Geleneksel Cinsiyet Tayini Uygulamalarının Günümüz Kent Toplumuna Evrimine Bir Örnek: “Cinsiyet Partileri

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 94, 103 - 118, 01.05.2018

Aslı Büyükokutan Töret

Öz

Hamilelik belirtileri ile birlikte doğacak bebeğin cinsiyetine dair merak da başlamaktadır.

Bu merakın giderilmesine yönelik uygulamalar, içinde bulunulan kültürün beklenti ve değerlerine

bağlı bir şekilde ortaya çıkıp gelişmekte, değişmekte ve güncellenmektedir. Türkiye’de geleneksel

toplum hayatında, gebenin vücudunun bazı yerlerinin aldığı şekil, vücudunun belli yerlerindeki

ağrılar, aşerme döneminde canının istediği yiyecekler, bebeğin anne karnındaki hareketleri vb.

ile cinsiyet merakı giderilmeye çalışılmaktadır. Bunun yanı sıra hamileliğin on dördüncü ve on

altıncı haftaları arasında ultrasonografi yöntemi ile anne ve baba adayına bebeğin cinsiyeti açıklanmaktadır.

Buna karşılık bugün kent toplumunda “cinsiyet partileri” adıyla anılan, hızla yayılan,

hatta ciddi bir sektör hâline dönüşmeye aday olan kutlamalar söz konusudur. Yurt dışında özellikle

Amerika’da yaygın olan bu partilerin temel amacı; çiftlerin, bebeğin cinsiyetini hastane ortamında

ve doktorlardan öğrenmek yerine eş, dost ve akrabalarının da bulunduğu daha samimi ve özel bir

ortamda öğrenmek istemeleridir. Anne ve baba adayının öncülüğünde organize edilen bu partiler, çiftlerin heyecanını sevdikleriyle paylaşmak, onlardan moral desteği almak, birlikte eğlenmek,

dertleşip rahatlamak, dayanışma, yardımlaşma ve mensubiyet duygularını geliştirmek açısından

önemli işlevlere sahiptir. Makalede, cinsiyet partileri; içerikleri, düzenlenme şekilleri, yerleri ve

zamanları, katılımcıları ve düzenleyicileri açılarından ele alınarak bireysel ve toplumsal işlevleri

üzerinde tespit ve yorumlar yapılmıştır. Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde, başta

anne ve baba adayı olmak üzere, bebeğin cinsiyetine yönelik merakın devam ettiği ancak bu merakın

giderildiği çevre ve şartların değişmekte olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

gelenek, cinsiyet tayini, anne ve baba adayı, bebek, parti, değişim

Kaynakça

• 1. Kaynak Kişiler Listesi
• 1: Bölük (a), Gamze, 1989, Anvers/Belçika, Lojistik ve müşteri hizmetleri.
• 2: Bölük (b), Serhat, 1989, Eindhoven/Hollanda, Lojistik.
• 3: Kerçin, Zeynep, 1993, Balıkesir, Yüksek lisans öğrencisi.
• 4: Kocabıçak (a), Kübra, 1991, İzmir, Öğretmen.
• 5: Kocabıçak (b), İzzet, 1986, İzmir, Öğretmen.
• 6: Toksoy, Görkem, 1990, İzmir, Fotoğrafçı.
• 7: Türk, Habibe, 1989, Edremit/Balıkesir, Ev hanımı.
• 8: Uslu (a), Merve, 1989, Balıkesir, Biyolog.
• 9: Uslu (b), Oğuz, 1989, Balıkesir, Bilgisayar mühendisi.
• 2. Yazılı Kaynaklar
• Acıpayamlı, O. (1974) Türkiye’de doğumla ilgili âdet ve inanmaların etnolojik etüdü, Ankara. Atatürk Üniversitesi.
• Büyükokutan, A. (2012a) Muğla yöresi kadın merkezli geleneksel uygulamalar ve işlevleri, Konya, Kömen.
• Büyükokutan, A. (2012b) Geleneksel altın günlerine halkbilimsel bir yaklaşım: ‘Muğla örneği’, Karadeniz (Black Sea-Çernoye More) Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar, C. 4, S. 14, s. 117-133.
• Frazer, J. G. (2001) Altın dal büyü ve din üzerine bir çalışma (Çev. M. H. Doğan), İstanbul. Yapı Kredi.
• Kottak, C. P. (2002) Antropoloji –insan çeşitliliğine bir bakış (Çev. S. N. Altuntek, B. A. Şafak, Dilek E., Yılmaz S. E., S. Eroğlu vd.), Ankara. Ütopya.
• Malinowski, B. (1992) Bilimsel bir kültür teorisi (Çev. Saadet Özkal), İstanbul. Kabalcı
• Örnek, S., (1995) Türk halkbilimi, Ankara Kültür Bakanlığı.
• Töret B., A. (2017) Geleneksel doğuma hazırlık uygulamalarının günümüz kent toplumuna evrimine bir örnek: ‘bebek kutlama partisi, Folklor/Edebiyat, S. 90, s. 129-150.
• 3. İnternet Kaynakları
• URL-1: http://www.hurriyet.com.tr/cinsiyet-partileri-20341964. (24. 11. 2017)
• URL-2: https://kadin.com/gender-party-cinsiyet-ogrenme-partisi/. (19. 11. 2017)
• URL-3: http://momslike.blogspot.com.tr/2014/04/gender-reveal-party.html. (18. 11. 2017)
• URL-4: www.kadinlarkulubu.com (06. 11. 2017)
• URL-5: www.partipaketi.com (27. 11. 2017)