“Anayurt Oteli” ve “Dünya Ağrısı”nda Otel (S)İmgesi

Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 84, 131 - 144, 15.11.2015

Mehmet Baştürk

Öz

Roman, bir edebî tür olarak modern zamanlardaki popülaritesini birey ve toplum gerçek-

liğini ayrıntılı bir biçimde, tüm boyutlarıyla ele alması ve anlatmasına borçludur. Bireyin 

ve toplumun her halinin yansıtıldığı romanlarda kurgunun vazgeçilmez temel unsurlarından 

biri “mekân”dır. Mekân, anlatılarda sadece bir sahne unsuru olarak karşımıza çıkmaz. Türlü 

işlevleriyle, simgesel değerleriyle tematik gücü üzerinde taşıyan anlatı kahramanlarından biri olabilir. Okur ve araştırmacılar, insanın ve toplumun tarihteki yolculuğunu ve bundan sonraki 

seyrini eserlerdeki mekânlardan takip edebilir.

Bu bağlamda toplum-zaman-mekân düzeneğinde önemli simgesel mekânlardan biri 

“otel”dir. “Otel”in romanımıza girişi, modern zamanların kentleşme olgusunun bir sonucu-

dur. Oteller yalnızlık, evsizlik, yurtsuzluk, geçicilik, köksüzlük, kimliksizlik gibi (s)imge-

sel çağrışımlarıyla eserlerde işlenir. Modern sonrası zamanların mekân tipolojisinde “yok 

mekân”lar listesinde yer alan oteller, bahsi geçen değerlerin simgesi olmasının yanında tüke-

tim ve hazzın da sembolik mekânları olur.

Bu çalışmada, bahsi geçen bilgilerden hareketle Yusuf Atılgan’ın “Anayurt Oteli” (1973) 

ile Ayfer Tunç’un “Dünya Ağrısı” (2014) adlı eserleri, “otel” (s)imgesi etrafında tahlil ve kar-

şılaştırma yöntemiyle incelenmiştir. Eserlerdeki oteller, “roman kahramanı”, yurtsuzluğun 

yurdu”, “engelleyici eyleyen” ve “mecburi sığınak” başlıkları altında (s)imgesel değerleriyle 

çözümlenmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak her iki eserde de “otel” sadece bir sahne unsuru 

olarak yer almaz. Çeşitli işlevleriyle kurgunun önemli bir parçası haline gelir.

Anahtar Kelimeler

Yusuf Atılgan, Anayurt Oteli, Ayfer Tunç, Dünya Ağrısı

Kaynakça

• Ağaçsapan, Asuman (2013). “Tanpınar ve Pamuk’un Eserlerinde Şehir İmgesinin Mekân Açısından İn- celenmesi”. IV. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Kongresi “Kültürler ve Değerler Buluşması” Bildiri Kitabı. Kırıkkale. 67-77.
• Atılgan, Yusuf (2013). Anayurt Oteli. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Batur, Enis (2003a). “ ‘Otel’ Bir Yazı Atölyesinden”. Kitaplık, S.63, 46.
• Batur, Enis (2003b). “Otel” (Kitaplık’ın 37. Sayısından Alıntı). Kitaplık, S.63, 61-62.
• Cangüleç, Özgür (2006). Franz Kafka’nın Die Verwandlung ve Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli Adlı Yapıtlarında Yabancılaşma ve Yalnızlık. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniver- sitesi, Van.
• Celal, Metin (11.02.2014). “Ayfer Tunç’tan ‘Dünya Ağrısı’”. Cumhuriyet Kitap Eki.
• Cevizci, Ahmet (2005). Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Çetken, Pelin (ET:10.11.2014). “Hayatın Yeni Parçaları Yok-Yerler”. http://www.mekanar.com/tr/yazı- lar/makale/hayatın-yeni-parçaları-yok-yerler-pelin-çetken.html.
• Elçi, Handan İnci (2003). Roman ve Mekân Türk Romanında Ev. İstanbul: Arma Yayınları.
• Güleç, Cengiz (1994). “Anayurt Oteli: Zebercet’in Dünyası”. Varlık, S. 1013, 22-23.
• Güngören, Didem Nur (2003). “Kendi Odasına Kapalı Kalana”. Kitaplık, S.63, 47-48.
• Karasakaloğlu, Duygu – Zengel, Rengin (2012). “Yok- Mekânlar Olarak Temalı Otellerde Kaybolma Algısı Üzerine Bir İnceleme”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Bahar, 86-98.
• Kolcu, Ali İhsan (2003). Yusuf Atılgan’ın Roman Dünyası. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Korkmaz, Ramazan (2002). “Romanda Dramatik Aksiyonu Sağlayan Değerlerin Görüntü Seviyeleri Üzerine Bazı Öneriler”, Scholarly Depth and Accuracy, A Festschrift to Lars Johansani Lars Johanson Armağanı, (Editörler: N.Demir-F.Turan). Ankara: Grafiker Yayınları. 271-282.
• Korkmaz, Ramazan (2005). “Yurtsuzluk İtkisi: Anayurt Oteli”. İlmi Araştırmalar, S.20, 139-148.
• Korkmaz, Ramazan (2007). “Romanda Mekânın Poetiği”. Edebiyat ve Dil Yazıları Mustafa İsen’e Ar- mağan, (Editörler: Ayşenur Külahlıoğlu İslam – Süer Eker). Ankara. 399.415.
• Moran, Berna (2008). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Narlı, Mehmet (2002). “Romanda Zaman ve Mekân Kavramı”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Journal of Social Sciences), C.5, S.7, 91-106.
• Sağlık, Şaban (2002). “Kurmaca Âlemin Kurmaca Sözcülerinden Romanda Zaman- Mekân- Tasvir”. Hece Türk Romanı Özel Sayısı, 65/66/67, 130-163.
• Tekin, Mehmet (2009). Roman Sanatı Romanın Unsurları 1, İstanbul: Ötüken Neşriyat. Tunç, Ayfer (2014). Dünya Ağrısı. İstanbul: Can Yayınları.
• Tunç, Ayfer (14.01.2014). “Bu Ülkenin Umut ve Huzur Verdiğini Hiç Görmedim” (Röportajı Yapan: Handan Özsoy). Vatan Kitap.
• Tunç, Ayfer (21.01.2014) “Her Fail Bir Kurban Aslında” (Röportajı yapan: Suzan Demir). Taraf Ga- zetesi.