Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 2, 65 - 77, 25.12.2019

Veysi Baydar Cengiz Kılıç Ayşe Sezen Serpen Gülay Günay

Öz

Cinsiyetçilik, cinsiyet ayrımcılığı, cinsiyet temelli şiddet ve kadın düşmanlığı (mizojini) gibi önyargılı ve
sorunlu tutum ve davranışlar, sosyal ve kültürel normlardan kaynaklanan toplumsal cinsiyet algısının
etkisiyle varlığını korumakta ve güçlendirmektedir. Bu bakımdan, kadına yönelik nefret ve önyargılar ile
şekillenen ve beslenen kadın düşmanlığı; toplumsal cinsiyet eşitsizliği, cinsiyetçilik ve cinsiyet
ayrımcılığı gibi toplumsal sorunların da kapısını aralamaktadır. Feminist kuramlar ve doğal olarak
feminist uygulamalar, bu kavramlara odaklanmakta hem bireysel hem de toplumsal anlamda kadın
sorunlarının temel sebebi olarak bu kavramları işaret etmektedir. Bu nedenle, özellikle toplumsal düzen
tarafından yaratılan ve inşa edilen toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ve kadın düşmanlığına ilişkin tutum,
davranış ve eylemlerin azaltılması veya ortadan kaldırılmasına yönelik araştırmalara ihtiyaç
duyulmaktadır. Sonraki çalışmaların önünü açmak ve söz konusu ihtiyaca katkı sunmak için bu çalışma
ile Check ve arkadaşları (1985) tarafından geliştirilmiş ve Lonsway ve Fitzgerald (1995) tarafından
revize edilerek 10 maddeye indirilmiş olan Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin (Hostility Toward Women
Scale) Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini, Karabük
Üniversitesi (N=336) ve Kırıkkale Üniversitesi (N=119) sosyal hizmet bölümü, lisans programında
öğrenim gören, toplam 455 öğrenci oluşturmaktadır. Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin faktör yapısını
belirlemek amacıyla, açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre ölçeğin
orijinalinden farklı olarak üç boyutlu bir yapısının olduğu belirlenmiştir. Ancak üç boyutlu yapının
güvenirlik değerlerini karşılamaması sonucu, orijinalinde olduğu gibi tek boyut ile sınırlandırılmasına
karar verilmiştir. Tek boyutlu yapının toplam varyansın %33,85’ini açıkladığı ve madde yük
değerlerinin .40 - .71 arasında değiştiği belirlenmiştir. Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin Cronbach alfa iç
tutarlık katsayısı .78 olarak hesaplanmıştır. Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin uyum geçerliğini belirlemek
için Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği ile ilişkisine bakılmış ve negatif yönde (r=-0.33, p<0.001) anlamlı
bir ilişkiye sahip olduğu anlaşılmıştır. Elde edilen bu sonuçlar doğrultusunda, Kadın Düşmanlığı
Ölçeğinin tek faktörlü yapısının güvenirliğinin, yüksek ve aynı davranışı ölçmeye yönelik bu alanda
yapılacak çalışmalarda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Toplumsal Cinsiyet

