POPÜLER ROMAN VE MELODRAM KAVRAMLARI ÇERÇEVESİNDE MUAZZEZ TAHSİN BERKAND VE SARMAŞIK GÜLLERİ

Yıl 2014, Cilt: 20 Sayı: 77, 141 - 172, 01.04.2014

Ayfer Yılmaz

Öz

Bu çalışmamızda, Muazzez Tahsin Berkand’ın Sarmaşık Gülleri adlı romanını, popüler
roman ve melodram kavramları etrafında değerlendirmeye çalıştık.
Popüler roman genel manası ile geniş okuyucu kitlelerine hitap eden, okuyucuda
merak, heyecan ve acıma gibi duyguları uyandırmayı hedefleyen, tamamen hızlı tüketime
yönelik, basit vak’alar üzerine kurulu, olayların ve kişilerin kesin hatlarla ortaya konulduğu,
olmadık tesadüflerle örülü edebiyat ürünlerini kapsar. Popüler roman da diğer
roman türleri gibi Tanzimat döneminde ortaya çıkar. II. Meşrutiyet döneminde Ahmet
Midhat, Ahmet Hüseyin Rahmi’nin eserleri popüler romanın ilk örnekleridir. Mehmet
Celâl, Vecihî ve Abdullah Zühdü de bu grupta değerlendirilen yazarlardır. Sonraki dö-
nemlerde de popüler roman örnekleri verilmeye devam eden popüler roman türünde
Cumhuriyet’in ikinci döneminde, Kerime Nadir ve Muazzez Tahsin genç kadın okuyucuların
duygularına hitap ederken, Mükerrem Kâmil, Cahit Uçuk, Selami İzzet, Aka
Gündüz, Mahmut Yesari, Güzide Sabri, Suat Derviş gibi yazarlar örnek verir.
Yunancada beste, ezgi, melodi anlamlarına gelen “melo” ile “hayattan alınma tiyatro
olayı demek olan “dram” kelimelerinin birlikte kullanılmasından ortaya çıkmış bir
tiyatro terimidir. Sonraları sinema terimi olarak da kullanılmaya başlamıştır. Kişilerin
ve olayların kesin hatlarla birbirinden ayrıldığı melodramlarda iyiler ve kötüler olarak
kalıp halinde tasarlanmış ve “gelişmemiş izleyici kitlesine” hitap edilir. Böylece de hem
yazarlar, hem film yapımcıları hem de seyirciler açısından “zahmetsiz” ve “kârlı” bir yol
haline gelir.
Türk edebiyatının popüler roman yazarlarından olan Muazzez Tahsin Berkand, 1933
tarihli “Sen ve Ben” Berkand’ı tanıtan ilk romanı olur. 1935’te Aşk Fırtınası, 1936’da
“Bahar Çiçeği”, 1937’de “Sonsuz Gece” isimli romanları önce gazetelerde tefrika edilir
sonra da kitap halinde basılır. “Bir Genç Kızın Romanı”, “O ve Kızı”, “Dağların Esrarı”,
“Bülbül Yuvası”, “Mualla”, “Garip Bir İzdivaç” gibi romanları ile Stefan Zweig’dan
“Meçhul Bir Kadının Mektubu” ve Irène Némirovsky’nin “Jazabel” adlı eserlerini çevirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Popüler Roman, Melodram Muazzez Tahsin Berkand

MUAZZEZ TAHSIN BERKAND AND HER NOVEL “SARMAŞIK GÜLLERİ” (THE RAMBLERS) IN RESPECT TO THE TERMS POPULAR NOVEL AND MELODRAMA

