Feminist Yöntem ve Dezavantajlı Gruplar: Dom ve Abdal’ları Anlamak

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 1, 121 - 133, 10.06.2022

Nehir Gundogdu

https://doi.org/10.46655/federgi.1096930

Öz

Bu çalışma, “‘Okumuşluk ele geçmez’ Türkiye’deki Dom ve Abdal Çocukların Eğitim Durumu: Antep ve Urfa Örnekleri” adlı projenin saha çalışmasının yöntem tartışmalarını sunmaktadır. Sahada katılımcılara ulaşma süreçlerine, “Çingenelere ulaşmak zor” kabulünün eleştirisi üzerinden odaklanan bu çalışma, “akışkan” bir yöntemle gerçekleşen görüşmelerde araştırmacının içeriden/dışarıdan konumlanmasında rol oynayan durumları analiz etmektedir. Araştırmacıyla katılımcı arasındaki güç ilişkileri kesişimsel bir perspektifle ele alınırken, dezavantajlı katılımcılarla yürütülen projelerde katılımcının iyi olma halini gözetmenin sahada yol açtığı ikilemler ise feminist etik üzerinden tartışılmaktadır. Çalışmanın nihai hedefi, çoğunlukla güvencesiz ve düşük gelirli işlerde çalışan Dom ve Abdal gibi göçebe/yarı-göçebe toplulukları odağına olan çalışmaların feminist yönteme daha çok başvurması önerisinde bulunmak olacaktır. Zira, feminist yöntem araştırmacıya, sahadaki hiyerarşileri, “ayrıcalıklı” konumların istikrarsızlığını ve “araştırdığı” muhatabının öznellik süreçlerini fark etmesini olanaklı sağlayacak bir anlama zemini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

feminist yöntem, Dom, Abdal, saha deneyimi, araştırmacı

Feminist Methodology and Disadvantaged Communities: To understand Dom and Abdal

Öz

This study presents the methodological discussion of the fieldwork of the project named “’Being educated is a distant dream to us’ Dom and Abdal Children’s Education in Turkey: The cases of Antep and Urfa”. Focusing on the processes that make it difficult and easier to reach the participants in the field, this study analyses the situations that play a role in the insider/outsider positioning of the researcher in the interviews held with a “fluid” method. While the power relations between the researcher and the participant are handled with an intersectional perspective, the dilemmas in researcher’s role to providing of well-being of participants in projects conducted with disadvantaged participants are discussed through feminist ethic. Although there are many studies on disadvantaged communities such as Dom and Abdal in Turkey, there are not many studies focusing on methodological discussions. Aiming to fill this gap in the Turkish literature, this study will propose to researchers who focus mostly on Gypsy/Nomadic communities working in precarious and low-income jobs, to refer to feminist method discussions. Since, the feminist method provides an understanding ground that will enable the researcher to realize the hierarchies in the field, the instability of "privileged" positions, and the subjectivity of the participants. 

