Küresel yoksulluk içinde kadın yoksulluğu, küresel kadın hareketi içinde yoksulluk odaklı STK’lar

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 1, 31 - 49, 01.06.2015

Betül Yarar

https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000129

Cited By: 4

Öz

Bu makalede yoksulluğun küreselleşmesi ve kadın yoksulluğu sorunları bağlamında geliştirilen politikalar eleştirel bir gözle incelenmiştir. Makalenin amacı, ulusötesi örgütler tarafından üretilen, yerel düzeyde uygulamaya sokulan ve özellikle STK’lar üzerinden yürütülmeye çalışılan mikro politikaların ve çalışma programlarının içerdiği bazı temel sorunları ortaya koymaktır. Bu bağlamda yoksullukla ve kadın yoksulluğuyla mücadelenin STK’laşması, STK’ların geliştirdikleri politikalarla neo-liberal politikalar arasındaki etkileşimin sonuçları gibi olgular sorunların temel kaynakları olarak öne çıkmaktadır. Mikro çalışmalara yön veren başta STK’lar olmak üzere pek çok toplumsal aktörün yoksulluk ve kadın yoksulluğuna ve kadın hareketinin bu alanda etkin olan politikaların sınırlılıklarıyla yüzleşmesi ve kendi kavramsal setlerini ve ajandalarını gözden geçirmeleri gerektiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca STK’ların devletin ve diğer kapitalist ajanların egemen makro politikalarıyla ilgili eleştirel bir bakış açısı geliştirmeksizin hareket etmesinin neo-liberalizmin hegemonyasını derinleşmesine neden olabileceği belirtilmiştir. Bütün bunlara bağlı olarak, makale yerel düzeydeki sosyolojik dinamiklere ve farklılıklara duyarlı, ancak makro-yapısal faktörleri de gören bir kadın yoksulluğuyla mücadele stratejilerinin geliştirilmesi önerisiyle sonlandırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, kadın yoksulluğu, kapitalist küreselleşme, neo-liberalizm, kadın hareketi, kadın STK’ları, feminizm, STK

Women's poverty within global poverty, poverty centered NGO's in global women's movement

Öz

In this paper, policies that have been developed in respect to the problems of globalization of poverty and poverty of women are analysed with crtical eyes. It aims to reveal certain basic problems that micro politics and working programmes produced by supranational organizations i.e. World Bank, European Union, United Nations, etc. , carried out at the local level and executed mainly by local NGOs consist of. In this context, issues like NGOisation of struggle with poverty and women’s poverty and outcomes of the interaction between policies produced by NGOs and neo-liberal politics are highlighted as the main causes of the problems. The paper comes to a conclusion that agents primarly NGOs that are directing micro programmes should come to terms with the limits of policies effective in this field and should review their conceptual sets and agendas. Moreover it is stated that for NGOs acting withouth evaluating a critical perspective against dominant macro politics of the state and other capitalist agencies might lead to deepen the hegemony of neo-liberalizm. In respect to all these, the paper ends with suggesting in the struggle with women’s poverty to develop strategies that are not only sensitive to local sociological dynamics and differences, but also conscious of macro structural factors

Anahtar Kelimeler

Poverty, women’s poverty, capitalist globalisation, neo-liberalizm, women’s movement, women’s NGOs, feminism, NGOs

