Araştırma Makalesi
Kürtaj Yasasının Arkeolojisi: Türkiye’de Kürtaj Düzenlemeleri, Edimleri, Kısıtları ve Mücadele Alanları
Öz
Kürtaj yasaları, çoğunlukla kürtaj tartışmalarının merkezinde yer alır. Bu makale, 18. yy Osmanlı İmparatorluğu’ndan bugüne kadar uygulanmış olan kürtaj yasalarını incelemeyi ve bu düzenlemelerin temel dinamiklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda makale, Türkiye’deki kürtaj düzenlemelerinin, tıbbi ve hukuki bir gerilim hattı üzerinde ifade bulmasını ve dönüşmesini irdelemiş ve 1983’te kürtajın kısıtlı serbest bırakılmasıyla sonuçlanan yasal sürecin politik boyutlarını inceler. Makale, kürtaj düzenlemelerinin yanısıra kürtaj söylemlerinin yıllar içinde değişmesini takip ederek, 1970 ve 80ler boyunca hakim olan ve daha ziyade tıbbi uzmanlar ve hukukçular tarafından ifade bulan kamu sağlığı yaklaşımından, 2012’deki kürtaj tartışmalarında ifade bulan ve kadınların gerçekliklerini merkeze alan feminist yaklaşıma kadar dönüşümünü analiz eder. Son olarak, makale mevcut kürtaj yasasına odaklanarak, yasanın edimlerini, kısıtlarını ve mücadele alanlarını tartışmaya açar
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akın, Ayşe. “Türkiye’de Yeni Bir Seçenek Olarak Tıbbi Düşük”, Evrensel, h tt p s:/ / www .e v re n sel. n et/ h a b er/ 60132 /t u r k i y e de - y e n i- b ir-se cene k- o lara k -ti bb i- du s uk >, (ET:10.06.2017).
- Balsoy, Gülhan. “Politik Bir Alan Olarak Kadın Bedeni: Osmanlı Toplumunda Kürtajın Yasaklanması”, Toplumsal Tarih, 223, 22-27, 2012.
- “Basın Bildirisi: Türkiye Emniyetli Kürtaj için Kullanılan İlaçlara Ulaşımı Engellemek Amacıyla İlaçların Eczanelerde Satışını Yasakladı”. Women on Waves, 16 Temmuz 2012, < h tt p :// www . wom e nonw a v es. o r g /tr/ p a g e/ 3267 / b asi n - b il d irisi-t u r k i y e-e mn i y etli- med i ka l- ku rtaj-ici n - ku lla n ila n -il a clara- u las >, (ET: 10.06.2017).
- Brandwein, Pamela. “Studying the careers of knowledge claims: Applying science studies to legal studies”, Interpretation and Method: Empirical Research Methods and the Interpretive Turn, eds. Dvora Yanow ve Peregrine Schwartz- Shea A., NY: M. E. Sharpe, 228-243, 2006.
- Bridgeman, Jo. “A Woman’s ‘Right’ to Choose?”, Abortion Law and Politics Today, ed. Ellie Lee, New York: Palgrave Macmillan, 76-95, 1998.
- Bozkurt, Başak. “Kürtaj Yasalarının Nüfus Politikalarıyla İlişkisi: 1960’lardan Günümüze Türkiye”, Yıldız Teknik Üniversitesi, Yayınlanmamış Lisans Bitirme Tezi, İstanbul 2013.
- Collin, Françoise ve Kaufer, Irène. Feminist Güzergah, Çev: Gülnur Acar Savran, İstanbul: Dipnot Yayınları, 2015.
- Cornell, Drucilla. Beyond Accomodation: Ethical Feminism, Deconstruction and the Law, Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, 1999.
- De Gama, Katherine. “'A Brave New World: Rights Discourse and the Politics of Reproductive
- Autonomy”, Journal of Law and Society Feminist Theory and Legal Strategy, Spring, 114-130, 1993.
- Demirci, Tuba ve Somel, Selçuk A. “Women’s Bodies”, Journal of History of Sexuality, Seri 17, No 3. Austin: University of Texas Press, 2008.
- “Doğumun Kontrolü: Azizoğlu Açıklama Yapacak”, Milliyet, 26 Kasım 1962, (ET:10.06.2017). “Ekseriyet Doğumun Kontrolünü İstiyor”, Milliyet, 30 Nisan 1964, (ET:10.06.2017)
- Ertem, Ece C. “Anti-abortion Policies in Late Ottoman Empire and Early Republican Turkey: Intervention of State on Women’s Body and Reproductivity,” Fe Dergi 3, sayı 1, 47-55, 2011.
