Yasın Yurtsuzlaştırdığı Kadınlar: Antigone

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 102, 329 - 346, 03.05.2020

Burcu Dabak Özdemir

https://doi.org/10.22559/folklor.1170

Öz

Bu çalışma Sofokles’in Antigone metnine eleştirel söylem analizi uygulayarak
yeni bir okuma getirme amacı taşımaktadır. Antigone metni genel olarak kolektif
toplum örgütlenmesinden devlet düzenine geçişte ortaya çıkan bir geçiş metni
olarak kabul edilmektedir. Çalışmanın temel tezi metinde yer alan geçişlerden
kaynaklanan sancıların ritüel ve tören kavramlarıyla simgeleştirildiğidir. Bu kabul
ve tezden yola çıkan çalışmanın amacı da insanın kültürel mirası olan ritüellerle,
oyuna adını veren kadın karakter Antigone’nin eylemlerini birlikte okumak ve bu
eylemleri ve sonuçlarını ritüel süreçler ile açıklamaktır. Literatürde ritüel kavramına
dair kuramsal açıklamalar, Antigone metninin incelemesi için kullanılan eleştirel
söylem analizinin dayanağını oluşturmaktadır. Bu çalışmanın argümanı, Antigone
karakterinin yerine getiremediği ritüeller nedeniyle eşikte kaldığı ve bu eşikte olma
hali nedeniyle tüm toplumsal atıflardan ve kimliklerden kurtularak yıkıcı eylemler
tasarlama becerisi elde ettiğidir. Bu yıkıcılık durumu da geçiş dönemindeki
toplumsal gerilim ve sancılar hakkında yeni bir okuma imkânı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

ritüel, Antigone, tören, tragedya

Kaynakça

• Butler, J. (2004). Kırılgan hayat. İstanbul: Metis.
• Butler, J. (2007). Yaşam ile ölümün akrabalığı. İstanbul: Kabalcı.
• Cropp, M.(1997). Antigone’s last speech. Greece & Rome, S. 44, ss. 2.
• Engels, F. (1979). Ailenin, devletin, özel mülkiyetin doğuşu. Ankara: Sol.
• Elhsatin, J. B. (1982). Antigone’s daughter. Democracy 2, ss. 2.
• Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis: The critical study of language. New York: Longman.
• Fairclough, N. (2001). Language and power (2nd edition). London: Longman.
• Gaster, H. T. (2000). Thepsis. İstanbul: Kabalcı.
• Geertz, C.(2010). Kültürlerin yorumlanması. Ankara: Dost.
• Hegel,G.W.F. (1986). Tinin görüngübilimi. İstanbul: İdea.
• Honko, L. (1979). Theories concerning the ritual process. Science of Religion Studies in Methodology.
• Lauri Honko (Ed.). Paris, New York: Palgrave.
• Kottak, C. P. (2002). Antropoloji: İnsan çeşitliliğine bir bakış. Ankara: Ütopya.
• Loraux, N. (1998). Mothers in mouring. Ithaca: Cornell University.
• Özbudun, S. (1997). Ayinden törene. İstanbul: Anahtar.
• Pekermen, S. (2012). Film dilinde mahrem. İstanbul:Metis.
• Schuyt, T. N. M., & Schuijt, J. J. M. (1998). Rituals and rules: about magic in consultancy. Journal of Organizational Change Management, 11(5), 399-406. https://doi.org/10.1108/09534819810234823.
• Soderback, F. (2006). Feminist readings of Antigone. New York: State University.
• Skalnik, P. (1993). Bir süreç olarak erken devlet. Ankara: İmge.
• Thomson, G. (1990). Tragedyanın doğuşu. İstanbul: Payel.
• Turner, V. (1969). Liminality and communitas, in the rituel process: Structure and anti-structure. Chicago: Aldine.
• Turner, V. (1982). From ritual to theatre. New York: PAJ.
• Van Dijk, T. A. (2003). Critical discourse analysis. D. Schiffrin., D. Tannen, and E., H. Hamilton (Ed.).
• In The Handbook of Discourse Analysis. Oxford: Blakwell.