: türk tarihi Kurumu yayınları, 1972.
• Mackenzie, Donald a. Çin ve Japon Mitolojisi. trans. Koray atken. istanbul: imge Kitabevi yayıncılık, 1996.
• Menges, K. H. Altaische Studien, II, Japanisch und Altajisch. Wiesbaden: Franz steiner Verlag, 1975.
• naumann, nelly. Japon Mitolojisi. trans. akın Kanat. izmir: ilya yayınevi, 2005.
• Ögel, Bahaddin. Türk Mitolojisi. Vol. ı, ankara: selçuklu tarihi ve Medeniyeti enstitüsü, 1993.
• Poppe, n. Vergleichende Grammatik der altaischen Sprachen. Teil I. Vergleichende Lautlehre. Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1960.
• Poppe, n. Introduction to Altaic Linguistics. Ural-altaische Bibliothek 14, Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1965.
• radloff, W. Proben der Volksliteratur der türkischen Staemme Süd-Sibiriens. st. Petersburg, 1866.
• radloff, W. Sibirya’dan II. trans. ahmet temir, ankara, 1956.
• ramstedt, g. F. Einführung in die Altaische Sprachwissenschaft I. Lautlehre, II. Formenlehre. Helsinki, 1951.
• räsänen, M. Materialien zur Lautgeschicht der türkischen Sprachen. Helsinki, 1949.
• räsänen, M. Materialien zur Morphologie der türkischen Sprachen. Helsinki, 1957.
• seroşevskiy, V. l. Yakutı. st. Petersburg, 1896.
• tekin, talat. Orhon Yazıtları. ankara: türk Dil Kurumu yayınları, 1988.
• Verbitski, V. i. Altayskie Inorodtsı. Moskva, 1903.