Türk Roman Eleştirisinde İki Kadın: Suat Derviş ve Behice Boran’ın Tatarcık Roman Eleştirilerinin Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 98, 387 - 404, 03.05.2019

Şehriban Kaya

https://doi.org/10.22559/folklor.863

Öz

Bu makale, Suat Derviş ve Behice Boran’ın, 1940’ların başında yazdıkları roman

eleştirilerini karşılaştırmayı hedeflemektedir. Kendisi de roman yazarı olan Suat

Derviş, bir dönem çıkardığı Yeni Edebiyat dergisinde, sosyolog Behice Boran ise

bir grup arkadaşıyla çıkardığı Yurt ve Dünya dergisinde roman eleştirileri yazmıştır.

Biri yazar diğeri sosyolog olan bu iki kadının; Halide Edip Adıvar’ın Tatarcık

romanına aynı dönemde eleştiri yazmaları ise kadın, kadın edebiyatı ve edebiyat

eleştirisi bağlamında ele alınması gereken çarpıcı bir veri sunmaktadır. Makalede,

Suat Derviş ve Behice Boran’ın roman eleştirilerindeki benzerlikler ve farklılıklar,

Halide Edip’in Tatarcık romanı merkeze alınarak analiz edilmektedir. Toplumcu

gerçekçi edebiyat eleştirisi gözlüğünden yazdıkları roman eleştirilerinde, Suat

Derviş ve Behice Boran roman karakterlerinin sosyal çevrelerinin tipik örneği olup

olmadığına bakmışlar, romanda toplumsal fayda aramışlardır. Behice Boran’ın,Halide Edip’in kadın roman kahramanlarını analiz edişinde ve kadın romancıların

aşk romanlarını ele alışında, o dönemde henüz ortaya çıkmamış olsa da, feminist

edebiyat eleştirisine yakınlık vardır. Roman eleştirilerinde kadın konusuna eğilmemekle

birlikte; Suat Derviş, çoğunluğu erkek olan edebiyat eleştirmenlerince

romanları yok sayılan bir kadın yazar olarak feminist edebiyat eleştirisinin ilgi

alanına girmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, edebiyat, roman, roman eleştirisi, kadın edebiyatı

Kaynakça

• Adak, N. (2017). Otobiyografik benliğin çok-karakterliliği: Halide Edib’in ilk romanlarında toplumsal cinsiyet. J. Parla ve S. Irzık (Ed). Kadınlar dile düşünce. İstanbul: İletişim.
• Aytemiz, B. U. (2001) Halide Edip Adıvar ve feminist yazın. Master Tezi, Türk Edebiyatı Bölümü, Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• Baydar, M. (1960). Edebiyatçılarımız ne diyorlar? İstanbul: Ahmet Halit Yaşaroğlu.
• Behmoaras, L. (2008) Suat Derviş: Efsane bir kadın ve dönemi. İstanbul: Remzi.
• Berktay, F. (2003) Tarihin cinsiyeti. İstanbul: Metis.
• Cixous, H. (1976). The laugh of the Medusa. Signs, 1(4), 875-893.
• Çelik, B. (2012) Ateşe atılmış bir çiçek: Yazarlar, kitaplar, okuma notları. İstanbul. Can Sanat.
• Derviş, S. (1936) Namık Kemal’i bir tarafa bırakalım iktidarınız varsa ilmi münakaşaya geçelim. K.
• Tahir, S. Derviş ve A. Cevat (Ed).1936 modeli gençler ve zavallı Peyami Safa. (20-25). İstanbul: Selamet.
• Dino, G. (2008 [1978]. Türk romanının doğuşu. İstanbul: Agora.
• Enginün, İ. (1978). Halide Edip Adıvar’ın eserlerinde doğu ve batı meselesi. İstanbul: İstanbul
• Üniversitesi Yayınları. (1986). Halide Edip Adıvar. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Humm, M.( 2002). Feminist edebiyat eleştirisi. İstanbul: Say.
• İleri, S. N. (1998) Yeni edebiyat: sosyalist gerçekçilik. İstanbul: Scala.
• Jusdanis, G. (2012). Kurgu hedef tahtasında: edebiyatın savunusu. İstanbul: Koç Üniversitesi.
• Karadeniz, A. (2002). Düşünce ve edebiyatımızda Yurt ve Dünya Dergisi, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı 2839.
• Karpat, K. (1962). Türk Edebiyatında sosyal konular. İstanbul: Varlık.
• Kaya, Ş. (2018). Suat Derviş’in romanlarında kadın karakterler. Folklor/Edebiyat, 96(4), 97-110.
• Moran, B. (1978). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İstanbul: Cem.
• Moran, B. (1983). Türk romanına eleştirel bir bakış 1 Ahmet Mithat’tan Ahmet Hamdi Tanpınar’a. İstanbul: İletişim.
• Naci, F. (2007). Yüz yılın yüz Türk romanı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Oktay, A. (2000 [1986]). Toplumcu gerçekçiliğin kaynakları, İstanbul: Tüm Zamanlar.
• Showalter, E. (1977) A literature of their own: British women novelists from Bronte to Lessing. Princeton. Princeton University.
• Showalter, E. (1981) Feminist criticism in the wilderness. Critical Inquiry, 8(2), 179-205.
• Timur, T. (2002). Osmanlı Türk romanında tarih toplum ve kimlik. Ankara: İmge.
• Woolf, V. (1992 [1929]) Kendine ait bir oda. (çev. Suğra Öncü). İstanbul: İletişim.