- Foucault, Michel. Surveiller et Punir: Naissance de la Prison, Paris: Gallimard, 1975.
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, “2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması”, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK, 2014.
- Hindell,Keith ve Simms, Madeleine. Abortion Law Reformed, London:Peter Owen, 1971.
- Igde, Füsun Artiran et al. “Abortion in Turkey: Women in Rural Areas and the Law”. The British Journal of General
- Practice, vol. 550, no. 58, 2008, pp. 370-373. doi: 10.3399/bjgp08X280353.
- Işık, Tarık. “12 Eylül Yasayı Geciktirdi”, Radikal, 2012,(ET:10.06.2017).
- Karaomerlioğlu, Asım. “Türkiye'de Kürtajın Kısa Tarihi”. Bianet, 2012. (ET:10.06.2017).
- Konan, Belkıs. “Osmanlı Devleti’nde Çocuk Düşürme Suçu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 57, Sayı: 4, 319-335, 2008.
- Kuyucu, Nisan and Ongel, Mehmet M. “Reproductive Rights: New Developments in Turkey”. Workshop on Sexual and Reproductive Rights: Liberty, Dignity and Equality Oslo: World Congress on Constitutional Law, 2014.
- Kürtaj Haktır! Karar Kadınların Platformu, < h tt p :// www . ku rtaj h a k tir. o r g / >, (ET: 10.06.2017).
- Mor Çatı, “Kürtaj Yapıyor musunuz? Hayır, Yapmıyoruz!” 3 Şubat 2015, < h tt p s:/ / www . mo rcati. o r g .tr/tr/ 290 - ku rtaj- y a p i yo r- mu s unu z- h a y ir- y a pm i yo r uz > , (ET: 10.06.2017).
- Nüfus Planlaması Hakkında 557 Sayılı Kanun, 1965, < h tt p s:/ / www .t bmm . gov .tr/t u ta n a k lar/ KANUNLAR_KARARLAR / k a nun t bmm c 048 / k a nun t bmm c 048/ k a nun t b mm c 04800557 . pd f > , (ET: 10.06.2017).
- Nüfus Plânlaması Hakkında 2827 Sayılı Kanun, 1983 , (ET: 10.06.2017).
- Novlov, Julie. “Legal Archeology”, Political Research Quarterly, 64(2) 348–361, 2011.
- Özgenç, Meltem. “Düşük Yaptıran İlaca Yasak İsyan Ettirdi”, 13 Eylül 2012, < h tt p :// www . hu rri y et.c om .tr/ du s uk - y a p tira n -il a ca- y asa k -is y a n -ettir d i- 21450707 >, (ET: 10.05.2017).
- Petchesky, Rosalind P. Abortion and Women’s Choice: The State, Sexuality and Reproductive Freedom, The Northeastern Series in Feminist Theory, Boston: Northeastern University Press, 1990.
- Sheldon, Sally. “The Abortion Act 1967: a Critical Perspective”, Abortion Law and Politics Today, ed. Ellie Lee, New York: Palgrave Macmillan, 43-59, 1998.
- Smart, Carol. Feminism and The Power of Law, Sociology of Law and Crime Series, New York: Routledge, 1989.
- Şakir, Şükran. “27 Mayıs 2012: Başbaknın Kürtaj Açıklamalarına Feministlerden Sokakta İlk Yanıt”, 17 Mayıs 2017, < h tt p s://catla k ze m i n .c om / 27 - may is- 2012 - b as b a k a n i n - ku rtaj- a ci k la m alari n a fe m i n istler d e n -s okak ta-il k - y a n it/ >, (ET:15.06.2017).
- Tekeli, Şirin. “Kürtajla İlgili”, Kazete, 2012, , (ET:01.06.2017).
- Tezcan, Sabahat. “Health Problems of Turkish Women”, Women in Turkish Society, eds. N. Abadan Unat, & D.Kandiyoti, Leiden: E. J. Brill., 96-107, 1981.
- Turshen, Meredeth. Women’s Health Movements: A Global Force for Change, New York: Palgrave Macmillan, 2007.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Danışma Meclisi Tutanağı, S.Sayısı: 347, 1983. Türk Ceza Kanunu Mevzuatı 765 Sayılı Kanun, 1926, , (ET: 10.06.2017).
- Türk Ceza Kanunu 5237 Sayılı Kanun, 2004, < h tt p :// www .cez a - bb .a d alet. gov .tr/ m e v z u at/ 5237 . h t m >, (ET 10.01.2017).
- Türk, Suad T. Türedi Ailesi Davasında Kürtaj Cinayeti, Işık Basımevi, İstanbul: 1944.
