Sınır ötesi Evlilikler, “Ataerkiyle Pazarlık” ve Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet: Türkiye’deki Kırgızistanlı Kadınlar Örneği

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 2, 120 - 152, 15.12.2023

Emel Coşkun

https://doi.org/10.46655/federgi.1232840

Öz

Bu yazı Türkiye’nin son yıllarda değişen göç yasaları çerçevesinde göçmen kadınların yerli erkeklerle sınır ötesi evliliklerine ve evlilik içerisindeki konumlarına odaklanmaktadır. Kırgızistanlı göçmen kadınlar, kamu çalışanları, İstanbul Kırgızistan Konsolosluğu çalışanları ve avukatlar olmak üzere toplam 39 kişi ile 2021 ve 2022’nin yaz aylarında yapılan derinlemesine görüşmelere dayanan bu çalışma, sınır ötesi evliliklerde kadınların eşitsiz konumuna işaret etmektedir. Araştırma bulguları, kamu otoritelerinin sıkı denetiminin evlilik içerisinde farklı biçimlerdeki erkek şiddetine zemin hazırladığını göstermektedir. Göçmen kadınlar göçmenlere yönelik kısıtlamalar ve sınır ötesi bu evliliklerdeki eşitsiz konumları altında toplumsal cinsiyet rolleri için aktif ya da pasif olarak “ataerkiyle pazarlık” (Kandiyoti 1988) etmektedir. Göçmen kadınlar bu zorlukların üstesinden gelmek için genellikle “iyi bir eş ve anne” olarak, çocuk yaparak, dini pratikleri uygulayarak ve arkadaşlarıyla sosyal ilişkilerini kısıtlayarak, özetle geleneksel toplumsal cinsiyet rollerini benimseyerek pasif bir direniş göstermektedir. Geleneksel roller aracılığıyla bu pasif direniş göçmen kadınların sınır ötesi evlilikler içerisinde kalmalarını mümkün kılarken erkek şiddetine karşı da sessiz kalmalarına yol açmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sınır ötesi evlilikler, göç politikaları, göçmen kadınlar, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 1002 Hızlı Destek Programı

Proje Numarası

220K322

Teşekkür

Bu araştırmanın gerçekleştirilmesinde deneyimlerini ve görüşlerinin paylaşmaktan çekinmeyen göçmen kadınlara ve diğer katılımcılara teşekkürü borç bilirim. Ayrıca yazıya dair görüşlerini esirgemeyen Lucy Williams ve Saniye Dedeoğlu'na da değerli katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Cross border Marriages, “Bargaining with Patriarchy” and Gender Based Violence: A Case of Kyrgyz Women in Turkey

Öz

This paper focuses on migrant women’s cross border marriages with local men and their position in these marriages under Turkey’s changing migration legislation in the last decades. Based on 39 in-depth interviews with migrant women from Kyrgyzstan, public employees, lawyers, and İstanbul Kyrgyz consulate workers in the summer months of 2021 and 2022, this study points out the unequal position of migrant women in cross border marriages. The findings suggest that the increasing surveillance of the public authorities on migrant women lays the ground for different forms of male violence in cross border marriages. Under the unequal position in these marriages and restrictions on migrants, migrant women actively or passively “bargain with patriarchy” over gender roles (Kandiyoti 1988). Migrant women usually passively resist to overcome these difficulties by embarrassing traditional gender roles such as by being “a good wife and mother”, giving birth, adopting religious practices and limiting their social relationships with their friends. Although passive resistance through traditional gender roles make cross border marriages possible for migrant women, migrant women also keep silent against male violence.

