SAMİM KOCAGÖZ’ÜN ISLAK EKMEK OYUNU ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 93, 63 - 72, 01.02.2018

Songül Taş

https://doi.org/10.22559/folkloredebiyat.2017.68

Öz

Samim Kocagöz’ün “Islak Ekmek” adlı tiyatro eserini yapısal çözümleme ile ele alan bu çalışmada,

sanatçı gözü ve duyarlığı ile oluşturulan sanat eserlerinden yansıyan insan ve hayat gerçeği üzerinde

durulmuştur. Mahalli teması İzmir’de bir çöplükte yaşamaya çalışan insanların sefaleti, çocuksuzluğun

kadın için yarattığı yıkım olan eserde, evrensel tema açlık, açlıktan kurtulmaya dair umut ve insanın

kendine dürüst olmasıdır. Yazar, büyük şehirlerin görmezden gelinen ve çöp yığını arasında kaybolan

insanlarının dramını sergiler. Eserdeki en önemli unsur, çöplük sakinlerinden birinin kolunun altında

getirdiği “somun ekmek”tir. Eserde öne çıkan kişiler sırayla bu kupkuru ekmeği ıslatarak yiyecektir. Kırık

testi, maşrapa ile su da açlığın boyutlarını sergilemede önemlidir. Yazar, gerçek hayattaki benzerleri kadar

inandırıcı kişiler oluşturmuştur. Her duruma karşı, kişiliklerine uygun davranışlar sergileyen, iç dünyaları

ile toplumsal şartların arasında ezilmiş oyun kişileri, arka mahallelerde, çöplüklerde yaşama tutunmaya

çalışmanın zorluğunu somutlaştırır. Hayata dair bütün değerlere karşı inançlarını yitiren insanların yeniden

can bulma çabasına girip giremeyecekleri düğümü oluşturur. Çöplükten medet uman iki kesim çatışır.

Biri belediye görevlileri ki onlar resmiyet ve otorite olarak sezdirilir, diğeri de oyunun merkezinde yer

alan yaşamlarını çöplükten bulabildiklerine borçlu olan, açlıkla boğuşan en alttaki kesimden insanlardır.

Gerçeğe bağlı, yani mimesise dayalı bir yansılamanın esas alındığı oyunda, geri planda kadının önemli

sorunlarından “kısır” olma hâli, “çocuksuzluk” temi de dikkati çeker. Toplum dışına itilmiş aç insanların

var olma, acımasız hayat şartları karşısında tutunma çabasını sergileyen “Islak Ekmek”te aksiyonu

sağlayan unsurlar, bir alt kültür dilini sezdirici biçimde argo ve küfürle iç içe verilir.

Anahtar Kelimeler

Islak Ekmek, oyun, tiyatro

Kaynakça

• Akis (1956). “Gençlik Tiyatrosu’nun ‘Sayılı Günler’i”, 14 Temmuz.
• Aksal, S. K. (1956). “Tiyatromuzun Geleceği Adına”, Varlık, 15 Haziran 1956.
• Alangu, T. (1965). Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman, C 2, İstanbul.
• Boduroğlu, Ü. (1956). “Sayılı Günler”, Talebe Dünyası, 1 Haziran 1956.
• Ediz, H. A. (1956). “Gençlik Tiyatrosunda ‘Sayılı Günler’ “, Son Posta, 7 Mayıs 1956.
• Güvemli, Z. (1956). “Sayılı Günler”, Hafta, 18 Mayıs 1956.
• İlknur, M. (1994). “Hâlâ Çöplükte Yaşıyorlar”, Cumhuriyet, 29 Nisan.
• Kocagöz, S. (1989). Bu da Geçti Yahu, İstanbul: Düşün Yayınevi.
• Kocagöz, S. (1985). “Balık Kavağa Çıkınca”, Gecenin Soluğu, I. Baskı, İzlem Yayınevi, İstanbul.
• Kocagöz, S. (1978a). “Hamdiye”, Alandaki Delikanlı, I. Baskı, Okar Yayınları, İstanbul.
• Kocagöz, S. (1978b). “Kentin Kıyısı”, Alandaki Delikanlı, I. Baskı, Okar Yayınları, İstanbul.
• Kocagöz, S. (1978c). “Tarladaki Delikanlı: 1. Tören - 2. Seçim - 3. Dananın Kuyruğu”, Alandaki, Delikanlı, I. Baskı, Okar Yayınları, İstanbul.
• Kocagöz, S. (1969). “Yaşlı Kız”, Türk Dili, XX/ 214: 488– 497.
• Kocagöz, S. (1964). “Kavak Yelleri I- II – III”, Yolun Üstündeki Kaya, I. Baskı, İmece Yayınları.
• Kocagöz, S. (1954). “Teneke”, Cihan Şoförü, I. Baskı, Yeditepe Yayınları, İstanbul.
• Kocagöz, S. (1951a). “Gecekondu”, Sam Amca. I. Baskı, Resimleyen: Orhan Peker, Yeditepe Yayınları, İstanbul.
• Kocagöz, S. (1951b). “Kuru Fasulye”, Sam Amca. I. Baskı, Resimleyen: Orhan Peker, Yeditepe Yayınları, İstanbul.
• Kocagöz, S. (1941). “Sırmalı Çıkmazı: I. Samatya - II. Yenikapı- III. Beyoğlu - IV. Nazmiyeye Dair”, Tellikavak, I. Baskı, Ahmet Halit Kitabevi Yayınları, Güven Basımevi, İstanbul.
• Nutku, Ö. (1993). Dram Sanatı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi.
• Ses .(1962). “Sinemanın Üçüncü Kötü Adamı Senih Orkan”, 30 Haziran.
• Taş, S. (2013). Samim Kocagöz. Yazar- Eser- Üslûp, Ankara 2013: Gazi Kitabevi.
• Taş, S. (1996). “Samim Kocagöz’ün Bilinmeyen Yönü: Oyun Yazarlığı”, Tarla, 96/ 1: 23- 24.
• Taş, S. (1995a). Samim Kocagöz’le Yaptığım İlk Görüşme, Eşik, 3/21- 22: 43- 47.
• Taş, S. (1995b). Samim Kocagöz’le Son Görüşme, Damar, 5/ 57: 16- 17.
• Yeditepe. (1956) “Son Günlerin Sahne Hareketleri Sayılı Günler”, 15 Mayıs. İnternet Kaynakları
• http://kentyasam.com/islak-ekmekin-galasi-yapildi-hbrdty-9749.html. [Erişim: 03.02.2016].
• http://www.cumhuriyetarsivi.com/katalog/4131/sayfa/2011/3/11/2.xhtml [Erişim: 18.03.2016].
• http://www.devtiyatro.gov.tr (http://95.0.22.114:8088/userPandtgm/user_home_dtgm.php Devlet Tiyatroları Refik Ahmet Sevengil Tiyatro Kütüphanesi Dijital Oyun Bilgi Sistemi) [Erişim: 18.03.2016].
• http://www.haberler.com/islak-ekmek-duygulandirdi-2579194-haberi. [Erişim: 03.02.2016].
• http://www.haberler.com/islak-ekmek-ikinci-kez-perde-dedi-2634905-haberi. [Erişim: 03.02.2016].
• http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=215313&tarih=11/03/2007 [Erişim: 18.03.2016].
• http://www.zaman.com.tr/pazar_bursa-da-kitapli-gunler_778626.html. [Erişim: 03.02.2016].