Öz

In this study, Muazzez Tahsin Berkand’s novel Roses of Ivy, a popular melodrama
around the concepts of the novel and tried to evaluate.
With the broad general meaning of the popular novels to academic reader, the reader
wonder, excitement, and aims to arouse feelings of pity, full-speed for consumption, based
on a simple cases of the events and persons set out sharply, by chance did not include
woven literary products. Popular novels of the Tanzimat period, such as occurs in other
types of novels. At the II. Constitutional period Ahmet Midhat, Ahmet Hüseyin Rahmi
and popular works are the first examples of the novel. Mehmet Celal, Abdullah Zühdüand
Vecihi writers considered in this group. Examples of popular fiction in the later
periods of the type of popular novel continuing the second period of Republic, readers
young woman’s affections, while Kerime Nadir and Muazzez Tahsin, Mükerrem Kamil,
Cahit Uçuk, Selami İzzet, Aka Gündüz, Mahmut Yesari, Güzide Sabri, Suat Derviş gives
the example of writers like.
Greek composition, melody, melody which means “melo” and “theatrical event,
which is the inclusion of life” drama “with the use of the words appeared in a theatrical
term. Later, as the term was used for cinema. Clearly the people and the mold are separated
into good and bad melodramas designed and “immature audiences” are addressed.
Thus, as the authors of the audience and the film makers “fatigue” and “profitable becomes
a cause.
Turkish literature, popular fiction author, Muazzez Berkand Tahsin , 1933 in the
“You and Me” is his first novel, introducing Berkand’ı. Love Storm 1935, 1936, “Spring
Flower”, 1937, “Endless Night” is named after novels serialized in newspapers before
the printed book form. “A young girl’s Novel,” “He and his Daughter,” “Mystery of the
Mountains”, “Nightingale’s Nest”, “Mualla”, “A strange marriage” with novels of Stefan
Zweig “Unknown Letters of a Woman” and Irène Némirovsky’nin “Jazabel” translated
his works.