Anahtar Kelimeler

Cross border marriage, migration policies, migrant women, gender based violence

Proje Numarası

220K322

Kaynakça

• Bloch, Alexia. Sex, Love, and Migration: Postsocialism, Modernity, and Intimacy from Istanbul to the Arctic (Cornell University Press, 2017).
• Bourdieu, Pierre. Ayrım (Ankara: Nika Yayınevi, 2021).
• Constable, Nicole. Romance on a Global Stage: Pen Pals, Virtual Ethnography and “Mail-Order” Marriages. (Berkeley: University of California Press, 2003).
• Constable, Nicole. “Introduction: Cross-Border Marriages, Gendered Mobility, and Global Hypergamy,” Cross-Border Marriages: Gender and Mobility in Transnational Asia ed. Nicole Constable. (University of Pennsylvania Press, 2005), 1-17.
• Constable, Nicole. “The Commodification of Intimacy: Marriage, Sex, and Reproductive Labor.” Annual review of Anthropology 38, (2009): 49-64.
• Coskun, Emel. Criminalisation and prostitution of migrant women in Turkey: A case study of Ugandan women. Women's Studies International Forum. 68, (2018): 85-93. Online: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0277539517305393
• Del Rosario, Teresita C. “Bridal Diaspora: Migration and Marriage among Filipino Women,” Indian Journal of Gender Studies 12, no. 2-3 (2005): 253–74.
• Deniz, Ayla. “‘Ev Sahibine En Yakın Yabancı’: Türkiye’deki Ukraynalı Gelinlerin Uyum ve Dışlanma Süreçleri.” Türkiye’de Mültecilik, Zorunlu Göç ve Toplumsal Uyum, ed. Sallan Gül, Songül, Dedeoğlı, Ssaniye ve Kahya Nizam, Özlem (İstanbul: Bağlam Yayınları, 2020), 279-310.
• Ekiz-Gökmen, Çisel. Türk Turizminin Yabancı Gelinleri: Marmaris Yöresinde Turizm Sektöründe Çalışan Göçmen Kadınlar. Çalışma ve Toplum, 2011, no. 1: 211-231.
• Erder, Sema ve Kaşka, Selmin. Irregular Migration and Trafficking in Women: The Case of Turkey (Istanbul: IOM, 2003).
• Filiyeva Erkeç, Ulviye. “Evlilik Yoluyla Kadın Göçü ve Türkiye’de “Rus Gelin”lerin Durumu” Journal of Social Sciences and Humanities 1, no. 2 (2017): 21-43.
• GİB (Göç İdaresi Başkanlığı). İkamet İzinleri. (2022) Online. Erişim: 22.03.2022 https://www.goc.gov.tr/ikamet-izinleri
• GİB (Göç İdaresi Başkanlığı). Türkiye’nin Düzensiz Göçle Mücadelesi. Online Erişim: 01.04.2023 https://www.goc.gov.tr/turkiyenin-duzensiz-gocle-mucadelesi
• GİB (Göç İdaresi Başkanlığı). Türkiye'nin İnsan Ticaretiyle Mücadelesi. Online. (2020). https://www.goc.gov.tr/turkiyenin-insan-ticaretiyle-mucadelesi
• Hirsch, Jennifer S. A Courtship after Marriage. Sexuality and Love in Mexican Transnational Families. (Berkeley: Unıversity Of California Press, 2003)
• İstanbul Sözleşmesi. Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi. (2011) Online. Erişim: 12.06.2021 www.coe.int/conventionviolence
• Kandiyoti, Deniz. “Bargaining with Patriarchy” Gender and Society, Special Issue to Honor Jessie Bernard 2, no. 3 (1988): 274-290.
• Kandiyoti, Deniz. “The Politics of Gender and the Soviet Paradox: neither Colonized, nor Modern?” Central Asian Survey 26, no. 4 (2007): 601–623.
• Kıvılcım, Zeynep. “Legal Violence Against Syrian Female Refugees in Turkey” Feminist Legal Studies 24, (2016): 193–214.
• Kim, Elena ve Karioris, Frank G. “Bound to be grooms: the imbrication of economy, ecology, and bride kidnapping in Kyrgyzstan” Gender, Place & Culture 28, no.11 (2021): 1627-1648.
• Kofman, Elenore. Separated families and forced transnationalism in Europe, Bildiri 19.05.2022. Seminar: Family Separation, Migration Status and Everyday Security: Experiences and Strategies of Vulnerable Migrants. (Migration Institute of Finland, 2022).
• YUKK. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu. (2013) Online. Erişim: 18.05.2022. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf
• Lui, Monica. “Seeking Western Men: Divergent Trajectories of China’s ‘Email-Order Brides’” Qualitative Sociology. 42, (2019): 431–453.
• Mallare, Marie Lorraine. “Mail-order brides: a closer look at U.S. & Philippine Relations” Asia Pacific: Perspectives 6, no. 1 (2006): 13-20. Online Erişim: 03.09.2022 https://www.usfca.edu/sites/default/files/pdfs/v6n1_0.pdf
• Morokvasic, Mirjana. “Birds of Passage are also Women...” International Migration Review, Special Issue: Women in Migration 18, no. 4 (1984): 886-907
• TÜİK, Vatandaşlık ülkesine göre Türkiye'ye gelen ve Türkiye'den giden göç, 2016-2018. Online. Erişim: 22.05.2022 http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1067
• TÜİK. Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2021. Online. Erişim: 22.05.2022 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2021-45568
• TÜİK. Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2019. Online. Erişim: 22.03.2022. “https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2019 33708#:~:text=Evlenen%20%C3%A7iftlerin%20say%C4%B1s%C4%B1%202019%20y%C %B1l%C4%B1nda,binde%206%2C56%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti
• Yang, Wen-Shan ve Wen Lu, Melody Chia. “Introduction,” Asian Cross-border Marriage Migration: Demographic Patterns and Social Issues ed. Melody Chia-Wen Lu ve Wen-Shan Yang (Amsterdam: Amsterdam University Press, 2010), 15-31.
• Yükseker, Deniz. Laleli-Moskova Mekiği: Kayıtdışı Ticaret ve Cinsiyet İlişkileri. (Istanbul: İletişim Yayınları, 2003).
• Williams, Lucy ve Coşkun, Emel. “A Future Agenda: Policy and Practice in Gender, Migration and Research in Turke,” Women, Migration and Asylum in Turkey: Developing Gender-Sensitivity in Migration Research, Policy and Practice ed. L. Williams, E. Coşkun, ve S. Kaşka (London: Palgrave, 2020), 235-243.
• Wray, Helena. “An Ideal Husband? Marriages of Convenience, Moral Gate-keeping and Immigration to the UK” European Journal of Migration and Law 8, (2006): 303-320.
• Vatandaşlık Kanunu. Kanun No. 5901. Madde 16-(1). Türk Vatandaslığının Evlenme Yoluyla Kazanılması. (29 May 2009). Online. Erişim: 03.06.2021. http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5901.html