Canavarlaş tırıl an kent sokakları: kadının kent deneyimi üzerine bir değerlendirme

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 14, 01.06.2016

Derya Acuner

https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000148

Cited By: 5

Öz

Özellikle 1980’lerin sonundan itibaren artmaya başlayan, kadınların kent deneyimlerini konu edinen çalışmaların, ülkemizde yeterli bir ilerleme kaydetmediği söylenebilir. Türkiye’de “kent” konusunun, farklı disiplinler tarafından sıklıkla üstünde durulan bir başlık olduğu düşünüldüğünde, bu alanı kadın bağlamında –daha ziyade kadınların kendi deneyimleri açısından- ele alan çalışmaların azlığı dikkat çekicidir. Bu durum, tam da, kadınların kent deneyimlerini araştıran feminist yazarların vurguladığı gibi kadınların kent teorisinin dışında bırakıldığının bir kanıtıdır. Bir kurgu ve anlam inşası olarak kenti kadınlar açısından açıklamaya çalışan çalışmaların dışında, kent tasarımının ve planlama pratiklerinin kadınların hayatını nasıl etkilediği de feminist kent çalışmalarının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu iki alt başlıkla ilgili ortaya atılan iddiaların bir kısmını bir araya getirmeyi hedefleyen bu makalede, kent hayatının getirdiği anonimlik ve geçici ilişkilerin kadınların hayatını nasıl şekillendirdiği üzerinde durulmaktadır. Bununla beraber, kent hayatıyla kadın arasındaki ilişkinin tek taraflı olmadığı vurgulanarak, kolektif eylemlerle kadınların kamusal alanı nasıl dönüştürebileceği tartışılmaktadır. Makalede korku faktörü farklı açılardan değerlendirmeye tabi tutulurken, değişen dünya konjonktürü ve dengelerinin yanı sıra küreselleşmenin bu coğrafyadaki trendleri ve alışkanlıkları nasıl şekillendirdiği göz önünde bulundurularak, özelleştirmenin sadece sınıfsal değil cinsiyetle alakalı yönüne de değinilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, kent, sokak, kısıtlama, özgürleşme

Monsterized city streets: Thoughts on women’s urban experience

Öz

Studies dealing with women’s urban experiences have increased in number and varied in terms of scope especially after 1980’s. However, interestingly it still is not a popular topic in Turkey even though urban studies have been one of the hottest fields within Turkish academia. This phenomenon proves the critique of feminist authors working on urban issues that urban theories overlook gender. In addition to the efforts to understand the city as a construction from women’s perspective, another major focus of the literature on feminist urban studies is to discuss the impacts of urban planning on women’s lives. This paper aims to gather different approaches regarding these two subtopics of the field in general, addresses how anonymity and temporariness of relations of the daily practices within urban spaces affect women’s choices and lives. On the other hand, stressing the two-sided nature of the interaction between women and the city, a discussion on how women can transform the public space collectively is developed. This paper tries to analyze the factor of fear in different contexts and also refers to privatization as a gendered process by keeping the effects of globalization and changing tendencies in mind

