Gogol’ün ‘Palto’sundan ‘Beyaz Mantolu Adam’ı Çıkarabilmek -Nesne’nin Özne Simülakra’sı-

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 95, 171 - 186, 01.08.2018

Kadir Can Dilber

https://doi.org/10.22559/folklor.342

Öz

Nesnenin özneyi ele geçirme adına yaptığı girişimler; onun arzu ettiği yanıtları

vererek, ona inanırmış gibi yapmak ve onu kendi safına sürükleyerek onun

yerine geçme çabasından ibarettir. Özne kendisinden kaçamadığı nesnenin bir

süre sonra kurbanı olur. Bu durum, bugünün sosyal ağlarına bakıldığında daha

net bir şekilde gözlenir. Simülasyonun en belirgin özelliği en önemsiz olguları

bile kapsayan gerçeğin yerini alan modellerden oluşmasıdır. Yarattığı karakterler

ile simülatif dünyada özneye çıkış yolu sağlayan Dostoyevski, üretim-tüketim

çelişkisinde “Hepimiz Gogol’ün Palto’sundan çıktık” diyerek “Palto”yu

bir nesne olmaktan çıkarıp Kozmosun yerine koymaya çalışır. Gogol’ün

“Palto”sunda nesne, özneyi ele geçirmeyi deneyerek istencini ve devingenliğini

kesmeden sürdürür ve en nihayetinde Kozmosun yerine de geçer. Gogol’ün

“Palto”su sadece kendi başına bir evren olarak kalmaz aynı zamanda simülatif

dünyaya bıraktığı monadlar “Beyaz Mantolu Adam”ı doğurur. Bu çalışma Gogol’ün “Palto”sundan Oğuz Atay’ın “Beyaz Mantolu Adam”ını çıkarma

girişimi olarak nesnenin (Palto’nun) özne (Beyaz Mantolu Adam) simülakrasını

gerçekleştirme, Özne-Nesne ortaklığında (Peter Schlemihl) kozmosu

keşfetme girişimidir

Anahtar Kelimeler

“Palto”, “Beyaz Mantolu Adam”, “Peter Schlemihl”, simülakra, simülasyon

Kaynakça

• Adanır, O. (2008) Simülasyon kuramı üzerine notlar ve söyleşiler. İstanbul: Hayal Et.
• Althusser, L. (1991) İdeoloji ve devletin ideolojik baskı aygıtları, (Çev. Y. Alp – M. Özışık). İstanbul: İletişim.
• Atay, O. (2010) Korkuyu Beklerken. İstanbul: İletişim.
• Baudrillard, J. (2008) Simgesel değiş tokuş ve ölüm. (Çev. O. Adanır). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Baudrillard, J. (2011) Simülakrlar ve simülasyon. (Çev. O. Adanır). Ankara: Doğu Batı.
• Baudrillard, J. (2012) Neden Her Şey Hâlâ Yok Olup Gitmedi. (Çev. O. Adanır). İstanbul: Boğaziçi.
• Caroll, L. (2009) Alice harikalar diyarında ve aynadan İçeri. (Çev. K. E. Kına). İstanbul: İthaki.
• Chamisso, A. V. (1999) Peter Schlemihl, İstanbul: Sentez.
• Gogol, N. (1999) Üç öykü. (Çev. Orhan Veli – E. Güney). İstanbul: Cumhuriyet.
• Nabokov, V. (2012) Nikolay Gogol. (Çev. Y. Yavuz). İstanbul: İletişim.
• Saavedra, M. C. (2005) Don Quijote I. (Çev. R. Hakmen). İstanbul: YKY.