Kaynakça

• Akşit, Bahattin, Bahar Tabakoğlu ve Ayşe Serdar “Ulus-Devlet, Küreselleşme ve Cemaatçilik Arasında Sıkışan/Gelişen Sivil Toplum”, Cumhuriyet Döneminde Siyasal Düşünce ve Modernleşme, A. A. Dikmen, A. A. (ed.) içinde, Türk Sosyal Bilimler Derneği ve İmaj Yayınları, Ankara, 2002a, 401-427.
• Akşit, Bahattin, Bahar Tabakoğlu, ve Ayşe Serdar, “Turkiye’de Sivil Toplum Söylemleri”, STK’lar, Yerelleşme ve Yerel Yönetimler, (Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfi: Istanbul, 2002b).
• Aydın, Saadet. “Yerel Hizmetlere Gönüllü Katılım Üzerine Düşünceler”, KAYFOR (Kamu Yönetimi Forumu- Yönetim ve Reform)8-10 Kasım 2006, Bildiri Kitabı, Atilla Göktürk, Mahmut Özfindaner ve Güler Ünlü (ed.), (2007), 220.
• Aydın, Zülküf. “Yapısal Uyum Politikaları ve Kırsal Alanda Beka Stratejilerinin Özelleştirilmesi: Söke’nin Tuzburgazı ve SivriHisar’ın Kınık Köyleri Örneği”, Toplum ve Bilim, 88 Bahar, (2001), 11-32.
• Barkey, Henri J. The State and the Industrialization Crisis in Turkey, Oxford: West View Press, (1990).
• Bircan, İsmail. “Türkiye’de Yoksullluk ve Kadınlar”, Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, ed. Yasemin Özdek, TODAİ İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi, (2002) 119-127.
• Bora, Aksu. ““Olmayanın Nesini İdare Edeceksin?”: Yoksulluk Kadınlar ve Hane”, Yoksulluk Halleri: Türkiye’de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri, Necmi Erdoğan (ed.) içinde, Demokrasi Kitaplığı, 2002, 65-89.
• Bora, Aksu ve Asena Günal. 90'larda Türkiye'de Feminizm, Aksu Bora ve Asena Gündal (eds.), İstanbul: İletişim, Boratav, Korkut. “Inter-class and Intra-class Relations of Distribution under Structurel Adjusment: Turkey During the ’s”, in The Politics Economy of Turkey, (1990).
• Buğra, Ayşe. “Türkiye’nin Ahlaksız Konut Ekonomisi”, Devlet-Piyasa Karşıtlığı Ötesinde, Ayşe Buğra (ed.) içinde, İstanbul: İletişim Yayınevi, 2000, 97-127.
• Buğra, Ayşe. “AB Müzakere Sürecinde STK’lar ve Yoksulluk”, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferansı Yazıları no. 6, İstanbul Üniversitesi Sivil Toplum Kuruluşları Eğitim ve Araştırma Birimi, 2005.
• Buğra, Ayşe ve Çağlar Keyder. Yeni Yoksulluk ve Türkiye’nin Değişen Refah Rejimi BM UNDP Proje Çalışması, BM Kalkınma Programı, 2003.
• Buğra, Ayşe ve Çağlar Keyder. “Poverty and Social Policy in Contemporary Turkey”, Boğaziçi Üniversitsi Social Policy Forum, Haziran İstanbul, (2005).
• Bunch, Charlotte ve Roxanna Carillo. “Feminist Perspectives on Women in Development”, Resistant Inequalities, Women and World Development, (ed.) Irene Thinker, New York: New York, Oxford University Press, (1990) 82.
• Chant, Sylvia. “Dangerous equations? How female-headed households became the poorest of the poor: causes, consequences and cautions”, Momsen, Janet, (ed.) Gender and Development: Critical Concepts in Development Studies. Critical concepts in development. (Routledge: London, 2008).
• Chossudovsky, Michel. Yoksulluğun Küreselleşmesi: IMF ve Dünya Bankası Reformlarının İç Yüzü, Çeviri: Neşenur Domaniç, (Çivi Yazılar: İstanbul, 1998).
• Ecevit, Mehmet ve Yıldız Ecevit, “Kırsal Yoksullukla Mücadele: Tarımda Mülksüzleşme ve Aile Emeğinin Metalaşması”, Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, ed. Yasemin Özdek, TODAİ İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi, (2002), 271-289.
• Ecevit, Yıldız ve Serpil Sancar Üşür Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, TUSİAD-T/2000-12/290, (2000).
• Ecevit, Yıldız. “Toplumsal Cinsiyetle Yoksulluk İlişkisi Nasıl Kurulabilir? Bu İlişki Nasıl Çalışılabilir?”, C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), (2003 Özel Eki), 83-88.
• Edwards, Michael. Civil Society (Polity, 2004).
• Ekim, Başak ve Laden Yurttagüller, “Yoksullukla Mücadele Ağı Genişliyor”, Radikal İki (30.04.2006).
• Eralp, Atilla Muharrem Tünay ve B. Yeşilada, “Introduction”, The Political and Socioeconomic Transformation of Turkey, (London: Praeger, 1993).
• Ewig, Christina. “The Strengths and Limits of the NGO Women’s Movement Model: Shaping Nicaragua’s Democratic Institutions”, Latin American Research Review, Summer 1999, V34, i3.
• Gökbayrak, Şenay. “Avrupa Birliği’nin Sosyal Koruma Sorunsalı Olarak ‘Sosyal İçerme Politikaları’”, Çalışma Ortamı Dergisi, sayı: 80, Mayıs-Haziran, (2005), 61-65.
• Gündoğan, Naci. “Yoksullukla Mücadelede İstihdam Politikalarının Rolü ve Önemi”, Yoksulluk Sempozyumu, Ahmet Emre Bilgili ve İbrahim Altan (haz.), (İstanbul: Deniz Feneri Yayınları, 2003).
• Güler, Birgül Ayman. Yeni Sağ ve Devletin Değişimi Yapısal Uyarlama Politikaları, (Ankara: TODAİE, 1996).
