Earthquake in Mythological Narratives

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 120 Ek, 1273 - 1286, 15.12.2024

Meryem Bulut

https://doi.org/10.22559/folklor.2792

Öz

This study focuses on how the mythological narratives of various societies
interpret earthquakes differently. Since ancient times, discourses on earthquakes
have diversified and changed. Societies have developed various interpretations
in the face of natural events such as earthquakes, volcanic eruptions, melting of
glaciers, plagues, famine, drought. Eschatological myths include narratives that
respond to such devastations. Eschatology deals with the last events in the world or
in human history, that is, the end of the world or the end of humanity. Mythological
narratives explain earthquakes as the results of divine forces to punish people. Some
societies believe that earthquakes occur as a result of a wrong action. Different
societies interpret earthquakes with different symbols, and these symbols may vary
from society to society. Explanations of earthquakes may vary depending on the
experiences, beliefs and history of each society. Although physical conditions play
a determining role in shaping the symbols, societies tend to borrow from each
other the symbols they use in their mythological narratives to explain the origin
of a sacred, social, natural, supernatural or socio-cultural phenomenon. Therefore,
even societies that live far apart may use symbols that are independent of their
physical environment.

Anahtar Kelimeler

earthguake, earthguake dods, mythology, eschatology

Etik Beyan

Research and publication ethics statement: This article derived from the information available in books, articles and internet sources. It has not been published previously nor submitted for publication elsewhere. Authors’ contributions: This is a single-authored work. Ethics committee approval: Ethical committee approval is not required for this study. Financial support: No financial support was obtained for this research. Conflict of interest: There are no potential conflicts of interest related to this study.

Mitolojik Anlatılarda Deprem

Öz

Bu çalışma, çeşitli toplumların mitolojik anlatılarının depremleri nasıl farklı
yorumladığına odaklanmaktadır. Antik çağlardan itibaren depremlere ilişkin
söylemler çeşitlenmiş ve değişmiştir. Toplumlar depremler, volkanik patlamalar,
buzulların erimesi, vebalar, kıtlık, kuraklık gibi doğa olayları karşısında çeşitli
yorumlar geliştirmişlerdir. Eskatoloji mitleri bu türden yıkımlara yanıt vermiş
anlatıları içermektedir. Eskatalogya dünyada veya insanlık tarihindeki son olaylarla
yani dünyanın ya da insanlığın sonu ile ilgilenir. Mitolojik anlatılarda depremlerin
nedenleri ilahi güçlerin insanları cezalandırmak amacıyla gerçekleştirdikleri
eylemleri olarak açıklanır. Bazı toplumlarda bu eylemler kurallara uyulmazsa
insanların sonunun geleceğine dair bir uyarı olarak yorumlanır. Bazı toplumlarda
yanlış bir eylemin sonucu olarak depremlerin meydana geldiğine inanılır.
Depremlerin nedenleri farklı toplumlarda değişik yorumlanmakta ve yorumlara
ilişkin kullanılan semboller de toplulukların yaşadığı fiziksel koşullarla ilişkili
olarak geliştirilmektedir. Depremlere ilişkin açıklamalar her toplumun kendi
deneyimlerine, inançlarına ve tarihine bağlı olarak değişebilmektedir. Depremleri
yorumlamak için kullanılan semboller toplumların yaşadıkları fiziksel koşullara
uygun olarak geliştirilip değişse de, farklı toplulukların benzer sembolleri
kullandıkları bilinmektedir. Toplumlar mitolojik anlatılarında kutsal, toplumsal
ve doğal, doğaüstü ya da toplumsal-kültürel bir görüngünün kökenine ilişkin
açıklamalarında kullandıkları sembolleri birbirlerinden ödünç alma eğilimi
içindedirler. Dolayısıyla fiziksel olarak uzak mesafede yaşayan topluluklar yaşam
alanları ile ilişkili olmayan sembolleri kullanmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

