GELENEKSEL DOĞUMA HAZIRLIK UYGULAMALARININ GÜNÜMÜZ KENT TOPLUMUNA EVRİMİNE BİR ÖRNEK: “BEBEK KUTLAMA PARTİSİ”

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 90, 133 - 150, 15.05.2017

Aslı Büyükokutan Töret

Öz

İnsanın önemli geçiş dönemlerinden ilki olan doğum, yaşamın sürekliliği, soyun devamı ve

evliliğin pekiştiricisi olmak işlevleriyle mutluluk veren bir süreç olarak kabul edilmekte olup,

bu süreçte icra edilen kutlama ve törenler, içinde bulunulan kültürün beklenti ve değerlerine

bağlı bir şekilde ortaya çıkıp gelişmekte, değişmekte ve güncellenmektedir. Türkiye’de

geleneksel toplum hayatında, doğumdan önce anne adayının ve bebeğin temel ihtiyaçlarına

yönelik hazırlıkların yapılması, yaygın bir uygulamadır. Buna karşılık bugün kent toplumunda

“baby shower” adıyla anılan, gittikçe yayılan, hatta ciddi bir sektör hâline dönüşen “bebeğe

hazırlık partisi” ya da “bebek kutlama partisi” olarak adlandırılabilecek kutlamalar söz

konusudur. Yurt dışında özellikle Amerika’da, anne adayının yakın arkadaşlarından biri ya da

birkaçı tarafından organize edilen bu partilerin temel amacı, annenin kendisi ve bebeği için

belirlediği ihtiyaçlarının arkadaşları tarafından temin edilmesidir. Ağırlıklı olarak kadınlar

arasında düzenlenen bu kutlamalar, anne adayına moral desteği vermek, eğlenmek, dertleşip

rahatlamak, dayanışma, yardımlaşma ve mensubiyet duygularını geliştirmek açısından da

önemli işlevlere sahiptir. Türk toplumunda kısa sürede benimsenip yaygınlaşmasının nedeni,

kanaatimizce, geleneksel toplum hayatında doğuma hazırlık sürecinde, anne adayına verilen

maddi ve manevi destek ile kısmi benzerliğidir.

Makalede, bebek kutlama partileri içerikleri, düzenlenme şekilleri, yerleri ve zamanları,

katılımcıları ve düzenleyicileri açılarından ele alınarak bireysel ve toplumsal işlevleri

üzerinde tespit ve yorumlar yapılmıştır. Bu kutlamaların, geleneksel toplum hayatında hamile kadına maddi ve manevi bakımdan destek olan kadın akraba ve yakınların söz

konusu işlevini, mahalle aralarından çıkararak şehir ve hatta ülke sınırları dışına taşıdığı

görülmüştür. Yapısal ve işlevsel özellikleri bağlamında, yurt dışındaki “baby shower”

partileriyle bire bir örtüşmekten ziyade, geleneksel altın günleriyle büyük benzerlik arz ettiği

görülmüştür. Bebek kutlama partileri üzerinde inceleme ve değerlendirmeler yapılırken sözlü

kaynaklardan ve çeşitli internet sitelerinden elde edilen veriler esas alınmıştır. Bu çalışma ile

kent hayatının, geleneksel doğuma yönelik hazırlıkları ve uygulamaları ne şekilde etkilediği

sorusuna da cevap aranmıştır. Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde, anne ve

bebeğin ihtiyaçlarının temin edildiği çevre ve şartların değişmekte olduğu ancak işlevin

bağlam üzerinden devam etmekte olduğu sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Gelenek, doğum hazırlığı, anne adayı, bebek, kutlama, değişim, dönüşüm

Kaynakça

• 1. Sözlü Kaynaklar
• KK-1: Durdu Büyükokutan, Dalaman/Muğla 1956, Yüksekokul mezunu, Emekli Hemşire. (01.12.2016).
• KK-2: Fadime Özsayın, Erbaa/Tokat 1966, İlkokul mezunu, Ev Hanımı. (03.12.2016).
• KK-3: Adile Yılmaz, Dalaman/Muğla 1977, İlkokul mezunu, Kuaför. (05.12.2016).
• KK-4: Aynur Turak, Doğubayazıt/Ağrı 1997, Üniversite öğrencisi. (06.12.2016).
• KK-5: Habibe Türk, Edremit/Balıkesir 1989, Ön lisans mezunu. (12.12.2016).
• KK-6: Sümeyra Alim, Konak/İzmir 1997, Üniversite öğrencisi. (07.12.2016).
• KK-7: Merve Can, Bakırköy/İstanbul 1996, Üniversite öğrencisi. (06.12.2016).
• KK-8: Neşe Özdemir, Ankara 1985, Sınıf öğretmeni. (21.01.2017).
• 2. Yazılı Kaynaklar
• Bates, Daniel G. (2013), 21. Yüzyılda Kültürel Antropoloji İnsanın Doğadaki Yeri, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Büyükokutan, Aslı (2012), “Geleneksel Altın Günlerine Halkbilimsel Bir Yaklaşım: ‘Muğla Örneği’”, Karadeniz (Black Sea-Çernoye More) Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar, C. 4, S. 14, s. 117-133.
• Kottak, Conrad, Phillip (2002), Antropoloji –İnsan Çeşitliliğine Bir Bakış (Çev. Serpil N. Altuntek, Balkı Aydın Şafak, Dilek Erdal, Yılmaz S. Erdal, Serpil Eroğlu vd.), Ütopya Yayınları, Ankara.
• Malinowski, Bronislaw (1992), Bilimsel Bir Kültür Teorisi (Çev. Saadet Özkal), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• 3. İnternet Kaynakları
• http://www.hthayat.com
• http://www.kadinlarkulubu.com
• https://tr.aliexpress.com