DIŞA VURUMCU BİR ELEŞTİRİ ÖRNEĞİ: DER UNTERTAN

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 93, 197 - 206, 01.02.2018

Betül Yalçınkaya Akçit

https://doi.org/10.22559/folkloredebiyat.2017.79

Öz

20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan dışa vurumculuk, insanın yabancılaşmasına sebep

olan militarizm, kapitalizm, mekanikleşme ve sanayileşme gibi oluşumlara sert bir şekilde

karşı çıkmıştır. Bu dönem yazarları eserlerinde karşı çıktıkları toplumsal sorunları işlemiş

ve sorumlularını da eleştirmişlerdir. Heinrich Mann da dışa vurumcu eserler veren yazarlar

arasında yer almaktadır. Die Armen, (Fakirler), Der Kopf (Kafa) ve Der Untertan (Tebaa) adlı

eserlerinden oluşan üçlemesinde Alman İmparatorluğu’nu eleştirdiği bilinmektedir. Bu çalışmaya

konu olan Der Untertan’da Kayser II. Wilhelm dönemi ele alınmış ve eserin ana karakteri

üzerinden dönemin olumsuz yönleri ve yönetim biçimi ironik bir biçimde işlenmiştir. Kayser II.

Wilhelm’e hayran olan ve onu taklit eden Heβling karakterinin zamanla bir II. Wilhelm parodisine

dönüşmesiyle Kayser II. Wilhelm’in otoriter ve neredeyse diktatör denebilecek tutumuna eserde

geniş yer verilmiştir. Çalışmada öncelikle dışa vurumculuk ve Kayser II. Wilhelm döneminin

ayrıntılarına yer verilmiştir. Ardından Mann’ın Heβling karakteri üzerinden Kayser II. Wilhelm’i

nasıl eleştirdiği ve karakterin özellikle hangi yönlerden Kayser II. Wilhelm’e benzemeye çalıştığı

eserden örneklerle gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dışa vurumculuk, Heinrich Mann, Der Untertan, Kayser II. Wilhelm

Kaynakça

• Altzschner, Catrin, (2010), Das Motiv der Apokalypse: Urbanen Welten Georg Heyms und ökologische Katastrophen in Günter Kunerts Werk, GRIN Verlag, Almanya.
• Berthold, Helmut, (1999), Die Lilien und den Wein: Gottfried Benns Frankreich, Königshausen und Neumann, Almanya.
• Betz, Frederick, (1939), Erläuterungen und Dokumente, Heinrich Mann, Der Untertan, (UB, 8194), Stuttgart.
• Clark, Christopher, (2009), Die Herrschaft des letzten deutschen Kaisers, Deutsche Verlags Anstalt, Almanya.
• Gigl, Claus, (2008), Deutsche Literaturgeschichte, Stark Verlag, Freising.
• Hodgard, Mathew, (1969), Die Satire, München.
• Hummelt-Wittke, Monika, (1998), Heinrich Mann Der Untertan, München.
• Jeske, Wolfgang (1981), Der Zeit- und Gesellschaftsroman, In: Otto Knörrich (Hrsg.), Formen der Literatur, Stuttgart.
• Johann, Ernst (1966), Reden des Kaisers. Ansprachen, Predigten und Trinksprüche Wilhelms II., München.
• Kaya, Nevat, (1992), Gesellschaftsskritik in Thomas Manns “Der Zauberberg” und Heinrich Manns “Der Untertan”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara.
• Kürschner, Wilfried, (2012), Kulturerinnerungen - Erinnerungskulturen: Mozart, Heine, B e n n : Musik, Literatur, Denkmäler, LIT Verlag, Berlin.
• Mann, Heinrich, (1980), Der Untertan, dtv, Berlin.
• Müller-Michaels, Harro, (1994), Deutschkurse Modell und Erprobung angewandter Germanistik in der gymnasialen Oberstufe (2. Aufl.) Weinheim.
• Pelster, Theodor, (2008), Heinrich Mann. Der Untertan, Reclam, Stuttgart.
• Paul, Sebastian, (2009), Die sozialen Missstände des 20. Jahrhunderts im Theater, GRIN Verlag, Almanya.
• Schlewitt, Jörg, (2011), Der Untertan, Hollfeld.
• Tucholsky, Kurt, (1965), Der Untertan, In: Kurt Tucholsky, Ausgewählte Werke, Reinbek bei Hamburg.
• Wılpert, Gero v., (1989), Sachwörterbuch der Literatur, 7., Stuttgart.
• Yıldız, Münevver, (2000), Die Darstellung von Zeitgeschichte in Heinrich Manns Roman Der Untertan, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul.