Putting Folklore to Use: Reflections on Masal Evi, Halıdere-Türkiye, 1999-2000

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 120 Ek, 1257 - 1272, 15.12.2024

Hande Birkalan-gedik

https://doi.org/10.22559/folklor.3812

Öz

The focus of this article is on Masal Evi (Story House) in Halıdere, Türkiye and
my reflections on storytelling as a therapeutic tool in the aftermath of the 1999
Marmara earthquake. In this initiative, inspired by applied folklore theories, I
employed traditional folktales as a means to help children overcome their
traumatic experiences. Grounded in approaches by scholars such as Donald Haase
and Jack Zipes, the storytelling activities leveraged the healing potential of fairy
tales to create a safe and culturally relevant environment for children to explore
their emotions and begin to heal. In the storytelling sessions, traditional narratives
became tools for expressing complex emotions, allowing children to engage with
narratives that mirrored their own experiences of loss and displacement. This
approach also resonates with practices like cuento therapy, where folktales can help
children navigate their psychological landscape, offering both hope and a sense
of belonging. This article presents my reflections on storytelling sessions that I
conducted in Halıdere, which encouraged self-expression and community support.
It ultimately highlights how culturally sensitive approaches to storytelling and
folklore can facilitate community-driven healing in trauma-affected populations.
Türkiye’s seismic landscape, marked by significant earthquakes, has left profound
psychological scars, especially among young survivors. Addressing this, the
experience in Masal Evi highlights how folktales can offer comfort and foster
resilience, allowing children to process trauma and rebuild their sense of stability.
In Masal Evi, the collective effort from volunteers, local families, and children not
only established a safe space for healing but also rekindled a sense of community
attuned to gender equity and democracy.

Anahtar Kelimeler

folk and fairy tales, folktale therapy, 1999 Marmara earthguake, children's folklore, applied folklore, community building

Etik Beyan

Research and publication ethics statement: This article is developed from the work I voluntarily participated in at the Fairy Tale House project conducted by AFEMOTI in Halıdere between 1999 and 2000, as well as from my research paper summarizing these activities. It has been enriched with contemporary theoretical and methodological approaches. In its current form, the article has not been published elsewhere and has not been submitted as a journal article or book chapter to any other journal or publisher. Authors’ contribution levels: The article is single-authored. Ethical committee approval: Since the research was conducted before 2020 (between 1999 and 2000), ethical committee approval is not required. Financial support: I conducted the storytelling sessions at Masal Evi project in Halıdere on a voluntary basis. AFEMOTI provided financial support for operational expenses related to the project (such as children’s artwork and its exhibition). Conflict of interest: There are no potential conflicts of interest related to this study.

Folklorun Kullanımı: Masal Evi Üzerine Değerlendirmeler, Halıdere-Türkiye, 1999-2000

Öz

1999 Marmara depremi sonrasında Halıdere-Türkiye’de gerçekleştirmiş olduğum
Masal Evi’ndeki anlatılara odaklanan bu makale, terapötik bir araç olarak hikâye
anlatımının rolü üzerine öz düşünümlerimi sunmaktadır. Uygulamalı halkbilimi
teorilerinden esinlenen bu girişimde, çocukların travmatik deneyimlerinin üstesinden
gelmelerine yardımcı olmak için geleneksel halk masallarını kullandım. Donald
Haase ve Jack Zipes gibi halkbilimcilerin yaklaşımlarını temel alan hikâye anlatımı
etkinlikleri, çocukların duygularını keşfetmeleri ve iyileşmeye başlamaları için
güvenli ve kültürel açıdan uygun bir ortam yaratmak amacıyla masalların iyileştirici
potansiyelinden yararlanmıştı. Hikâye anlatımı seansları, geleneksel anlatıların karmaşık
duyguları ifade etmek için araçlar haline gelmiş ve çocukların kendi kayıp
ve yerinden edilme deneyimlerini yansıtan anlatılarla etkileşime girmelerine olanak
tanıyan kültürel açıdan hassas bir terapötik ortam sağlamıştır. Bu yaklaşım aynı
zamanda, çocuklara masalların psikolojik manzaralarında gezinmelerine yardımcı
olabilecek hem umut hem de aidiyet duygusu sunabilecek “cuento terapisi” gibi
tekniklerle de uyumluydu. Bu makale, kendini ifade etmeyi ve topluluk desteğini teşvik
eden hikâye anlatımı oturumlarına ait bilgiler vermekte ve nihayetinde
hikâye anlatımı ve masallara yönelik kültürel açıdan hassas yaklaşımların travmadan
etkilenen nüfuslarda topluluk odaklı iyileşmeyi nasıl kolaylaştırabileceğini ortaya
koymaktadır. Türkiye’nin önemli depremlerle şekillenmiş olan sismik coğrafyası,
özellikle depremden kurtulan genç nüfus üzerinde derin psikolojik yaralar bırakmıştır.
Bu bağlamda ortaya çıkan anlatı seansları halk masallarının nasıl rahatlık
sağlayabildiğini ve dayanıklılığı teşvik ederek çocukların travmayı işlemelerine ve
istikrar duygusunu yeniden inşa etmelerine olanak tanıdığını göstermişti. Anlatılar
gönüllüleri, aileleri ve çocukları bir araya getirerek sadece iyileşme için güvenli bir
alan oluşturmakla kalmadı, aynı zamanda cinsiyet eşitliği ve demokrasi değerlerine
duyarlı bir topluluk duygusunu da yeniden canlandırmaya yardımcı oldu.

