The Discursive Construction of Epistemic Injustice Against the EU's Gender Equality Policies: The Case of ETCEP

Yıl 2024, Sayı: 1, 190 - 226, 24.12.2024

Ayşe Deniz Ünan Göktan

https://doi.org/10.46655/federgi.1559473

Öz

This study explores how epistemic injustice is represented in the discourse against gender equality policies in education in Türkiye, supported by the European Union. For this purpose, it firstly addresses the roots of the perception of epistemic superiority of the West, the historical background of EU-Türkiye relations and the main actors and strategies of anti-genderism, which become prominent in the disco- urses against Promoting Gender Equality in Education Project (ETCEP). Thereafter the study focuses on ETCEP as a case study, examining its announcement and implementation and its public criticisms. In these objections ETCEP is framed as a source of epistemic injustice. Policies envisaged by ETCEP are evaluated as cultural invasion tools that disrupt ‘our’ value system by underscoring the colonial past of the West. However, criticisms are raised after the project is completed, are voiced together with objecti- ons to policies to prevent violence against women that are not directly relevant to educational policies. These arguments present an idealized narrative of the past and a patriarchal order, which have been targeted in the first place for being root causes of substantial social injustices, as remedies. The current socio-political context lacks an environment of democratic interaction required to eliminate epistemic injustices. This puts the arguments in question in an instrumental position in legitimizing new epistemic injustices.

Anahtar Kelimeler

ETCEP, gender equality, anti-genderism, epistemic injustice, EU

AB’nin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politikalarına Karşı Epistemik Adaletsizliğin Söylemsel İnşası: ETCEP Örneği

Öz

Bu çalışma, Türkiye'de Avrupa Birliği desteği ile hayata geçen eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliği politikalarına karşı epistemik adaletsizlik kavramının nasıl temsil edildiğini araştırmaktadır. Bu amaçla, öncelikle Batı’ya yönelik epistemik üstünlük algısının kökenleri, AB-Türkiye ilişkilerinin tarihsel arka planı ve Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Projesi’ne (ETCEP) karşı söylemlerde görünür olan toplumsal cinsiyet karşıtlığının aktörleri ve stratejilerine değinilmektedir. Ardından, ETCEP bir vaka çalışması olarak; duyurulma, uygulama ve karşıt görüşlerin ifadeleri aşamalarıyla incelenmektedir. ETCEP’e yönelik eleştirel temsillerde epistemik adaletsizlik vurgusu öne çıkmaktadır. Proje kapsamındaki uygulamalar değer sistemimizi bozan kültürel istila araçları olarak değerlendirilmektedir. Bu görüşler, Batı'nın sömürgeci geçmişi hatırlatılarak vurgulanmaktadır. Bununla birlikte, eleştiriler proje tamamlandıktan sonra, eğitim alanıyla doğrudan bağlantısı olmayan, kadınlara yönelik şiddeti önleme politikalarına itirazlarla birlikte dile getirilmekte, çözüm olarak ise idealize edilmiş bir geçmiş anlatısını ve somut adaletsizlik ve fırsat eşitsizliklerine yol açtığı için politikaların hedefi olmuş geleneksel – ataerkil yapıyı işaret etmektedir. Epistemik adaletsizliklerin giderilmesi için gereken demokratik etkileşim ortamının eksikliği, söz konusu argümanları yeni epistemik adaletsizliklere meşruiyet sağlamada araçsal bir konuma getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

ETCEP, toplumsal cinsiyet eşitliği, toplumsal cinsiyet karşıtlığı, epistemik adaletsizlik, Avrupa Birliği

