Türkiye’de Yapılan Popüler Dede Korkut Kitabı Yayınları

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 100, 825 - 838, 22.11.2019

Metin Özarslan , Ergün Veren

https://doi.org/10.22559/folklor.1063

Öz

On iki boydan meydana gelen Dede Korkut Kitabı Orta Asya’dan batıya göçen
Oğuzların XI. yüzyıl başlarındaki hayatlarını anlatan destanî hikâyelerin toplandığı bir yazılı kaynaktır. Söz konusu destanî hikâyeler Oğuz bölgesindeki
Türk Boyları arasında İslam dini ile tanışmalarını takip eden yüzyıllar içinde
sözlü kültür ortamında oluşmuş ve muhtemelen XV. yüzyıl sonlarıyla XVI.
yüzyıl başlarında yazılı kültür ortamına aktarılmışlardır. Bu kitap Türk kültürünün çeşitli alanlarına ilişkin bilgileri içerdiği için temel yazılı kaynaklarından biri olarak kabul edilmektedir. Dede Korkut boyları irdelendiklerinde Türk
kültürel belleğinin kimi saklı değerlerini içerdikleri görülmektedir. Dede Korkut Kitabı üzerine Türkiye’de 1916–2015 yılları arasında tez, makale, kitap ve
sanatsal formlu bilimsel, popüler ve sanatsal 1638’den fazla yayın yapılmıştır.
Bu çalışmada yüz yıllık süreçte Dede Korkut Kitabı’nın Türkiye’deki popüler
yayınlarının üretim ve yayım işleyişi ele alınmıştır. Örnekleme yöntemiyle seçilen 456 popüler yayının künye bilgileri üzerinden “kitap-yazar-dönem-okur
hedef kitle” ana ölçütleriyle, nicelik/nitelik merkezinde analizleri yapılarak,
yayınların üretiminde ve yayımında bu unsurların etkileri etüt edilmiştir. Bu
çalışmanın araştırma alanını Millî Kütüphane katalogları ile Türkiye’de yayımlanmış kimi biyografik yayınlardan oluşmuştur. Disiplinler arası yaklaşımla ele alınan çalışmada, istatistik alanının ölçme düzeyleri (ölçekler) ve
istatiksel seri yöntemleri kullanılmıştır. Sonuçta Türkiye’de yayımlanan popüler Dede Korkut Kitabı yayınlarında genelde hangi sebep ve saiklerin etkili
olduğu tespit ve tayin edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut Kitabı, destan, boy, hikâye, popüler kitap, Türkiye

Kaynakça

• Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık / Göstergelerarasılık, İstanbul: Kanguru.
• Aktulum, K. 2014) Metinlerarası ilişkiler. Ankara: Kanguru.
• Akyüz, E. (2012). Çocuk hukuku -Çocukların hakları ve korunması-. (2. bs.) Ankara: Pegem.
• Arıkan, Z. (1999). Halkevlerinin kuruluşu ve tarihsel işlevi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. (6. Cilt), S. 23, ss. 261-281.
• Aslanargun, A. vd. (2012). İstatistik-I. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Bekki, S. (2014). Dedem Korkut Kitabı bibliyografyası üzerine bir deneme. Ankara: Berikan,
• Binbaşıoğlu, C. (2005). Türk eğitim düşüncesi tarihi. Ankara: Anı.
• Çobanoğlu, Ö.( 2012). Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. (6. bs.). Ankara: Akçağ.
• Elçin, Ş. (1997). Halk romanları ile ilgili bir tamim ve iki mektup. Halk Edebiyatı Araştırmaları II. (3. bs.). Ankara: Akçağ.
• Ergin, M. (1953). Dede Korkut. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü. Doktora Tezi, No: 401.
• Ergin, M. (1961) Dede Korkut’un grameri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi. Doçentlik Tezi.
• Ergin, M. (1963). Dede Korkut Kitabı-II /İndeks-Gramer. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Ergin, M. (1989). Dede Korkut kitabı–1. Ankara: TTK.
• Göktürk, A. (2010). Okuma uğraşı -Yazın metninin kavranışında okur metin-yazar-. (6. bs.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Gökyay, O. Ş. (1938). Dede Korkut. İstanbul: Arkadaş.
• Günay, D.. (2007). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingua.
• Güvenç, A. Ö. (2014). Halk anlatılarının yeniden yazım sürecinde Basat’ın Tepegöz’ü öldürmesi hikâyesi (1923-2003). İstanbul: Gece Kitaplığı.
• Karabekir, K. (2008). İstiklal harbimiz. (2.cilt). İstanbul: Yapı Kredi.
• Ong, W. J. (1995). Sözlü ve yazılı kültür -Sözün teknolojileşmesi-. İstanbul: Metis.
• Özbalcı, M. (2011): Yarım kalmış bir proje: 1000 temel eser dizisi, Türk Yurdu, S. 286, Haziran, ss. 126-138.
• Özmen, A. vd. (2012). İstatistik-II. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Şenöz-Ayata, C. (2005). Metindilbilim ve Türkçe. İstanbul: Multilingual.
• Türkmenoğlu, M. T.. (2014). Korkut Ata’nın kitabı. İstanbul: Milenyum.
• Veren, E. (2018). Türkiye’de popüler yayınlarda Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
• Ziya G. (1917a). Dede Korkut masallarından: Deli Dumrul. Yeni Mecmua 1/4, 2 Ağustos, ss.73.
• Ziya G. (1917b). Dede Korkut masallarından: Tepegöz. Yeni Mecmua 1/5, 9 Ağustos, ss.93-97.
• Ziya G. (1917c). Dede Korkut masallarından: Boğa ile Boğaç. Yeni Mecmua 1/7, 23 Ağustos, ss.127- 128.
• Ziya G. (1923). Altun Işık. İstanbul: Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti Neşriyatı, Matbaa-i Âmire.
• Ziya G. (1977). Dede Korkut masalları: Tepegöz. (B. Taştan ve S.Sönmez, Haz.). İstanbul: Kalem.