• Hall, Stuart. Thatcherism and the Crisis of the Left: the Hard Road to Renewal, (London: Verso, 1988).
• Holzer, Petra Maria. “Neye İhtiyacınız Olduğunu Biliyoruz…: Ulusararası Geliştirme Projelerinde Söylem Hiyerarşileri”, Toplumbilim, Deprem Özel Sayısı: 21/Aralık, (İstanbul: Bağlam Yayınları, 2006), 141-149.
• İnsel, Ahmet. “Yoksulluk Dışlanma ve STK’lar”, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferansı Yazıları no. 6, İstanbul Üniversitesi Sivil Toplum Kuruluşları Eğitim ve Araştırma Birimi, 2005.
• İnsel, Ahmet. “İki Yoksulluk Tanımı ve Bir Öneri”, Toplum ve Bilim, Yaz/89, 2001, 62-72.
• Jessop, Bob. Thatcherism: A Tale of Two Nations, Cambridge: Polity (K. Bonnett, S. Brompley ve T. Ling ile ortak yayın), (1988).
• Kaldor, M.ary, Helmut Anheier ve Marlier Glasius, “Introduction”, Global Civil Society içinde, H. Anheier, M. Glasius, M. Kaldor (ed.), (London: Sage, 2005).
• Kardam, Filiz ve Yıldız Ecevit, '1990'ların Sonunda Bir Kadın İletişim Kuruluşu: Uçan Süpürge', 90'larda Türkiye'de
• Feminizm, Aksu Bora ve Asena Gündal (eds.) içinde, İstanbul: İletişim, (2002), 87-108.
• KASAİD (Kadının Sosyal Hayatını Araştırma ve İnceleme Derneği), Kadının Sosyal Yaşama Katılımı ve Siyasal Mobilizasyonu, yayına hazırlayan Yıldız Tokmak, KASAİD yayınları, Ankara, (2000).
• Kazgan, Gülten. Tanzimattan XXI.Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, (1999).
• Keane, John. “Girişi”, Sivil Toplum ve Devlet, der. John Kean içinde, çeviren Levent Köker, İstanbul: Yedi Kıta Yayınları, (2004), 9-46.
• Keyder, Çağlar. Ulusal Kalkınmacılığın İflası, (İstanbul: Metis Yayınları, 1996).
• Köse, Ahmet Haşim ve Ahmet Öncü. “İşgücü piyasaları ve uluslararası işbölümünde uzmanlaşmanın mekansal boyutları: 1980 sonrası dönemde Türkiye imalat sanayi”, Toplum ve Bilim, 86 Güz, (2000) 72-91.
• Mertes, Tom. A Movement. Is Another World Really Possible? (Verso, 2004).
• Moser, Caroline. From Nairobi to Beijing: The Transition from Women in Development to Gender and Development”, Seeds2, (haz.) A. Leonard (içinde), New York: Feminist Press. (1995), 209-213.
• Özbudun, Sibel. “Küresel Bir ‘Yoksulluk Kültürü’ mü?”, Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, ed. Yasemin Özdek, TODAİ İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi, (2002, 53-69).
• Özkazanç, Alev. Türkiye’de İktidar v e Meşruiyet Sorunu:1980’li Yıllarda Yeni Sağ, yayınlanmamış Doktora Tezi
• Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara Üniversitesi, 1999).
• Özkazanç, Alev. “Kadınlar ve Yoksulluk”, Kadın ve Yoksulluk konulu çalışma Grubuna sunsulan bildiri, , 5. Türkiye İnsan Hakları Hareketi Konferansı: Yoksulluk ve İnsan Hakları, 15-17 Kasım 2002, Ürgüp.
• Petras, James. “Imperialism and NGOs in Latin America”, Monthly Review, Aralık 49/7, (1997).
• Riddle, Roger C. ve Mark Robinson, Non-Governmental Organizations and Rural Poverty Alleviation, Overseas Development Institute, (London: Clarendon and Oxford University Press, 1995).
• Seyyar, Ali. “Sosyal siyaset Açısından Yoksulluğa Karşı Mücadele”, Yoksulluk Sempozyumu, Ahmet Emre Bilgili ve İbrahim Altan (haz.), (İstanbul: Deniz Feneri Yayınları, 2003).
• Şenses, Fikret. “New Poverty and the Changing Welfare Regime of Turkey: Ayşe Buğra ve Çağlar Keyder, METU Studies in Development, (Kitap eleştirisi) 30 (1), (2003), 121-128.
• Timisi, Nilüfer ve Meltem Ağduk Gevrek, “1980'ler Türkiyesi'nde Feminist Hareket: Ankara Çevresi”, 90'larda
• Türkiye'de Feminizm, Aksu Bora ve Asena Gündal (eds.) içinde, (İstanbul: İletişim, 2002).
• Tünay, Muharrem. “The Turkish New Right’s Attempt at Hegemony”,in The Political and Socioeconomic Transformation of Turkey, (London: Proeger, 1993), 11-30.
• Wichterich, Christa. Küreselleş[tiril]en Kadın: Eşitsizliğin Geleceğinden Raporlar, Tunç Tayanç ve Füsun Tayanç (çev.) , (Türk Sosyal Bilimler Deneği Yayınları, Ankara, 2004).
• Yalman, Galip. Bourgeosie and the State: Changing Forms of Interest Representation within the Context of Economic Crisis and Structural Adjustment Turkey Diving the 1980s, The University of Manchester: Graduate Scholl of
• Social Sciences. Yayınlanmamış Doktora Tezi, UK, (2003)
• Yarar, Betül. “Depremlerden Sonra Düzce İlinde Sivil Toplumsal Hayatın ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Dönüşümü”, Toplumbilim, Deprem Özel Sayısı: 21/Aralık, İstanbul: Bağlam Yayınları, (2006), 45-61.
• Yarar, Betül. Politics of/and Popular Culture: Football and Arabesk in the Times of the New Right in Turkey, (VDM Verlag Publication, 2009).