Anahtar Kelimeler

Feminist methodology, Dom, Abdal, fieldwork experience, researcher

Kaynakça

• Barutçu, Atilla. “(Pro)feminist Araştırmalarda Erkekler Arası Güç İlişkileri, Yöntemsel Soru(n)lar ve Defansta Duran Ben,” Türkiye’de Feminist Yöntem ed. Emine Erdoğan ve Nehir Gündoğdu (İstanbul: Metis Yayınları, 2020), 147-178.
• Berik, Günseli. “Understanding the Gender System in Rural Turkey; Fieldwork Dilemmas of conformity and Intervention,” Feminist Dilemmas in Fieldwork ed. Diane L. Wolf (Colorado: Westview Press): 56-71.
• Bektaş Ata, Leyla, “Bir Güvenlikli Site Hikâyesi: Gündelik Hayatın Dönüşümüne Otoetnografik Yaklaşım” Fe Dergi 8, no. 2 (2016), 46-61.
• Bell, Linda. “Ethics and Feminist Research”, Feminist Research Practice: A Primer (Second Edition) ed. Sharlene Naggy Hesse-Biber (Thousand Oaks, London, New Delhi, Singapore: Sage Publications, 2014): 73-106.
• Bhopal, Kalwant. “Gender, identity and experience: Researching marginalised groups”, Women's Studies International Forum 33 no.3 (2010): 188–195. Brown, Philip and Scullion, Lisa. “‘Doing research’ with gypsy-travellers in England: reflections on experience and practice”, Community Development Journal 45 no.2 (2010):169-185.
• Collins, Patrica Hill. Black Feminist Thought: Knowledge, consciousness and the politics of empowerment. (Boston: Unwin Hyman, 1990).
• Coşkun, Emel, Sarıalioğlu, Özge ve Dinçer, Cemile Gizem “Göç Araştırmalarında Söylem, Yöntem ve Etik: Feminist Bir Yöntem Mümkün Mü?” Fe Dergi 12, no. 1 (2020), 70-81.
• Erdoğan, Emine. “Suçluyum, Çaresizim, Kızgın ve Kırgınım: Feminist Sahanın Duyguları, Gücü ve Etiği,” Türkiye’de Feminist Yöntem ed. Emine Erdoğan ve Nehir Gündoğdu (İstanbul: Metis Yayınları, 2020), 278-306.
• Erdoğan, Emine ve Gündoğdu, Nehir. “Giriş: Niçin -Türkiye’de- Feminist Yöntem,” Türkiye’de Feminist Yöntem ed. Emine Erdoğan ve Nehir Gündoğdu (İstanbul: Metis Yayınları, 2020), 15-34. Deniz, Ayla. “Bedenden Mekana Taşan İktidara Özdüşünümsel Bir Bakış: Heteroseksüel Bir Kadının LGBTİ Bireylerin Ankarası’na Yolculuğundan Notlar,” Türkiye’de Feminist Yöntem ed. Emine Erdoğan ve Nehir Gündoğdu (İstanbul: Metis Yayınları, 2020), 232-250.
• Dragomir, Cristina-Ioana. “Destabilizing the privilege of the knower to estabilsh forms of solidarity: Reflections on conducting fieldwork with vulnerable communities in India and Romania”, Methodological Innovations 13, no.3 (2020): 1-10.
• Edwards, Rosalind and Mauthner, Malenie. “Ethics and Feminist Research: Theory and Practice,” Ethics in Qualitative Research ed. Melanie Mauthner, Maxine Birch, Julie Jessop and Tina Miller (London, Thousand Oaks, New Delhi: Sagw Publications, 2002): 14-31.
• Harding, Sandra “Bakış Açısı Epistemolojisini Yeniden Düşünmek: “Güçlü Nesnellik” Nedir?,” Türkiye’de Feminist Yöntem ed. Emine Erdoğan ve Nehir Gündoğdu (İstanbul: Metis Yayınları, 2020), 52-92.
• Hesse-Biber, Sharlene Naggy. “The Practice of Feminist In-Depth Interviewing,” Feminist Resarch Practice: A Primer ed. Sharlene Naggy Hesse-Biber and Patricia Lina Leavy (Thousand Oaks, London, New Delhi: Sage Publications, 2007): 11-148.
• Hesse-Biber, Sharlene Naggy and Brooks, Abigail. “Core Feminist Insights and Strategies on Authority, Representation, Truths, Reflexivity, and Ethics Across the Research Process,” Handbook of Feminist Research: Theory and Praxis ed. Sharlene Naggy Hesse-Biber (Thousand Oaks, London, New Delhi: Sage Publications, 2007), 419-424.
• Hesse-Biber, Sharlene Naggy and Piatelli, Deborah. “Holistic Reflexivity: The Feminist Pratice of Reflexivity,” Handbook of Feminist Research: Theory and Praxis ed. Sharlene Naggy Hesse-Biber (Thousand Oaks, London, New Delhi: Sage Publications, 2007), 493-514.
• hooks, bell. Yearning: Race, gender, and cultural politics. (Boston: South End Press, 1991).
• Gündoğdu, Nehir. ““Çocuklar” ve “Yetişkinler”, “Kızlar” ve “Erkekler”: Anasınıfındaki Güç İlişkilerine Feminist Yöntem ile Bakış,” Türkiye’de Feminist Yöntem ed. Emine Erdoğan ve Nehir Gündoğdu (İstanbul: Metis Yayınları), 179- 206.