- Varol, Mithat. “Kürtaj esas 70’ler ürünü”, Radikal, 2012, , (ET:15.06.2017)
- World Health Organization, “Safe abortion: technical and policy guidance for health systems”, 2012 , (ET: 01.06.2017).
Archeology of the Abortion Law in Turkey: Abortion Regulations, their Gains, Constrains and Contestations
Öz
Archeology of the Abortion Law in Turkey: Abortion Regulations, their Gains, Constrains and Contestations Abortion laws have long been at the center of debates over abortion. This article aims to dive into the abortion laws that came into effect from late Ottoman period to nowadays Turkey, to examine constitutive paradigms of abortion regulations. In this regard, the article illustrates how the current abortion regime in Turkey has come into being through a simultaneous but often under tension process of legalization and medicalization of abortion. It analyzes political debates and legal processes paving the way for the legalization of abortion in 1983. The article construes shifts in prominent abortion narratives, evolving from a public health rhetoric vanguarded by medical and legal experts during the debates in 1970s and 80s, to a more feminist approach addressing women’s realities with the recent abortion debate in 2012. Finally, the article tackles the current abortion law and construes its gains, constrains and contestations
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akın, Ayşe. “Türkiye’de Yeni Bir Seçenek Olarak Tıbbi Düşük”, Evrensel, h tt p s:/ / www .e v re n sel. n et/ h a b er/ 60132 /t u r k i y e de - y e n i- b ir-se cene k- o lara k -ti bb i- du s uk >, (ET:10.06.2017).
- Balsoy, Gülhan. “Politik Bir Alan Olarak Kadın Bedeni: Osmanlı Toplumunda Kürtajın Yasaklanması”, Toplumsal Tarih, 223, 22-27, 2012.
- “Basın Bildirisi: Türkiye Emniyetli Kürtaj için Kullanılan İlaçlara Ulaşımı Engellemek Amacıyla İlaçların Eczanelerde Satışını Yasakladı”. Women on Waves, 16 Temmuz 2012, < h tt p :// www . wom e nonw a v es. o r g /tr/ p a g e/ 3267 / b asi n - b il d irisi-t u r k i y e-e mn i y etli- med i ka l- ku rtaj-ici n - ku lla n ila n -il a clara- u las >, (ET: 10.06.2017).
- Brandwein, Pamela. “Studying the careers of knowledge claims: Applying science studies to legal studies”, Interpretation and Method: Empirical Research Methods and the Interpretive Turn, eds. Dvora Yanow ve Peregrine Schwartz- Shea A., NY: M. E. Sharpe, 228-243, 2006.
- Bridgeman, Jo. “A Woman’s ‘Right’ to Choose?”, Abortion Law and Politics Today, ed. Ellie Lee, New York: Palgrave Macmillan, 76-95, 1998.
- Bozkurt, Başak. “Kürtaj Yasalarının Nüfus Politikalarıyla İlişkisi: 1960’lardan Günümüze Türkiye”, Yıldız Teknik Üniversitesi, Yayınlanmamış Lisans Bitirme Tezi, İstanbul 2013.
- Collin, Françoise ve Kaufer, Irène. Feminist Güzergah, Çev: Gülnur Acar Savran, İstanbul: Dipnot Yayınları, 2015.
- Cornell, Drucilla. Beyond Accomodation: Ethical Feminism, Deconstruction and the Law, Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, 1999.
- De Gama, Katherine. “'A Brave New World: Rights Discourse and the Politics of Reproductive
- Autonomy”, Journal of Law and Society Feminist Theory and Legal Strategy, Spring, 114-130, 1993.
- Demirci, Tuba ve Somel, Selçuk A. “Women’s Bodies”, Journal of History of Sexuality, Seri 17, No 3. Austin: University of Texas Press, 2008.
- “Doğumun Kontrolü: Azizoğlu Açıklama Yapacak”, Milliyet, 26 Kasım 1962, (ET:10.06.2017). “Ekseriyet Doğumun Kontrolünü İstiyor”, Milliyet, 30 Nisan 1964, (ET:10.06.2017)
- Ertem, Ece C. “Anti-abortion Policies in Late Ottoman Empire and Early Republican Turkey: Intervention of State on Women’s Body and Reproductivity,” Fe Dergi 3, sayı 1, 47-55, 2011.
- Foucault, Michel. Surveiller et Punir: Naissance de la Prison, Paris: Gallimard, 1975.
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, “2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması”, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK, 2014.
- Hindell,Keith ve Simms, Madeleine. Abortion Law Reformed, London:Peter Owen, 1971.
