Yarı-Kamusal Alanda Kadın Deneyimlerine Etnografik Bakış

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 2, 38 - 50, 25.12.2019

Çiğdem Yasemin Ünlü

Öz

Bu çalışmada, ev dışında çalışması engellenen/yasaklanan kadınların bu engelleri/yasakları aşmak için
buldukları çözümler irdelenerek, özel-kamusal arasında kalan kadınların kendilerine ev dışında
çalışmak için açtıkları bir yarı-kamusal alan örneği olan terzi dükkânında bir alan araştırması
yapılmıştır. Feminist yöntem perspektifinden beslenerek yürüttüğüm etnografik alan araştırmasında,
katılımlı gözlem ve informel/yapılandırılmamış görüşmelerin yanında, 8 kadınla yarı yapılandırılmış
görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, kamusallaşması engellenen kadınların para
kazanmak için kurdukları bu yarı-kamusal mekân dolayımıyla ataerkil tahakkümle olan ilişkilerinde
direnme ve güçlenme imkânları bulduklarını; aynı zamanda mekânın kadınlar arası sosyalleşme ve
deneyim paylaşımı yapılan bir alan olarak farklı kadınların karşılaşmalarını sağlayan bir etkileşim
alanı olduğunu söylemek mümkündür. Dolayısıyla, bu çalışma özel-kamusal ikiliğinin açıklamakta
yetersiz kaldığı kadın kamusallığını bu türden alanlar üzerinden düşünmenin ve tartışmanın önemine
dikkat çekmektedir