deprem, deprem tanrıları, mitoloji, eskatologya

Kaynakça

• Akman, E. (2012). The “yellow/red bull” Belief in the Turkish mythology and folk poetry. Journal of Turkology, 22(1), 1-16. https://doi.org/10.18345/tm.77404
• Aksoy, E. (2022). Mythological analysis of the tortoise figure and its use in Anatolian weavings. Van Yüzüncü Yıl University Journal of Social Sciences Institute (55), 56-72. https://doi.org/10.53568/ yyusbed.1111578
• Altun, I., & Çınaroğlu, M. (2020). “The end times” phenomenon and eschatologia mythe. Millî Folklor, (128), 28-40.
• Altuntek, N. S. (2009). Yerli’nin bakışı, etnografya: kuram ve yöntem. Ütopya.
• Arıkan, Y. (1998). It’s about Hittite Mythology. Development of Social Sciences in Turkey and Faculty of Language, History and Geography Symposium Proceedings. Ankara University.
• Armstrong, K. (2018). Mitlerin kısa tarihi (D. Şendil, Trans.) Alfa.
• Ashkenazi, M. (2003). Handbook of Japanese mythology. ISBN 1-57607-467-6; 1-57607-468-4 (e-Book).
• Aşcı, M., Oymak, R. & Çabaş, Z. (2017). Ground vibration (earthquake) of earth surface in Turkish. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(21), 59-72.
• Atay, T. (2016). Din hayattan çıkar. (6th ed.) İletişim.
• Batır, İ. & İnce, C. (2023).The views of religious officials on earthquakes as a type of disaster. Journal of Bitlis İslamic Studies, 5(2), 98-119. https://doi.org/10.53442/bider.vi.1382052
• Bayat, F. (2005). Mitolojiye giriş. Karam Araştırma ve Yayıncılık.
• Bayat, F. (2007).Türk mitolojik sistemi: Ontolojik ve epistemolojik balamda Türk mitolojisi 1. Ötüken.
• Berberian, M. (2014). Earthquake folklore and legends. in Developments in earth surface processes, (pp. 99–104). https://doi.org/10.1016/b978-0-444-63292-0.00005-3
• Bokhari, S. S. S. & Masood, M. T. (2018). Study of mythology: In the context of structuralists theoretical framework. International Journal of Applied Research, 4(2), 91-94.
• Braudel, F. (2007). Bellek ve Akdeniz: tarih öncesi ve Antik Çağ (A. Berktay, trans) Metis.
• Bultmann, R. (2006). Tarih ve eskatoloji (E. Kuşçu,Trans.) Elis.
• Bultmann, R. (2013). Mitoloji ve hermentik sorunu (C. Batuk & E. Kuşcu,Trans.) Eskiyeni.
• Bulut, A. & Küçükefe, B. (2019). Tı̇caret, ekonomı̇k durum ve mı̇tolojı̇dekı̇ yansımaları. In O. Şimşek (Eds.) Uluslararası polı̇ tı̇ k iktı̇ satta tarı̇ hsel ve güncel tartışmalar. Gazi, pp. 215-233.
• Bulut, M. & Sezener, A. (2019). The story of sedentary life from Dumuzi-Enkimdu to Kabul and Abel. Turkish Studies, 14(6), 3071-3081. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23495
• Bulut, M. & Öztekin Alpaydın, M. (2004). Anlam ve eylem bakımından tarihsel perspektiften şiddet kavramının algılanışı ve dönüşümü. In Kadına karşı şiddet içeren eylemleri suçları işleyenlerin kriminolojik profili. Özel Ofset, pp.156-199.
• Çınaroğlu, M. (2008). The invesment about eschatology myths history at Turkish culture. (Unpublished MA thesis), Kocaeli Üniversitesi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çoruhlu, Y. (2002). Türk mitolojisinin ana hatları. Kabalcı.
• Cömert, B. (2010). Mitoloji ve ikonografi (3. Eds.) De Ki.
• Eliade, M. (1993). Mitlerin özellikleri (S. Rifat, trans) Simavi.
• Eliade, M. (2005) Dinler tarihi (İnançlar ve ibadetler morfolojisi) Serhat.