Anahtar Kelimeler

Woman, urban, street, restriction, liberation

Kaynakça

• Andrew, Caroline. “Resisting Boundaries? Using Safety Audits for Women,” Gendering the City: Women, Boundaries, and Visions of Urban Life ed. Kristine B. Miranne ve Alma H. Young (Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, 2000), 157-68.
• Bondi, Liz. “Sexing the City,” Cities of Difference ed. Ruth Fincher ve Jane Margaret Jacobs (New York: The Guilford Press, 1998), 177-200.
• Brownill, Sue. “Regen(d)eration: Women and Urban Policy in Britain,” Women and the City: Visibility and Voice in Urban Space ed. Jane Darke, Sue Ledwith ve Roberta Woods (Basingstoke: Palgrave, 2000), 114-30.
• Cresswell, Tim. “Night Discourse: Producing/Consuming Meaning on the Street,” Images of the Street: Planning, Identity and Control in Public Space ed. Nicholas R. Fyfe, (Londra: Routledge, 1998), 268-79.
• Çavdar, Ayşe. “Orta Sınıfın Evi,” İSTANBUL: Müstesna Şehrin İstisna Hali ed. Ayşe Çavdar ve Pelin Tan (İstanbul: Sel Yayıncılık, 2013), 149-64.
• Çavuşoğlu, Erbatur. Türkiye Kentleşmesinin Toplumsal Arkeolojisi (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014).
• Davis, Mike. Gecekondu Gezegeni, çev. Gürol Koca (İstanbul: Metis Yayınları, 2007).
• Dowling, Robyn. “Suburban Stories, Gendered Lives: Thinking Through Difference,” Cities of Difference ed. Ruth Fincher ve Jane Margaret Jacobs (New York: The Guilford Press, 1998), 69-88.
• e-skop, “Bedenlerin Dili: Marianne Wex’in Fotoğraflarında Kadın ve Erkek Bedenlerinin Mekânı İşgal Etme Biçimleri,” 12 Şubat 2014 (Son erişim tarihi: 7 Ekim 2014), http://www.e-skop.com/skopbulten/bedenlerin- dili-marianne-wexin-fotograflarinda-kadin-ve-erkek-bedenlerinin-mek%C3%A2ni-isgal-etme-bicimleri/1778
• Ekal, Berna. “‘Geceleri de, Sokakları da, Meydanları da Terk Etmiyoruz : Türkiye’de Sokak ve Feminist Hareket,” Sokağın Belleği: 1 Mayıs 1977’den Gezi Direnişi’ne Toplumsal Hareketler ve Kent Mekânı ed. Derya Fırat (Ankara: Dipnot Yayınları, 2014), 171-85.
• El Seddavi, Neval. Sıfır Noktasındaki Kadın, çev. Selma Demiröz (İstanbul: Metis Yayınları, 1987).
• Epstein, Dora. “Abject Terror: A Story of Fear, Sex, and Architecture,” Architecture of Fear ed. Nan Ellin (New York: Princeton Architectural Press, 1997), 132-42.
• Erkilet, Alev. “‘Düzgün Aileler,’ ‘Yeni Gelenler’e Karşı: Korku Siyaseti, Tahliyeler ve Kentsel Ayrışma,” İSTANBUL: Müstesna Şehrin İstisna Hali ed. Ayşe Çavdar ve Pelin Tan (İstanbul: Sel Yayıncılık, 2013), 127-46.
• Garber, Judith A. “‘Not Named or Identified’: Politics and the Search for Anonymity in the City,” Gendering the City: Women, Boundaries, and Visions of Urban Life ed. Kristine B. Miranne ve Alma H. Young (Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, 2000), 19-38.
• Göle, Nilüfer. Modern Mahrem: Medeniyet ve Örtünme (İstanbul: Metis Yayınları, 1991).
• Greed, Clara H. Women and Planning: Creating Gendered Realities (Londra: Routledge, 1994).
• Jackson, Peter. “Domesticating the Street: The Contested Spaces of the High Street and the Mall,” Images of the Street: Planning, Identity and Control in Public Space ed. Nicholas R. Fyfe, (Londra: Routledge, 1998), 176-91.
• Jacobs, Jane. Büyük Amerikan Şehirlerinin Yaşamı ve Ölümü, çev. Bülent Doğan (İstanbul: Metis Yayınları, 2011).
• Milliyet, “Bacaklarını topla, yerimi işgal etme,” 17 Nisan 2014 (Son erişim tarihi: 7 Ekim 2014), http://www.milliyet.com.tr/bacagini-topla-yerimi-isgal-etme/gundem/detay/1868687/default.htm