Anahtar Kelimeler

halk masalları, masal terapisi, 1999 Marmara depremi, çocuk folkloru, uygulamalı halkbilim, cemaat yaratma

Kaynakça

• Bettelheim, B. (1989). The uses of enchantment: the meaning and importance fairy tales. Vintage Books.
• Birkalan, H. (2001). Masal evi: children, folktales, and the Marmara earthquake. CEMOTI Jeune recherche (31), 295–302.
• Birkalan, H. (2000). Masal evleri: children, folktales, and the Marmara earthquake. Paper presented at the American Folklore Society Meeting, Columbus, OH.
• Brun, B. et al. (1993). Symbols of the soul: therapy and guidance through fairy tales. J. Kingsley Publishers.
• Chaoul, M. (2000). Appels de l’AFEMOTI. CEMOTI. L’humanitaire. L’Albanie (29), 365–370.
• Constantino, G., R. G. Malgady & L. H. Rogler. (1985). Cuento therapy: folktales as culturally sensitive psychotherapy for Puerto-Rican children. HRC Monograph No. 12. Waterfront Press.
• Freud, S. (1919 [1999]). Das Unheimliche. In Gesammelte Werke. Chronologisch geordnet. Anna Freud u. a. (Eds.), Bd. XII. Fischer Taschenbuch-Verlag.
• Gedik, E. (2008). (Eds.). Sozialer, kultureller, ökonomischer und sprachlicher Wandel im Rahmen der Binnenmigration und der transnationalen Migration: Soziale Netzwerke am Beispiel der Provinz Varto in Ostanatolien, Türkei. Doctoral dissertation.
• Gedik, E. (2011). Migrant organizations in Turkey and Germany: Local, transnational and global contexts of Kurdish-Alevis from Varto, Turkey. Urban Anthropology and Studies of Cultural Systems and World Economic Development. 40(1–2), 151–204.
• Giuseppe, C. et al. (1985). Cuento therapy: folktales as a culturally sensitive psychotherapy for Puerto Rican children. Waterfront Press.
• Haase, D. (2000). Children, war, and the imaginative space of fairy tales. The Lion and the Unicorn (24), 360–377.
• Jones, M. O. (1994). Putting folklore to use. University Press of Kentucky.
• Karancı, N. A. & Rüstemli, A. (1995). Psychological consequences of the 1992 Erzincan (Turkey) Earthquake. Disasters 19(1), 8–18.
• Kasapoğlu, A. & M. Ecevit. (2002). Impact of the 1999 East Marmara earthquake in Turkey. Population and Environment 24(4), 339–358.
• Lüthi, M. 1986). The European folktale. form and nature (tr. by John Niles). Indiana University Press.
• Lüthi, M. (1947). Das europäische Volksmärchen. Form und Wesen. Eine literaturwissenschaftliche Darstellung. Francke.
• Marcou, J. (2008). Semih Vaner nous a quittés. https://ovipot.hypotheses.org/465. [18 February 2008. Accessed on 5 August 2024]
• Marzolph, U. (2017). Relief after hardship: the Ottoman Turkish model for the thousand and one days. Wayne State University Pres.
• Röhrich, L. (1991). Folktales and reality (tr. by Peter Tokofksy). Indiana University Press.
• Röhrich, L. (1979). Märchen und Wirklichkeit. Franz Steiner Verlag.
• Kast, V. (1995). Folktales as therapy (tr. by Douglas Whitcher). Fromm International.
• Roberts, G. and J. Holmes (1999). Healing stories: narrative and psychiatry and psychotherapy. OUP.
• Zipes, J. (2011). Fairy tales and the art of subversion. Routledge.
• Zipes, J. (2004). Speaking out: storytelling and creative drama for children. Routledge.
• Zipes, J. (1995). Creative storytelling: building community, changing lives. Routledge.