Kaynakça

• Abbey, Antonia ve Pam McAuslan. “A Longitudinal Examination of Male College Students’ Perpetration of Sexual Assault” Journal of Consulting and Clinical Psychology 72, no. 5, (2004): 747-756.
• Altınova, Hüseyin H. ve Veli Duyan. “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması” Toplum ve Sosyal Hizmet 24, no. 2 (2013): 9-22.
• Baydar, Veysi. “Popüler Kültürde Mizojini” Turkish Studies: International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Academic Journal 8, no. 12 (2013): 151-165.
• Baydar, Veysi. Feminist Sosyal Hizmet Perspektifinden Popüler Yabancı Dizilerde Kadın Düşmanlığının İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2014.
• Beauvoir, Simon. Kadın İkinci Cins I: Genç Kızlık Çağı (Çev.) Bertan Onaran (İstanbul: Payel Yayınları, 1993). Bourdieu, Pierre. Eril Tahakküm (2. Baskı) (Çev.) Bediz Yılmaz (İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2015).
• Campbell, Jacquelyn. “Misogyny and Homicide of Women” Advances in Nursing Science 3, no. 2 (1981): 67-85. Check,James V. vd. “On Hostile Ground” Psychology Today 19, no. 4 (1985): 56-61.
• Comrey, Andrew L. ve Howard Lee B. A First Course in Factor Analysis (2nd edition). (New Jersey: Lawrence Erlbaum, 1992)
• Cowan, Gloria, vd. “Women’s Hostility Woward Women” Psychology of Women Quarterly 22, (1998): 267-284. DeGue, Sarah ve David DiLillo. “Understanding Perpetrators of Nonphysical Sexual Coercion: Characteristics of Those Who Cross the Line” Violence and Victims 19, no. 6 (2004): 673-688.
• DeGue, Sarah vd. “Are All Perpetrators Alike? Comparing Risk Factors for Sexual Coercion and Aggression.” Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment 22, no. 4 (2010): 402-426.
• Donovan, Josephine. Feminist Teori (Çev.) Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan (İstanbul: İletişim Yayınları, 2005)
• Forbes, Gordon B. vd. “First- and Second-Generation Measures of Sexism, Rape Myths and Related Beliefs, and Hostility Toward Women” Violence Against Women 10, no. 3 (2004): 236-261. 77 Baydar, Kılıç, Serpen, Günay
• Foucault, Michel. Cinselliğin Tarihi (7.Baskı) (Çev.) Hülya Uğur Tanrıöver (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2017)
• Holland, Jack. (2006). Misogyny: The World’s Oldest Prejudice (New York: Carroll and Graf Publishers, 2006)
• Kırlıoğlu, Huriye İrem K. vd. Şarkılarda Kadına Yönelik Şiddetin İzleri: Niteliksel Bir Çalışma. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, no. 8 (2016): 6-30.
• Kline, Rex B. Principles and Practice of Structural Equation Modeling (2nd edition) (New York: The Guilford Press, 2005)
• LeBreton, James M. vd. “The Relative Importance of Psychopathy-Related Traits in Predicting Impersonal Sex and Hostile Masculinity.” Personality and Individual Differences 55, no. 7 (2013): 817-822.
• Logan-Greene, Patricia ve Kelly Davis. “Latent Profiles of Risk Among A Community Sample of Men: Implications for Sexual Aggression” Journal Interpersonal Violence 26, no. 7 (2011): 1463–1477.
• Lonsway, Kimberly Ann ve Louise Foster Fitzgerald. “Attitudinal Antecedents of Rape Myth Acceptance: A Theoretical and Empirical Reexamination” Journal of Personality and Social Psychology 68, no. 4 (1995): 704-711.
• Millett, Kate. Cinsel Politika (Çev.) Seçkin Selvi (İstanbul: Payel Yayınları, 1987).
• Pakdemirli, Nur M. “Kadın Sömürüsünün Temelleri: Gelenek, Din ve Eğitim Bağlamında Bir Değerlendirme”, (Ed. Fatma Zehra Fidan, Duygu Alptekin), Kadın Bedeni ve İstismarı (İstanbul: Opsiyon Yayınları, 2015).
• Plumwood, Val. Feminizm ve Doğaya Hükmetmek. (Çev.) Başak Ertür (İstanbul: Metis, 2004).
• Valls, Rosa vd. “Breaking the Silence at Spanish Universities: Findings From the First Study of Violence Against Women on Campuses in Spain.” Violence Against Women 22, no. 13 (2016):1519 – 1539.
• Vivolo-Kantor, Alana M. vd. “The Mediating Effect of Hostility Toward Women on The Relationship Between Childhood Emotional Abuse and Sexual Violence Perpetration.” Violence and Victims 28, no. 1 (2013): 178-191.
• Warren, Karen J. “The Power and The Promise of Ecological Feminism” Environmental Ethics 12, no. 2 (1990): 125-146.
• Weitzer, Ronald ve Charis E. Kubrin. “Misogyny in Rap Music: A Content Analysis of Prevalence and Meanings” Men and Masculinities 12, no. 1 (2009): 3-29.
• Zawacki vd. “Perpetrators of Alcohol-Involved Sexual Assaults: How Do They Differ from Other Sexual Assault Perpetrators and Nonperpetrators?” Aggressive Behavior 29, no. 4 (2003): 366-380