• Emiroğlu, K. & Aydın, S. (2009). Antropoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat.
• Erdem, F. (2020). The tradation of divination in the ancient Mesopotami [Unpublished Doctoral Thesis] Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erel, T. L. & Zabcı, C. (2007). Poseidon, the god of the sea, who makes earthquakes. Journal of Archaeology and Art, 126, 71-79.
• Esin, E. (2001). Türk Kozmolojisi’ne giriş. Kabalcı.
• Etter, R. J. (2011). A devotional: honoring Thor and family. Lulu Enterprises.
• Geertz, C. (2010). Kültürlerin yorumlanması (H. Gür, Trans.) Dost.
• Gravers, R. (2010). Yunan mitleri (U. Akpur, Trans.) Say.
• Güleç, Ç. (2018). Coğrafya eğitiminde mitolojinin kullanılması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi/JRES, 5(1), 162-179.
• Karagöz, Ş. (2005): Eskiçağ’da depremler. Ege.
• Karakurt, D. (2011). Türk mitoloji ansiklopedisi: Türk söylence sözlüğü. ISNB: 978-605-5618-03-2. E-kitap.
• Kluckhohn, C. (1959). Recurrent themes in myths and mythmaking. Daedalus, 88(2), 268-279.
• Kubat, L. (2020). Flood description and reflections in art. IBAD Journal of Social Sciences, 2020(6), 221-244 https://doi.org/10.21733/ibad.637382
• Liritzis, I.; Westra, A. & Miao, C., (2019). Disaster geoarchaeology and natural cataclysms in world cultural evolution: An overview. Journal of Coastal Research, 35(6), 1307–1330. https://doi. org/10.2112/JCOASTRES-D-19-00035.1
• Ögel, B. (2014). Türk mitolojisi II (5. Eds.) Türk Tarih Kurumu.
• Öksüz, G. (2021). Ana hatlarıyla Rus mitolojisi. Çeviribilim.
• Övünç, Ş. (2019): “Theories about the occurrence of earthquakes from Antiquity to the Middle Ages”. Mavi Gezegen, 27, 7–13.
• Özey, R. (2006). Afetler coğrafyası. Aktif.
• Page, R. I. (2017). İskandinav mitleri (3. Eds.) (İ. Yılmaz, Trans.) Phoenix.
• Roux, J. P. (2011). Eski Türk mitolojisi (M. Y. Sağlam, Trans.) Bilge Su.
• Sharpe, E. J. (2000). Dinler tarihinde anahtar kavramlar (A. Güç, Trans.) Arasta.
• Şahin, K. & Ağbaht, F. (2021). Representation of Daphne and Apollo myth in postmodern consumption. Turkish Studies-Language, 16(4), 2543-2560. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.52316
• Şahin, K. & Öz, A. Ş. (2022). Antik Yunan Mitlerinin İzinde: Engellilik Algısına Dair Bir Okuma. In İ. Kalaycı, G. Kalmış, & C. Aydeyer (Eds.) Tarih-kültür ve medeniyetten izler. Kitap Dünyası, pp. 21–50).
• Şimşek, E. (2022). Türk Halk Kültüründe Kaplumbağa. In D. Ayaz, E. Akçiçek, & H. Arıkan (Eds.), Kaplumbağalar, Vol. 7, Ege Üniversitesi Yayınları Çevre Sorunları ve Araştırma Merkezi, pp. 49- 79.
• Turak, Ö. (2018). Bull and trident: An investigation of the origin of Poseidon. MASROP, 12(1), 35-48. Tümertekin, E. & Özgüç, N. (1997). Beşeri coğrafya insan-kültür-mekân. Çantay.
• Wilkinson, P. (2014). Efsaneler ve mitler (E. Lakşe, Trans.) Alfa.
• Yıldırım, K. & Nişancı, H. (2023). Earthquakes in Anatolia from antiquity to the 10th century. Journal of Eurasia Dossier, 14(1), 112-136.
• Electronic resources: Ekşi Sözlük, 27 January 2019. https://eksisozluk.com/17-agustos-depremi-efsaneleri--5920029?p=10
• Ekşi Sözlük, 1 June 2022. https://eksisozluk.com/17-agustos-depremi-efsaneleri--5920029?p=10
• Ekşi Sözlük, 1 June 2022. https://eksisozluk.com/17-agustos-depremi-efsaneleri--5920029?p=10 You
• Tube, 13 March 2023. https://www.youtube.com/watch?v=ckkGAJ3naFQ