Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Türk ve Batı Edebiyatında Çingene İnançları

Yıl 2021, Cilt: 27 Sayı: 107, 885 - 904, 06.08.2021

Öz

Çingeneler yüzyıllar boyunca hem gerçek yaşamda hem de edebî eserlerde önyargılı
yaklaşımların hedefi olmuşlardır. Bunların başında dinsiz olup hiçbir şeye inanmaları
gelir. Türk ve Batı edebiyatında Çingenelerle ilgili olumsuz görüşlerin yayılmasında
haklarında türetilen efsane ve hikâyelerin payı ilk sıralarda yer alır. Çingenelerin kötü
şöhretlerinin yayılmasındaki diğer bir neden de yaşam tarzlarının toplumun genel
yapısına uygun görülmemesidir. Şehir sistemine uymadıkları için yabani oldukları,
daha doğrusu medeniyetin karşısında bir tehdit oldukları algısı yaygındır. Göçebe
olsun ya da olmasın, dışarıya kapalı gruplar şeklinde yaşayan Çingeneler, toplumun
geneli tarafından ötekileştirilmiş ve bu durum da eserlere aynı doğrultuda yansımıştır.
Türk ve Batı edebiyatında ahlak, inanç, temizlik, hırsızlık gibi konularda önyargılarla
betimlenmelerine rağmen Çingenelere daha içeriden bakan azımsanmayacak sayıda
eser mevcuttur. Tüm bu eserler incelendiğinde yaygın görüşün aksine Çingenelerin katı
kuralları olan bir inanç sistemine ve köklü bir geleneğe sahip oldukları anlaşılmaktadır.
Temizlikle ilgili marhime inançları, kadın erkek ilişkileri ve cinsellikle ilgili tabuları
onlarla ilgili olumsuz görüşlerin tam aksini işaret eder. Çingeneleri konu edinen
eserlerde, hayata bakışları, zaman algıları, ölüm karşısındaki tavırları, aileye verdikleri
önem ve dili kullanım biçimleri toplu olarak değerlendirildiğinde Çingenelerin inanç
sistemleri daha anlaşılır hâle gelmektedir.

Kaynakça

  • Aksel, M. (2004). Çingene şalvarı (H. Aydın, Haz.) Çingene öyküleri içinde (13-18), İstanbul: İnkılap.
  • Alpman, N. (2014). Çingeneler başka dünyanın insanları. İstanbul: Ozan.
  • Asseo, H. (2004). Çingeneler bir Avrupa yazgısı. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Berger, H. (2015). Çingene mitolojisi. Ankara: Bilgesu.
  • Cervantes, M. D. (2010). Çingene kızı. İstanbul: Özgür.
  • Coelho, P. (2008). Portobello cadısı. İstanbul: Can.
  • Çelebi, E. (2011). Seyahatname (8). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Devecioğlu, A. (2015). Ağlayan dağ susan nehir. İstanbul: Metis.
  • Dinçer, H. (2014). Bir çingenenin romanı. İstanbul: Ozan.
  • Doughty, L. (2005). Karanlıkta ateşler. İstanbul: İş Bankası.
  • Erdoğdu, S. (2016). Romanika. İstanbul: Pamiray.
  • Fonseca, I. (2002). Beni ayakta gömün. İstanbul: Ayrıntı.
  • Fraser, A. (2005). Avrupa halkları çingeneler. İstanbul: Homer.
  • Gorki, M. (2004). Makar çudra (H. Aydın, Haz.) Çingene öyküleri içinde (205-224), İstanbul: İnkılap.
  • Gürpınar, H. R. (2015). Hayattan sahifeler. İstanbul: Papersense.
  • Hugo, V. (1988). Notre dame’ın kamburu. Ankara: Bilgi.
  • Kaygılı, O. C. (1972). Çingeneler. Ankara: Bilgi.
  • Kılıç, H. (1986). Çingenem çengi çengi. Ankara: Saypa.
  • Kivi, A. (1975). Yedi kardeşler. Ankara: Devlet Kitapları.
  • Martinez, N. (1992). Çingeneler. İstanbul: İletişim.
  • Mather, A. (1982). Çingene düğünü. İstanbul: Gelişim.
  • McCann, C. (2007). Zoli bir aykırı çingene. İstanbul: Merkez Kitaplar.
  • Mérimée, P. (2011). Carmen. İzmir: İlya.
  • Midhat, A. (2001). Letaif-i Rivayat. İstanbul: Çağrı.
  • Mitchell, J. (1972). Çingene kralı (T. Alangu, Haz.) Dünyadan ve bizden çingene hikâyeleri içinde (29-40), İstanbul: Nil.
  • Muradi, P. (2007). Romanika çingeneler. İstanbul: Pentagram.
  • Önder, N. (1975). Çingeneler ve bir travay. Folklora Doğru, 41, 22-26.
  • Podgoreç, V. (1978). Çingeneler arasında. İstanbul: Ya/Ba.
  • Puşkin, A. (1990). Çingeneler. Ankara: Damar.
  • Putnam, V. (1972). Furi-dai nasıl öldü? (T. Alangu, Haz.) Dünyadan ve bizden çingene hikâyeleri içinde (70-77), İstanbul: Nil.
  • Stancu, Z. (1971). Çingenem. Ankara: Bilgi.
  • Stroheim, E. V. (1954). Çingene aşkı. İstanbul: Ekicigil.
  • Tokmakçıoğlu, E. (1975). Çingene pilici. İstanbul: Habora.
  • Yoors, J. (2005). Çingeneler opŕe roma. İstanbul: Çiviyazıları.
  • Arnold, M. Scholar gypsy. Erişim tarihi 21. 07. 2019, https://www.poetryfoundation.org/poems/43606/the-scholar-gipsy.
Toplam 35 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sanat ve Edebiyat
Bölüm Derleme Makaleleri -Compilation Articles
Yazarlar

Alparslan Oymak Bu kişi benim 0000-0003-1759-7336

Yayımlanma Tarihi 6 Ağustos 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 27 Sayı: 107

Kaynak Göster

APA Oymak, A. (2021). Türk ve Batı Edebiyatında Çingene İnançları. Folklor/Edebiyat, 27(107), 885-904.

Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:

TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.

Alan Editörleri/ Field Editörs

Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)