• Kırkayak Kültür. Domlar Suriye’nin “Öteki” Sığınmacıları Ayrımcılık, İzolasyon ve Sosyal Dışlanmışlık: Çapraz Ateş Arasında Suriyeli Dom Sığınmacılar (Gaziantep, 2016) - Suriyeli Dom Göçmenlerin Entegrasyonunu ve Toplumsal Uyumunu Teşvik Etmek: Bölgesel Bir Sosyal İçerme Strateji Önerisi Etmek Türkiye, Lübnan ve Ürdün (Gaziantep: 2017)
• Kim, Hyun Sook. “The politics of Border Crossings: Black, Postcolonial, and Transnational Feminist Pespectives,” Handbook of Feminist Research: Theory and Praxis ed. Sharlene Naggy Hesse-Biber (Thousand Oaks, London, New Delhi: Sage Publications, 2007), 107-122.
• Kolukırık, Suat. “Çingene Olduğu Düşünülen Gruplarda Kimlik: Teber (Abdal) Kimliği,” Kimlikler Lütfen: Türkiye Cumhuriyetinde Kültürel Kimlik Arayışı ve Temsili ed.Gönül Pultar (Ankara: ODTÜ Yayıncılık), 244-255.
• Kümbetoğlu, Belkıs. “Feminist Yöntem ve Kadın Çalışmalarına İlişkin Bazı Sorular, Sorunlar,” Birkaç Arpa Boyu…21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar Prof. Dr. Nermin Abadan Unat’a Armağan 1. Cilt ed. Serpil Sancar (İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011), 475-504.
• Kümbetoğu, Belkıs. “Göç Çalışmalarında “Nasıl” Sorusu,” Küreselleşme Çağında Göç: Kavramlar ve Tartışmalar ed. S. Gülfer Ihlamur-Öner ve N. Aslı Şirin-Öner (İstanbul: İletişim Yayınları, 2012), 48-88.
• Körükmez, Lülüfer. “Kadın Araştırmacıların Erkek-Dominant Sahada Çalışması Mümkün mü?” Fe Dergi 8, no. 2 (2016), 62-72.
• Marsh, Adrian. “Ethnicity and Identity: Who are the Gypsies?,” We are here!: Discriminatory Exclusion and Struggle for the Rights of Roma in Turkey ed. Ebru Uzpeder, Savelina Danove/Roussinova, Sevgi Özçelik ve Sinan Gökçen (Edirne Roma Association, European Roma Right Centre, Helsinki Citizens’ Assembly, 2008), 21-30. Maynard, Mary. “Methods, Practice and Epistemology: The debate about Feminism and Research,” Researching Women’s Life from a Feminist Perspective ed. Mary Maynard and June Purvis (Oxon, New York: Taylor & Francis, 1994), 10-26.
• McCaffery, Juliet. “Identities, Roles and Iterative Processes: methodological reflections from research on literacy among Gypsies and Travellers” Research in Comparative and International Education 9, no.4 (2014): 375-386.
• Myers, Martin. “Researching Gypsies and and Theie Neighbours: The Utility of the Strangers,” Researching Marginalized Groups ed. Kalwant Bhopal and Ross Deucher (New York: Routledge, 2015), 211-224.
• Nimar, Maissam. “Reflections on the Political Economy in Forced Migration Research from a ‘Global South’ Perspective” The Sociological Review (2019). https://thesociologicalreview.org/collections/global-sociology/reflections-on-the-political-economy-in-forced-migration-research-from-a-global-south-perspective/
• Oakley, Ann. “Interviewing women: a contradiction in terms,” Doing Feminist Research ed. Helen Roberts (London: Routledge and Kegan Paul, 1981), 30-61.
• Oğuz, Hatice Şule. “Alanda Bir Kadın” Fe Dergi 4, no. 1 (2012), 64-78.
• Önen, Selin. “Citizenship Rights of Gypsies in Turkey: Roma and Dom Communities” Middle Eastern Studies 49, no.4 (2013): 608-622.
• Priessle, Judith. “Feminist Research Ethics,” Handbook of Feminist Research: Theory and Praxis ed. Sharlene Naggy Hesse-Biber (Thousand Oaks, London, New Delhi: Sage Publications, 2007), 515-532.
• Reinharz, Shulamit. Feminist Methods in Social Research (New York: Oxford University Press, 1992).
• Yılgür, Egemen. “Kuştepe Mahallesi’nde Geç-Peripatetik Gruplar: Katmanlar, Etkileşim ve Bütünleşme” SAV-Katkı 1, no.1 (2015): 25-44.
• Yılgür, Egemen. “Türkiye’de Peripatetik Topluluklar: Jenerik Terimler ve Öz Kategorizasyon Biçimleri” Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 5, no.1 (2017): 1-25.
• Wolf, Diane L. “Saha Çalışmasında Feminist İkilemler,” Methodos: Kuram ve Yöntem Kenarından ed. Dilek Hattatoğlu ve Gökçen Ertuğrul (İstanbul: Anahtar Kitaplar, 2009), 372 – 442.