Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

DİVAN ŞİİRİNDE REDDİYE VE NİYÂZÎ-İ MISRÎ’NİN FUZÛLÎ’YE YAZDIĞI BİR REDDİYE

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 87, 115 - 122, 01.08.2016

Öz

Arapça “redd” kökünden türetilmiş “reddiye”, sözlüklerde “bir fikri reddetmek için

yazılan yazı” olarak tanımlanır. Divan şiiri terminolojisinde ise daha çok bir şairin şiirindeki

bir düşünceye karşı çıkmak için yazılan şiirler reddiye olarak kabul edilir.

Reddiyeler “nakiza/nakize” benzeri şiirler olmaları nedeniyle divan şiiri nazire geleneği

içinde değerlendirilmesi gereken manzumelerdir. Bilindiği gibi “nazire” bir şairin şiirine,

aynı vezin ve kafiyede yazılan benzer şiir anlamına gelir. Divan şairleri arasında oldukça

yaygın olan nazire yazma geleneği, aynı zamanda şairleri yetiştiren bir “okul” işlevi görmesi

yönüyle de önemlidir. Nakizanın nazireden farkı, örnek alınan şiirdeki (zemin şiirdeki)

fikirlere benzer değil aykırı düşüncelerin yer almasıdır. Reddiyelerde de nakizalarda olduğu

gibi zemin şiirde yer alan düşüncelere karşı çıkılır. Ancak, reddiyelerin nakizalardan farkı,

özellikle din ve ibadetle ilgili düşüncelere karşı çıkmak için yazılan şiirler olmalarıdır.Bu yazıda çeşitli kaynaklarda verilen bilgilerden yararlanılarak reddiye tanımlanıp

özellikleri tespit edilecek; 17. yüzyıl şairi Niyâzî-i Mısrî’nin, 16. yüzyılın büyük şairi

Fuzûlî’nin ibadetle ilgili görüşlerine yer verdiği gazeline yazdığı reddiye incelenecektir.

Söz konusu şiirlerin incelenmesiyle, Divan şiirinde gazel nazım şekliyle reddiye yazma

geleneğine açıklık getirilmeye çalışılacaktır.

Kaynakça

  • Akün, Ö. F. (1994). “Divan Edebiyatı”, DİA, 9, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, s. 389- 427.
  • Aşkar, M. (1998). Niyazî-i Mısrî ve Tasavvuf Anlayışı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Ayan, H. (2012). Fuzûlî Rind ile Zâhid Sıhhat u Maraz, İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
  • Banarlı, N. S. (1962). “Büyük Nazîreler – Mevlid ve Mevlid’de Milli Çizgiler”, Yüksek İslam Enstitüsü Dergisi, 1(1), s. 1-24.
  • Batuk, C. (2007). “Reddiye/ Polemik Geleneği ve Mevlânâ’nın Hıristiyanlık Algısı”, Tasavvuf, (20), s. 39 – 68.
  • Dilçin, C. (1986). “Gazel”, Türk Dili - Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), LII (415, 416, 417), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 78-247.
  • Fuzûlî Divanı (2012). (hzl. İsmail Parlatır). Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Niyâzî-i Mısrî Dîvânı (2008). (hzl. Kenan Erdoğan). Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Karabey, T. (2007a). “Dîvân Şiirinde ‘Sapma’lar”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 32, s. 15 – 38.
  • Karabey, T. (2007b). “Fuzûlî’nin Bazı Türkçe Şiirlerinde Görülen Batınî Temayüller”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 35, s. 59 – 72.
  • Köksal, F. (2006). Sana Benzer Güzel Olmaz – Divan Şiirinde Nazire. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Mengi, M. (2010). “Eski Edebiyatımızdaki Bazı İnsan Tipleri”, Divan Şiiri Yazıları, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 251- 268.
  • Sinanoğlu, M. (2007). “Reddiye”, DİA, 34, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, s. 516 – 521.
  • Tanpınar, A. H. (2003). 19uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
  • Yılmaz, O. (2011). “ ‘Bir Münekkit Var Şarihten İçeri’ Türk Şerh Edebiyatı’nda ‘Reddiye’ Geleneği ve Sudî-i Bosnevî Örneği”, Divan Edebiyatı Araştırmaları, 7, s. 107 – 154.
Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 87, 115 - 122, 01.08.2016

Öz

Kaynakça

  • Akün, Ö. F. (1994). “Divan Edebiyatı”, DİA, 9, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, s. 389- 427.
  • Aşkar, M. (1998). Niyazî-i Mısrî ve Tasavvuf Anlayışı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Ayan, H. (2012). Fuzûlî Rind ile Zâhid Sıhhat u Maraz, İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
  • Banarlı, N. S. (1962). “Büyük Nazîreler – Mevlid ve Mevlid’de Milli Çizgiler”, Yüksek İslam Enstitüsü Dergisi, 1(1), s. 1-24.
  • Batuk, C. (2007). “Reddiye/ Polemik Geleneği ve Mevlânâ’nın Hıristiyanlık Algısı”, Tasavvuf, (20), s. 39 – 68.
  • Dilçin, C. (1986). “Gazel”, Türk Dili - Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), LII (415, 416, 417), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 78-247.
  • Fuzûlî Divanı (2012). (hzl. İsmail Parlatır). Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Niyâzî-i Mısrî Dîvânı (2008). (hzl. Kenan Erdoğan). Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Karabey, T. (2007a). “Dîvân Şiirinde ‘Sapma’lar”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 32, s. 15 – 38.
  • Karabey, T. (2007b). “Fuzûlî’nin Bazı Türkçe Şiirlerinde Görülen Batınî Temayüller”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 35, s. 59 – 72.
  • Köksal, F. (2006). Sana Benzer Güzel Olmaz – Divan Şiirinde Nazire. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Mengi, M. (2010). “Eski Edebiyatımızdaki Bazı İnsan Tipleri”, Divan Şiiri Yazıları, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 251- 268.
  • Sinanoğlu, M. (2007). “Reddiye”, DİA, 34, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, s. 516 – 521.
  • Tanpınar, A. H. (2003). 19uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
  • Yılmaz, O. (2011). “ ‘Bir Münekkit Var Şarihten İçeri’ Türk Şerh Edebiyatı’nda ‘Reddiye’ Geleneği ve Sudî-i Bosnevî Örneği”, Divan Edebiyatı Araştırmaları, 7, s. 107 – 154.
Toplam 15 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sanat ve Edebiyat
Bölüm Derleme Makaleleri -Compilation Articles
Yazarlar

Belda Aka

Yayımlanma Tarihi 1 Ağustos 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016 Cilt: 22 Sayı: 87

Kaynak Göster

APA Aka, B. (2016). DİVAN ŞİİRİNDE REDDİYE VE NİYÂZÎ-İ MISRÎ’NİN FUZÛLÎ’YE YAZDIĞI BİR REDDİYE. Folklor/Edebiyat, 22(87), 115-122.

Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:

TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.

Alan Editörleri/ Field Editörs

Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)