Ev-içindeki fabrikanın işçileri

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 1, 49 - 68, 01.06.2016

Fatma Özlem Tezcek Özlem Polat

https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000151

Cited By: 2

Öz

Bu makale Türkiye’de son dönemde ev-eksenli çalışan kadınların toplumsal cinsiyet konumlarından yola çıkarak kapitalizm ile ataerki arasındaki dinamik ve karmaşık ilişkiyi incelemektedir. Bu bağlamda öncelikle İzmir’in gecekondu semtlerinden bir olan Muhittin Erener Mahallesi’nde ev-eksenli çalışan kadınlarla yaptığımız alan çalışmasının yöntemi sunulacaktır. İkinci olarak, alan çalışmasından yola çıkılarak, kapitalizmle ataerkillik arasındaki değişen ilişki bağlamında ev-eksenli çalışmanın özgünlüğü ortaya konulacaktır: sermaye ve erkek-egemenliğinin çıkarları doğrultusunda değersiz, görünmez kılınan üretim ve yeniden-üretim süreçlerinin ev-içindeki bütünlüğü. Üçüncü olarak, İzmir’deki alan çalışmamızın verileri ışığında, ev-eksenli çalışmanın bu özgünlüğünün toplumsal/tarihsel/teorik kaynaklarını detaylı şekilde arayacağız. Bu kısımda, büyük kentlerin özellikle kenar semtlerinde kadınların para kazanmaya yönelik ev-eksenli çalışmalarıyla geleneksel/feodal erkek egemenliği evin reisi olarak erkek etkisini yitirme sürecine girdiği öne sürülecektir. Son olarak, ev- eksenli çalışan kadınların harcadığı emeği değersizlikten, görünmezlikten kurtarabilmek için bu kadınların işçi sınıfının yeni/özgün üyeleri olarak kabul edilmeleri, güncel alan verileri ışığında yeniden değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Ataerkillik, Küresel Kapitalizm, Toplumsal üretim ve Yeniden-üretim, Ev-Eksenli Çalışma, İzmir

The workers of the factory home

Öz

The workers of the factory home This study aims to examine the dynamic and complex relationship between capitalism and patriarchy in the case of home-based working activities of Turkish women recently. We will introduce a specific field research about life and working conditions of home-based working women which took place in a shanty town in Izmir, Turkey. The introduction process will first focus on the methods of the field research. Second, it will be asserted that the originality of home-based work in terms of the complex & dialectic relationship between capitalism and patriarchy: the unity of production and reproduction processes inside the household. In this type of work, these processes are also degraded by the very interests of individual capitals and male-dominated/patriarchal gender practices. Third, in the light of our specific field research we will explore the social/historical/theoretical roots of this originality of home-based work comprehensively. In this section, it will be argued that traditional/feudal male domination has been slightly losing its strength via money making activities of these women in slam areas of big cities. Finally, it will be asserted that in order to prevent these women’s labour from being devaluated and invisible, it is crucial to identify home-based working women as new members of working class

Anahtar Kelimeler

Patriarchy, Global Capitalism, Social production and Reproduction, Home-Based Work, İzmir