- Igde, Füsun Artiran et al. “Abortion in Turkey: Women in Rural Areas and the Law”. The British Journal of General
- Practice, vol. 550, no. 58, 2008, pp. 370-373. doi: 10.3399/bjgp08X280353.
- Işık, Tarık. “12 Eylül Yasayı Geciktirdi”, Radikal, 2012,(ET:10.06.2017).
- Karaomerlioğlu, Asım. “Türkiye'de Kürtajın Kısa Tarihi”. Bianet, 2012. (ET:10.06.2017).
- Konan, Belkıs. “Osmanlı Devleti’nde Çocuk Düşürme Suçu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 57, Sayı: 4, 319-335, 2008.
- Kuyucu, Nisan and Ongel, Mehmet M. “Reproductive Rights: New Developments in Turkey”. Workshop on Sexual and Reproductive Rights: Liberty, Dignity and Equality Oslo: World Congress on Constitutional Law, 2014.
- Kürtaj Haktır! Karar Kadınların Platformu, < h tt p :// www . ku rtaj h a k tir. o r g / >, (ET: 10.06.2017).
- Mor Çatı, “Kürtaj Yapıyor musunuz? Hayır, Yapmıyoruz!” 3 Şubat 2015, < h tt p s:/ / www . mo rcati. o r g .tr/tr/ 290 - ku rtaj- y a p i yo r- mu s unu z- h a y ir- y a pm i yo r uz > , (ET: 10.06.2017).
- Nüfus Planlaması Hakkında 557 Sayılı Kanun, 1965, < h tt p s:/ / www .t bmm . gov .tr/t u ta n a k lar/ KANUNLAR_KARARLAR / k a nun t bmm c 048 / k a nun t bmm c 048/ k a nun t b mm c 04800557 . pd f > , (ET: 10.06.2017).
- Nüfus Plânlaması Hakkında 2827 Sayılı Kanun, 1983 , (ET: 10.06.2017).
- Novlov, Julie. “Legal Archeology”, Political Research Quarterly, 64(2) 348–361, 2011.
- Özgenç, Meltem. “Düşük Yaptıran İlaca Yasak İsyan Ettirdi”, 13 Eylül 2012, < h tt p :// www . hu rri y et.c om .tr/ du s uk - y a p tira n -il a ca- y asa k -is y a n -ettir d i- 21450707 >, (ET: 10.05.2017).
- Petchesky, Rosalind P. Abortion and Women’s Choice: The State, Sexuality and Reproductive Freedom, The Northeastern Series in Feminist Theory, Boston: Northeastern University Press, 1990.
- Sheldon, Sally. “The Abortion Act 1967: a Critical Perspective”, Abortion Law and Politics Today, ed. Ellie Lee, New York: Palgrave Macmillan, 43-59, 1998.
- Smart, Carol. Feminism and The Power of Law, Sociology of Law and Crime Series, New York: Routledge, 1989.
- Şakir, Şükran. “27 Mayıs 2012: Başbaknın Kürtaj Açıklamalarına Feministlerden Sokakta İlk Yanıt”, 17 Mayıs 2017, < h tt p s://catla k ze m i n .c om / 27 - may is- 2012 - b as b a k a n i n - ku rtaj- a ci k la m alari n a fe m i n istler d e n -s okak ta-il k - y a n it/ >, (ET:15.06.2017).
- Tekeli, Şirin. “Kürtajla İlgili”, Kazete, 2012, , (ET:01.06.2017).
- Tezcan, Sabahat. “Health Problems of Turkish Women”, Women in Turkish Society, eds. N. Abadan Unat, & D.Kandiyoti, Leiden: E. J. Brill., 96-107, 1981.
- Turshen, Meredeth. Women’s Health Movements: A Global Force for Change, New York: Palgrave Macmillan, 2007.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Danışma Meclisi Tutanağı, S.Sayısı: 347, 1983. Türk Ceza Kanunu Mevzuatı 765 Sayılı Kanun, 1926, , (ET: 10.06.2017).
- Türk Ceza Kanunu 5237 Sayılı Kanun, 2004, < h tt p :// www .cez a - bb .a d alet. gov .tr/ m e v z u at/ 5237 . h t m >, (ET 10.01.2017).
- Türk, Suad T. Türedi Ailesi Davasında Kürtaj Cinayeti, Işık Basımevi, İstanbul: 1944.
- Varol, Mithat. “Kürtaj esas 70’ler ürünü”, Radikal, 2012, , (ET:15.06.2017)
- World Health Organization, “Safe abortion: technical and policy guidance for health systems”, 2012 , (ET: 01.06.2017).
Toplam 40 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kadın Araştırmaları |
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 9 Sayı: 2 |