• Miranne, Kristine B. ve Alma H. Young (ed.) Gendering the City: Women, Boundaries, and Visions of Urban Life (Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, 2000).
• NestOrtaköy Resmi Web Sitesi. (Son erişim tarihi: 8 Ekim 2014), http://www.nestortakoy.com/
• Öncü, Ayşe. “‘İdealinizdeki Ev’ Mitolojisi Kültürel Sınırlarını Aşarak İstanbul’a Ulaştı,” Mekân, Kültür, İktidar: Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler ed. Ayşe Öncü ve Petra Weyland (İstanbul: İletişim Yayınları, 2005), 85- 103.
• Parker, Simon. Urban Theory and the Urban Experience: Encountering the City (Londra: Routledge, 2004).
• Radikal, “Arınç: Kadın herkesin içinde kahkaha atmayacak,” 28 Temmuz 2014 (Son erişim tarihi: 8 Ekim 2014), http://www.radikal.com.tr/politika/arinc_kadin_herkesin_icinde_kahkaha_atmayacak-1204217
• Rendell, Jane. “Displaying Sexuality: Gendered Identities and the Early Nineteenth-Century Street,” Images of the Street: Planning, Identity and Control in Public Space ed. Nicholas R. Fyfe, (Londra: Routledge, 1998), 75-91.
• Sennett, Richard. “The Open City,” Culture:City ed. Wilfried Wang (Londra: Lars Müller Publishers, 2013), 50-4.
• Stevenson, Deborah. “Community Views: Women and the Politics of Neighbourhood in an Australian Suburb,” Journal of Sociology 35, no.2 (1999): 214-27.
• Stevenson, Deborah. Cities and Urban Cultures (Maidenhead: Open University Press, 2003).
• Şikayetvar, “AC Yapı Dore Life Sözünde Durmadı.” 17 Eylül 2014 (Son erişim tarihi: 9 Ekim 2014) https://www.sikayetvar.com/sikayet/detay/2694998/ac-yapi-dore-life-sozunde-durmadi/zsv0m
• Şikayetvar, “Dumankaya İnşaat İkon sitesinde Herşey Sorun,” 27 Mayıs 2014 (Son erişim tarihi: 9 Ekim 2014), https://www.sikayetvar.com/sikayet/detay/2470741/dumankaya-insaat-ikon-sitesinde-hersey-sorun/fafzn
• Tahaoğlu, Çiçek. “‘Küfürle Değil, İnatla Diren,’” bianet, 4 Haziran 2013 (Son erişim tarihi: 17 Mart 2016), http://bianet.org/bianet/kadin/147234-kufurle-degil-inatla-diren
• Tekeli, İlhan. Kent, Kentli Hakları, Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2011).
• Thompson, Susan. “Suburbs of Opportunity: The Power of Home for Migrant Women,” Metropolis Now: Planning and the Urban in Contemporary Australia ed. Katherine Gibson ve Sophie Watson (Londra: Pluto Pressi 1994), 33- 46.
• Torre, Susana. “Claiming the Public Space: The Mothers of Plaza de Mayo,” The Sex of Architecture ed. Diana Agrest, Patricia Conway, ve Leslie Kanes Weisman (New York: Harry N. Abrams, 1996), 241-50.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “İstatistiklerle Kadın, 2013,” 5 Mart 2014 (Son erişim tarihi: 10 Ekim 2014), http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16056
• UpLife Park Resmi Web Sitesi. (Son erişim tarihi: 16 Mart 2016), http://www.teknikyapi.com/Projeler/TamamlananProjeler/Uplife-Park
• Watson, Sophie. “City A/Genders,” The Blackwell City Reader ed. Gary Bridge ve Sophie Watson (Malden: Blackwell Publishing, 2002a), 237-42.
• Watson, Sophie. “The Public City,” Understanding the City: Contemporary and Future Perspectives ed. John Eade ve Christopher Mele (Oxford: Blackwell Publishing, 2002b), 49-65.
• Wilson, Elizabeth. The Sphinx in the City: Urban Life, the Control of Disorder, and Women (Berkeley: University of California Press, 1992).
• Wolff, Janet. Feminine Sentences: Essays on Women and Culture (Berkeley: University of California Press, 1990).