Türk Masallarına Propp Metodunun Uygulanışı

Yıl 2023, Cilt: 29 Sayı: 115, 605 - 622, 31.07.2023

Umay Günay

https://doi.org/10.22559/folklor.2494

Öz

Bu makaleye temel oluşturan bildiri ilk olarak 1973 yılında, T.C. Kültür Bakanlığı
Folklor Dairesi tarafından Türk Tarih Kurumu’nda yapılan Türkiye’nin ilk Uluslararası
Folklor Semineri’nde sunulmuş ve 1974 yılında yayımlanmıştır. 50 yıl sonra
bu bildiriyi neden yeniden yayımlama ihtiyacı duydum sorusunun cevabını makale
sonnot’unda açıkladım. Elazığ Masalları ve Propp Metodu” adlı doktora tezimde
vardığım sonuçlar Elâzığdan derlenen masallarla sınırlıydı. Daha sonra hazırlanan
ve makalenin temeli oluşturan bildiride ise Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden derlenmiş
masallar da Propp metoduna göre incelenmiş ve aynı sonuçlara ulaşılmıştı.
Bu bildiride, Propp Medoduna masallarda yapıyı belirleyen 31 fonksiyondan
yedisine eklediğim sekiz alt sınıf, yapının kültür ve inanç sistemiyle bağlantısını
göstermesi açısından çok önemliydi. Ayrıca bu eklemeler yapıyla içeriğin dengeli
bir bağlantı içinde olduğunu da göstermektedir. İndeksli dergilerin hayatta olmadığı
yıllarda akademik tez ve araştırmalarda bakılan en önemli ölçüt orijinal olmaktı.
1990’lı yıllarda bu konuda A.B.D. Indiana Üniversitesinde verdiğim konferans da
çok kalabalık ve çok ilgi gören bir konuşma olmuştu. Çalışmamım zaman aşımına
uğramamış olması onu yeni nesillerle buluşturmam gerektiğini düşündürdü.
Bildiriyi sunduğumda 1973 yılında folklor çalışmaları büyük çoğunlukla amatör
folkorcular tarafından yürütülmekteydi. Bildirimin içeriği büyük şaşkınlık yaratmış
ve o zaman söz sahibi olan bu olgun folklorcular bana “Genç Masalcı” diye hitap
etmişlerdi. O genç masalcının bildirisini bugünün genç araştırıcılarına sunuyorum.
Bildirinin içeriğini aynen korudum ancak 50 yılda yenileşen Türkçe kullanımları
eski kullanımların yerine koydum.

Anahtar Kelimeler

Propp, Türk masalları, işlev

Application of the Propp Method in Turkish Tales

Öz

This paper was presented in 1973 at Turkey’s first International Folklore Seminar
held by the Republic of Turkey, Ministry of Culture’s Folklore Department at the
Turkish Historical Society and was published in 1974. In the endnote of the article,
I explained why I felt the need to republish this statement after 50 years. The results
I obtained in my doctoral thesis titled “Elazığ Tales and Propp Method” were
limited to the fairy tales compiled from Elazığ. In this paper tales were compiled
from various regions of Turkey and were examined according to the Propp method
and the same results were reached. For the fairy tales examined in this paper, I
added eight subclasses to the seven of the 31 functions that determine the structure
in the Propp Method, which is very important in terms of showing the connection
of the structure with the culture and its belief system. In addition, these additions
show that the structure and the content have a balanced connection. Years ago,
when indexed journals were non-existent, the most important criterion in academic
dissertations and research was originality. In the 1990s, at the conference I gave
at Indiana University was also a very crowded and interesting speech. The fact
that my work has not yet been obsolete made me think that I needed to introduce
it to the newer generations. In 1973, when I presented the paper, folklore studies
were generally carried out by amateur folklorists. The content of the declaration
caused great surprise and the mature folklorists who had a say at that time called
me a “young storyteller”. In this paper, I present the report of that young storyteller
to today’s young researchers. I kept the content of the paper as it is; however, I
replaced the old usages with the newer Turkish usages that were renewed in 50
years.

Anahtar Kelimeler

Propp, Turkish tales, function

Kaynakça

• Propp, V., (1928). Morfogija skazki.
• Scatt, L. (1970). Morphology of the folktale.
• Boratav, P. N. (1958). Zaman zaman içinde.
• Boratav, P. N. ( 1969). Az gittik uz gittik.
• Günay. U. T. (2011). Elâzığ masalları ve Propp metodu. 2. Baskı.