Kaynakça

• Arruzza, Cinzia. “Logic or History? The Political Stakes of Marxist-Feminist Theory”, (2015), https://viewpointmag.com/2015/06/23/logic-or-history-the-political-stakes-of-marxist-feminist-theory/ (erişim tarihi: 01.08.2015).
• Bakker, Isabella. “Social Reproduction and the Constitution of a Gendered Political Economy”, New Political Economy, 12:4, (2007), 541-556.
• Bannerji, Himani. Thinking Through Essays on Feminism, Marxism and Anti-Racism, (Women’s Press, 1995) .
• Barrett, Michelle. Women’s Oppression Today, (Verso, 1980).
• Dedeoğlu, Saniye. “Ataerkillik ve Enformel Emek: Konfeksiyon Atölyelerinde Ücretsiz Aile İşçileri”, Praksis, 20. Sayı, (2009), s. 105-118.
• Dedeoğlu (Atılgan), Saniye. “Evden İçeri Bir Ev: Ev Eksenli Üretim ve Kadın Emeği”, Birikim, 217, (Mayıs 2007), http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/4915/evden-iceri-bir-ev-ev-eksenli-uretim-ve kadin- emegi#.VzlL55F96hc (erişim tarihi: 16.05.2016).
• Foucault, Michel. Discipline &Punish, (Vintage Books 1995).
• Federici, Silvia. Caliban and the Witch, (Autonomedia, 2004).
• Ferguson, Susan. And McNally, David. (2013), “Capital, Labour-Power, and Gender-Relations: Introduction to the Historical Materialism Edition of Marxism and the Oppression of Women”, içinde Vogel, L. Marxism and The Oppression of Women: Toward a Unitary Theory, (Haymarket Books, 2013), XVIII-9.
• Ferguson, Susan. “Building on the Strengths of the Socialist Feminist Tradition”, New Politics, Volume: 2 (new series), whole no. 26, winter (1999).
• Hartmann, Heidi. “The Unhappy Marriage of Marxism and Feminism: Towards a more Progressive Union, Capital&Class, 3.2 (1979): 1-33.
• Hartmann, Heidi. “The Family as the Locus of Gender, Class and Political Struggle: The Example of Housework”, Signs, Spring (1981), pg. 366-394.
• Hattatoğlu, Dilek. “Ev Eksenli Çalışan Kadınlar ve Sosyal Örgütlenme”. Birikim , 140, (Aralık 2000), http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/4200/ev-eksenli-calisan-kadinlar-ve-sosyal- orgutlenme#.VzlLIZF96hc (erişim tarihi: 16.05.2016)
• Heintz, James. And Pollin, Robert. “Informalization, Economic Growth and the Challenge of Creating Viable Labor Standarts in Developing Countries”, (PERI, Political Economy Research Institute University of Massachusetts Amherst Working Paper Series, 2003), Number 60.
• Kandiyoti, Deniz. “Bargaining with Patriarchy”, Gender and Society, Vol.2, No:3. Pp. 274-290, (1988).
• Kantor, Paula. “Women’s Exclusion and Unfavorable Inclusion in Informal Employment in Lucknow, India: Barriers to Voice and Livelihood Security”, World Development, Vol.37, No:1, pp.194-207, (2008).
• Laslett, Barbara. And Brenner, Johanna. “Gender and Social Reproduction: Historical Perspectives”, Annual Review of Sociology, (1989), Vol. 15, pp. 381-404.
• Marx, Karl. Capital Volume-I, (Penguin Classics, 1976).
• Mies, Maria. Patriarchy and Accumulation on a World Scale: Women in the International Division of Labour, (Redwood Books, Trowbridge, 1994).
• Miraftab, Faranak. “Space, Gender and Work: Home-Based Workers in Mexico”, in (eds) E. Boris and E. Prügl, Homeworkers in Global Perspective, NY. Routledge, pp. 63-80, (1996).
• Prügl, Elisabeth. “Home-Based Workers: A Comparative Exploration of Mies’s Theory of Housewifization”, A Journal of Women Studies, Vol. 17, No:1 (1996), pp. 114-135.
• Savran, Gülnur. Özne-Yapı Gerilimi: Maddeci Bir Bakış, (Kanat Yayınları, 2004).
• Sarıoğlu, Esra. “Gendering the Organization of Home-Based Work in Turkey: Classical versus Familial Patriarchy”, Gender, Work and Organization, Vol. 20, No: 5, pp. 479-496, (September 2013).
• Tezcek, Fatma. Özlem. ve Polat, Özlem. ‘‘Küreselleşme Kıskacındaki Ataerkil – Kapitalist Toplumlarda Ev-Eksenli Çalışan Kadınlar: İzmir Örneği’’ , (İstanbul Aydın Üniversitesi, Küreselleşen Dünyada Kadın ve Siyaset Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı, 2015), s.394-417, İstanbul.
• Topçuoğlu, Reyhan.Atasü. “Home-Based Work and Informal Sector in the Period of Globalization: An Analysis Through Capitalism and Patriarchy – The Case of Turkey”, a Graduate Thesis, (METU, 2005), (supervised by Yıldız Ecevit).
• Topçuoğlu, Reyhan. Atasü. “Kadın Emeği Nasıl Değersizleşir?”, Praksis Dergisi, Maddeci Feminism içinde sayı: 20, (2009)/2, s. 87-104.
• TUİK. Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri, (2013), TUİK. http://kasaum.ankara.edu.tr/files/2013/02/Toplumsal- Cinsiyet %C4%B0statistikleri-2013-TU%C4%B0K.pdf (Erişim Tarihi: 09.03.2015).
• Ulusoy, Deniz. “Kadınların Ücretli-Ücretsiz Emek Kıskacı: AKP’nin Aile Politikaları ve Yeni Muhafazakarlık”, Düzenleyen: Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, Başka Bir Aile Anlayışı Mümkün mü? Içinde, (2013), s. 112-120. Tarihi.
• http://tr.boell.org/sites/default/files/baska_bir_aile_anlayisi_mumkun_mu.pdf (Erişim 09.0.2015).
• Vogel, Lisa. Marxism and the Oppression of Women: Toward a Unitary Theory, (introduction by Susan Ferguson and David McNally), (Haymarket Books, Chicago, IL, 2013).
• Yaman Öztürk, Melda. “Ücretli İş ve Ücretsiz Bakım Hizmeti Ekseninde Kadın Emeği: 1980’lerden 2000’lere”, (der) Saniye Dedeoğlu, Melda Yaman Öztürk, Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği içinde, (2010), 25-78.
• White, Jenny. Para ile Akraba: Kentsel Türkiye’de Kadın Emeği, İletişim Yayınları, (1999).