Anahtar Kelimeler

Populer novel, melodrama, Muazzez Tahsin Berkand

Kaynakça

• abisel, türk sineması Üzerine yazılar, imge yay. 1.Bs. Ocak 1994.
• akbulut, Hasan akbulut, Kadına Melodram yakışır, türk Melodram sinemasında Kadın im- geleri, Bağlam yay., Şubat 2008.
• aktaş, Şerif roman sanatı ve roman incelemesine giriş, Birlik yayınları, ankara Kasım 1984.
• aktaş, Şerif, “Cumhuriyet Devri türk edebiyatı, türk Dünyası el Kitabı, 3. Cilt edebi- yat (türkiye), 3. Baskı, türk Kültürünü araştırma enstitüsü yayınları, ankara 1998, s.661-719.
• alemdar, Korkmaz -irfan erdoğan, Popüler Kültür ve iletişim, Ümit yayıncılık, Birinci Bas
• * Kadın seyircinin melodramlar karşısındaki tavrını tahlil eden nilgün abisel, şu tespitlerde bulunur: “(…) kadın
• seyircilerin kendilerini edilginliğe mahkum eden bu kadınlık modellerini büyük ölçüde kabul ettiklerini söylemek
• gerekiyor. Çünkü, içinde yaşanılan toplumsal ve ekonomik sistem, inançları olduğu gibi rızayı da “imal” edebiliyor.
• Bu filmin örneklediği gibi olumlu kadın karakterlerin kurmaca dünyada yaşadıkları, seyircinin günlük deneyimlerine,
• en azından, “başa gelen çekilir”, “sabrın sonu selamet” dedirtecek kadar benzemektedir. işte popüler filmlerin
• “gerçeklik”le bağlantısının, inandırıcılığın önemi buradadır. Popüler filmsel anlatılar, doğaları gereği, kendini
• sorgulamadığı için sorgulamayan bir gerçekliğe bağlanma durumundadırlar. seyircide, “Bunlar yalnızca benim
• yaşadığım dertler tasalar değilmiş, ellegelen düğün bayram.” dedirtecek, bir rahatlama yaratılır. tüm eşitsizliklerde
• çatışmalar bilinmezlikten çıkıp olağan, ortaklaşa deneyimin parçaları haline gelir. anlatısal mantıksızlıklar bile,
• bu “kaderi paylaşma” duygusunca etkisizleştirilir. sonuçtaki rahatlama, günlük yaşamı –bir ölçüde ve bir süre de
• olsa- katlanılır bulmaya olanak verdiğinden, popüler yerli filmlerin kadın seyirci açısından kullanım değeri olması
• anlaşılır bir olgudur (…)” (nilgün abisel, türk sineması Üzerine yazılar, imge yay. 1.Bs. Ocak 1994, s.180). kı, ankara Kasım 1994. atan, Özlem Polat, Kerime nadir ve Muazzez tahsin Berkand’ın romanlarından sinema- ya Kadın imgesi, Marmara Üniversitesi, sosyal Bilimler enstitüsü, iletişim Bilimleri anabilim Dalı iletişim Bilim Dalı, yayımlanmamış Doktora tezi, Haziran 2008.
• Cevizci, ahmet, Paradigma Felsefe sözlüğü, Paradigma yayınları, 4. Basım, istanbul eylül 2000.
• Demirci, ibrahim, “romanımızın 27 yılına Bakış (1923-1950)”, Hece Dergisi, roman Özel sayısı 65/66/67, Mayıs7Haziran/temmuz ankara 2002.
• Demirtepe, Ülkü, “Muazzez tahsin Berkand ile Bir Konuşma”, sanat Olayı, istanbul, s.23, 00.04.1984, s.26-29.
• ergül, Hakan, “Popüler Kültürün Olası tanımları Ve yazılı Basın alanından Örneklerle Kitle iletişiminde Popüler Kültür görünümleri”, Kurgu Dergisi, s:15, 1998. s.192-211.
• erus, zeynep Çetin, amerikan ve türk sinemalarında Uyarlamalar, Karşılaştırılmalı Bir Ba- kış es yayınları, istanbul aralık 2005.
• evren, Burçak, antrakt sinema Kitapları, leya yayıncılık 1. Baskı eylül 1997.
• güçhan, gülseren,, “Popüler Kültürün sinemaya yansıması: “Muhsin Bey”, Kurgu (anadolu Üniversitesi, a.Ö.F., iletişim Bilimleri Dergisi, eskişehir, s.6, 0006.1990. s.91-108.
• güngör, nazife, Popüler Kültür ve iktidar, (derleme), Vadi yayınları, 1. Basım ekim 1999.
• inal, tuğrul, “Popüler Beğeni ve Bir Film”, (Bir yudum sevgi isimli Film Üzerine), Bilim ve sanat, ankara (55), 00.07.1985, s.38.
• Kahraman, Hasan Bülent, “türk sineması ve Popüler Kültür”, sanat Olayı, istanbul, s.37, 00.06.1985, s.66-69.
• Moran, Berna, türk romanına eleştirel Bir Bakış ı, iletişim yayınları, 22. Baskı, istanbul 2010.
• Mutlu, erol, “Popüler Kültürü eleştirmek” Doğu-Batı, yıl:4, sayı:15, Mayıs, Haziran, tem- muz 2001, 3. Baskı, s.11-41.
• Okay, M. Orhan, “Popüler edebiyat”, http://edebiyatokyanus.tr.gg, 12.05.2011.
• Oktay, ahmet, türkiye’de Popüler Kültür, yapı Kredi yayınları, istanbul, Haziran 1993.
• Özbek, Meral, Popüler Kültür ve Orhan gencebay arabeski, iletişim yay. 2. Baskı istanbul aralık 1994.
• Özer, Murat, Hollywood’dan yeşilçam’a Melodramın gözyaşları, http://www.radikal.com. tr, 12.05.2011.
• Özön, nijat Özön, 100 soruda sinema sanatı, istanbul, gerçek yayınevi, nisan 1984, s.140, http://www.kameraarkasi.org/sinema/cesitleri/melodram/melodamsinemasi.html., 12.05.2011.
• sağlık, Şaban, “iletişim Kavramı açısından “Popüler romanlar” ve “estetik romanlar”” http://yayim.eb.gov.tr/dergiler/sayi57/saglık.htm, 13.05.2011, s.1-2.
• Şener, erman, yeşilçam …… Ve türk sineması, istanbul 1970.
• tural, sadık, “ıı. Meşrutiyet Döneminde türk edebiyatı”, türk Dünyası el Kitabı, 3. Cilt edebiyat (türkiye), 3. Baskı, türk Kültürünü araştırma enstitüsü yayınları, ankara 1998, s.619-660.
• yazar, M. Behçet, “edebiyatçılarımızı tanıyalım, Muazzez tahsin Berkant”, yedigün, s.10.
• yıldız, alpay Doğan, Popüler türk romanları, Kerime nadir- esat Mahmut Karakurt- Mu- azzez tahsin Berkand 1930-1950, Dergâh yayınları, 1. Baskı: istanbul ekim 2009.