Anahtar Kelimeler

Ataerkil iktidar, yarı-kamusallık, feminist etnografi

Kaynakça

• Acar-Savran, Gülnur ve Demiryontan, Nesrin Tura (der.). Kadının Görünmeyen Emeği Maddeci Bir Feminizm Üzerine (İstanbul: Yordam Kitap, 2016).
• Acuner, Derya. “Canavarlaş(Tırıl)An Kent Sokakları: Kadının Kent deneyimi Üzerine Bir Değerlendirme,” Fe Dergi 8, no. 1 (2016), 1-14.
• Akşit, Elif Ekin. “Kadınların Hamamı ve Dönüşümü,” Cins Cins Mekân der. Ayten Alkan (İstanbul: Varlık Yayınları, 2017), 136-167. Alizadeh, Hooshmand. “Changes Conceptions of Women’s Public Space in the Kurdish City,” Cities 24, No. 6 (2007): 410–421. Arendt, Hannah. İnsanlık Durumu çev. Bahadır Sina Şenel (İstanbul: İletişim Yayınları, 1994).
• De Beauvoir, Simone. Kadın “İkinci Cins” Evlilik Çağı çev. Bertan Onaran (İstanbul: Payel Yayınevi, 2010).
• Bektaş-Ata, Leyla. “Bir Güvenlikli Site Hikâyesi: Gündelik Hayatın Dönüşümüne Otoetnografik Yaklaşım” Fe Dergi 8, no. 2 (2016), 46-61.
• Berik, Günseli. “Türkiye’de Kırsal Kesimde Halı Dokumacılığı ve Kadının Ezilmişliği: Karşılaştırmalı Bir Tartışma,” 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar ed. Şirin Tekeli (İstanbul: İletişim Yayınları, 2010), 141-157.
• Bolak, Hale. Aile İçi Kadın-Erkek İlişkilerinin Çok Boyutlu Kavranmasına Yönelik Öneriler,” 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar ed. Şirin Tekeli (İstanbul: İletişim Yayınları, 2010), 209-220.
• Bora, Aksu. “Kamusal Alan/Özel Alan: Mahrumiyet-Özgürleşme İkileminin Ötesinde,” Toplum ve Bilim 75, Kış (1997): 85-93.
• Bora, Aksu. Kadınların Sınıfı Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası (İstanbul: İletişim Yayınları, 2011).
• Bora, Aksu. “Rüyası Ömrümüzün Çünkü Eşyaya Siner,” Cins Cins Mekân der. Ayten Alkan (İstanbul: Varlık Yayınları, 2017), 63-75.
• Bourdieu, Pierre. Eril Tahakküm çev. Bediz Yılmaz (İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2018).
• Göle, Nilüfer. Modern Mahrem Medeniyet ve Örtünme (İstanbul: Metis Yayınları, 2016).
• Habermas, Jürgen. Kamusallığın Yapısal Dönüşümü çev. Tanıl Bora ve Mithat Sancar (İstanbul: İletişim Yayınları, 2012).
• Hatipoğlu, Burcu. “Kadınların Mekânı: Kütahya Örneğinde Kuaförler ve Güzellik Salonları,” Aynanın Önünde Cımbızın Ucunda Kuaför Kitabı der. Funda Şenol Cantek (İstanbul: İletişim Yayınları, 2017), 323-354.
• Hattatoğlu, Dilek. “Ev Eksenli Çalışma Stratejileri,” Yerli Bir Feminizme Doğru ed. Aynur İlyasoğlu ve Necla Akgökçe (İstanbu: Sel Yayıncılık, 2001), 173-204.
• İlyasoğlu, Aynur. “Toplumsal Mesafe, Kadınlar ve Kimlik: İslamcı Kadın Kimliğinin Araştırılmasında Yöntem Sorunları,” Farklı Feminizmler Açısından Kadın Araştırmalarında Yöntem ed. Serpil Çakır ve Necla Akgökçe (İstanbul: Sel Yayıncılık, 2000), 213-216.
• İnceoğlu, Yasemin ve Kar, Altan. Kadın ve Bedeni (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2010).
• Kandiyoti, Deniz. “Bargaining with Patriarchy,” Gender and Society 2, No. 3 (1988): 274-290.
• Kent, Kathryn R. Making Girls into Women: American Women's Writing and the Rise of Lesbian Identity (Durham, London: Duke University Press, 2003).
• Köker, Eser. “Saklı Konuşmalar” Kamusal Alan ed. Meral Özbek (İstanbul: Hil Yayıncılık, 2004), 539-550.
• Kümbetoğlu, Belkıs. “Gizli İşçiler: Kadınlar ve Bir Alan Araştırması,” Farklı Feminizmler Açısından Kadın Araştırmalarında Yöntem ed. Serpil Çakır ve Necla Akgökçe (İstanbul: Sel Yayıncılık, 2000), 230-238.
• Lefebvre, Henri. Modern Dünyada Gündelik Hayat çev. Işın Gürbüz (İstanbul: Metis Yayınları, 2007).
• Stachcli, Lynn A. “Publicity, Privacy, and Women's Political Action,” Environment and Planning D: Society and Space 14, (1996): 601-619.
• Özaşçılar, Mine. “Kadınlar Arası İletişim Ortamları Olarak Kuaför Salonları,” Kadın ve Mekân der. Ayşen Akpınar, Gönül Bakay ve Handan Dedehayır (İstanbul: Turkuvaz Kitap, 2010), 321-330.
• Özbay, Ferhunde. “Kadınların Ev İçi ve Ev Dışı Uğraşlarındaki Değişme,” 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar ed. Şirin Tekeli (İstanbul: İletişim Yayınları, 2010), 115-140.
• Özyeğin, Gül. Başkalarının Kiri/Kapıcılar, Gündelikçiler ve Kadınlık Halleri (İstanbul: İletişim Yayınları, 2005).
• Razali, Noorul Huda Mohd ve Talib, Anuar. “The Concept of Privacy and the Malay Dwelling Interior Space Planning,” Social and Behavioral Sciences 101, (2013): 404 – 414.
• Sancar, Serpil. Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti Erkekler Devlet Kadınlar Aile Kurar (İstanbul: İletişim Yayınları, 2012).
• Scott, James C. Tahakküm ve Direniş Sanatları Gizli Senaryolar çev. Alev Türker (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1995).
• Sever, Merin. “İstanbul Kuaförlerinin Her Hali: Zanaat, Mekan, İnsanlar,” Aynanın Önünde Cımbızın Ucunda Kuaför Kitabı der. Funda Şenol Cantek (İstanbul: İletişim Yayınları, 2017), 283-322.
• Sirman, Nükhet. “Köy Kadınının Aile ve Evlilikte Güçlenme Mücadelesi,” 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar ed. Şirin Tekeli (İstanbul: İletişim Yayınları, 2010), 221-246.
• Şahin-Akıllı, Yelda “Ankara’da Kuaför Salonları: Kişisel Bakımın Modern Mekanları ve Karma Bir Aradalıklar,” Aynanın Önünde Cımbızın Ucunda Kuaför Kitabı der. Funda Şenol Cantek (İstanbul: İletişim Yayınları, 2017), 29-68.
• Şenel, Burcu. “İçeriden Dışarıya, Dünden Bugüne: Mahalleye Açılan Kapı Olarak Kuaför Salonu,” Aynanın Önünde Cımbızın Ucunda Kuaför Kitabı der. Funda Şenol Cantek (İstanbul: İletişim Yayınları, 2017), 111-146.
• Şenol-Cantek, Funda, Ünlütürk-Ulutaş, Çağla ve Çakmak, Şermin. “Evin İçindeki Sokak, Sokağın İçindeki Ev: Kamusal ile Özel “Ara”sında Kalanlar,” Kenarın Kitabı “Ara”da Kalmak, Çeperde Yaşamak der. Funda Şenol Cantek (İstanbul: İletişim Yayınları, 2017), 121-159.
• Tezcek, Fatma Özlem ve Polat, Özlem. “Ev-İçindeki Fabrikanın İşçileri,” Fe Dergi 8, no. 1 (2016), 50-68.
• Tuncer, Selda. “Dışarı Çıkmak: Özelden Kamusala Feminist Bir Saha Hikâyesi”, Moment Dergi 2, 2 (2015): 30-58.
• Uzun, İnci. “Kamusal Mekân – Tüketim Olgusu Etkileşiminin İzmir’deki Alışveriş Merkezleri Bağlamında Değerlendirilmesi.” Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2008.
• White, Jenny B. Para ile Akraba Kentsel Türkiye’de Kadın Emeği çev. Aksu Bora (İstanbul: İletişim Yayınları, 2015).
• Yumul, Arus. “Kadın Kuaförlerinin Gündelik Hayattaki Yeri: İstanbul Örneği,” Saç Kitabı ed. Emine Gürsoy Naskali (İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2004), 165-174.