Kaynakça

• AB Algıları Araştırması 2022. https://www.gmfus.org/sites/default/files/2022-04/Turkish%20Perceptions%20of%20the%20EU%202022%20-%20Turkish%20%281%29.pdf (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• AK Parti. AK Parti 2007 Genel Seçimleri Seçim Beyannamesi 2015. https://www.akparti.org.tr/media/o0omydr3/22-temmuz-2007-genel-secimleri-secim-beyannamesi-sayfalar.pdf (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• AK Parti. Türkiye Yüzyılı için Doğru Adımlar: Seçim Beyannamesi 2023. https://www.akparti.org.tr/media/dwyd05pu/tu-rkiye-yu-zyılı-ic-in-dog-ru-adımlar-2023-sec-im.pdf (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• Altınkurt, Yahya, ve İlker Aysel. “Yeni Türkiye ve Eğitim: Eğitime Dikkatli Bakmak,” Yeni Türkiye’nin Toplumsal Dapısı der. İbrahim Kaya. (Ankara: İmge, 2016), 13-39.
• Akdoğan, Yalçın. Muhafazakâr Demokrasi. (AK Parti, 2003).
• Anagnostakis, Dimitrios. “Foreign Policy and Gender: How Does the EU Incorporate Gender in Its External Relations?” Feminist Framing of Europeanisation der. Rahime Süleymanoğlu-Kürüm ve Firdevs Melis Cin (Palgrave MacMillan, 2021), 41-62.
• Arseven, Serdar, “'Cinsiyet Eşitliğine Duyarlı Okul' da Nereden Çıktı Sayın Bakan?” Yeni Akit, 04 Ocak 2019.
• Ayanoğlu, Çiğdem, ve Sait Akbaşlı. “Türk Eğitim Sisteminin Sorunları: Bir Meta-Sentez Çalışması,” Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1) (2023): 371-425.
• Aydın Yılmaz, Sare. “Kadın Hareketinde Yeni Bir İvme: Toplumsal Cinsiyet Adaleti,” Turkish Policy Quartely (Winter 2015): 107-115.
• Aydınlık, “Büyük Aile Buluşmasına AK Parti’den Destek,” Eylül 19, 2023.
• Bhargava, Rajeev. “Overcoming the Epistemic Injustice of Colonialism,” Global Policy, 4(4) (2013): 413-417.
• Bolat, Didem. “Hakikat-Sonrası Çağda Feminist Hakikat İddialarını Güçlendirmek: Hakikat İddialarını Güçlendirmek:Toplumsal Cinsiyet Karşıtlığı ve Feminist Bakış Açısının Karşı-Temellükü,” Fe Dergi, (2024) 16(1): 144-175.
• Cin, Firdevs Melis, ve Ecem Karlıdağ- Dennis. “Gender Equality in Basic Education: Feminist Consutructions of the EU,” Feminist Framing of Europeanisation der. Rahime Süleymanoğlu-Kürüm ve Firdevs Melis Cin (Palgrave MacMillan, 2021), 229-250.
• Cumhuriyet, “ÇEDES Hız Kesmiyor: Okulda Maket Mezar!” Şubat 25, 2024.
• Cumhuriyet, “Eğitimcilere Etkinliklerin Sosyal Medyada Paylaşmamaları Yönünde Uyarı Yapıldı,” Ekim 30, 2024. Dağı, İhsan. “Transformation of Islamic Political Identity in Turkey: Rethinking the West and Westernization,” Turkish Studies, 6(1) (2005): 21-37.
• Dotson, Kristie. “Tracking Epistemic Violence, Tracking Practices of Silencing,” Hypatia 26, no. 2 (2011): 236–57. Eğitim Reformu Girişimi. Eğitim İzleme Raporu, 2023.
• ETCEP. Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Duyarlı Okul Standartları Kılavuzu, 2016.
• ETCEP. Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Geliştirilmesi Projesi ile Yeniden Yazıyoruz, t.y. Erzurum Gazetesi, “ETCEP kampanyasına bin öğrenci katıldı,” Nisan 22, 2016.
• Godfrey, Ken, ve Richard Youngs. Toward a New EU Democracy Strategy. (Carnegie Endowment for International Peace, 2019). https://carnegie-production assets.s3.amazonaws.com/static/files/files__WP_Godfrey_Youngs_Democracy.pdf (Son erişim tarihi 01.10.2024).
• Graff, Korol Agnieszka, ve Elżbieta Korolczuk. “Worse than Communism and Nazism put Together”: War on Gender in Poland,” Anti Gender Campaigns in Europe der. David Paternotte and Roman Kuhar (London: Rowman & Littlefield, 2017), 175-193.
• Gültekin, Derya, ve Pınar Ö. Baran. “Türkiye’de Zorunlu Eğitim Serencâmı: Ulusal, Bölgesel ve Uluslararası Bir Değerlendirme,” Social Sciences Research Journal, 11 (3) (2022):466-482.
• Gümüşoğlu, Firdevs. Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet (İstanbul: Tarihçi Kitabevi, 2016).
• Harris, Keith Raymond. “Epistemic Domination,” Thought: A Journal of Philosophy, 11 (3) (2022):134-141.
• Kaçmazoğlu, Bayram. Türk Sosyoloji Tarihi II: II.Meşrutiyet’ten Cumhuriyete (İstanbul: Doğu Kitabevi, 2013).
• KADEM. Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Geliştirilmesi Projesi (ETCEP)’ne İlişkin Değerlendirme, t.y. Karakaş, Mehmet. “Türk Modernleşmesi Üzerine Değerlendirmeler,” Sosyologca, 24 (2022):109- 120.
• Karakaya, Dursun, ve Mutlu Er. “Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 Genel Seçimlerindeki AB Söylemi: Dilbilimsel Söylem Analizi,” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40(1) (2023): 109-125.
• Karaman, Hayrettin. “Cinsel Eşitlik Konusu ve Kantarın Topuzu,” Yeni Şafak, 4 Ocak 2019.
• Kaya, Emir, Serdar Bülent Yılmaz, ve Semra Türkmen-Yılmaz. Aile ve Kadın Politikalarına Yeni Bir Paradigma. (Ankara: Memur-Sen Akademi, 2021).
• Keyman, Fuat. “Modernity, Secularism, and Islam: The Case of Turkey.” Theory, Culture and Society, 24(2) (2007): 215–234.
• Korlu, Özgenur. “Bir Bakışta Pisa,” 08 Aralık 2023. https://www.egitimreformugirisimi.org/bir-bakista-pisa-2022/ (Son erişim tarihi: 08.11.2024)
• Korolczuk, Elżbieta. “Counteracting Challenges to Gender Equality in the Era of Anti-gender Campaigns: Competing Gender Knowledges and Affective Solidarity,” Social Politics: International Studies in Gender, State & Society, 27(4) (2020): 694-717.
• Köktürk, Gökhan. “Baykan Sezer ve Niyazi Berkes'in Osmanlı Toplum Yapısı ve Batılılaşma ile İlgili Görüşlerinin Karşılaştırmalı Bir Değerlendirmesi,” Türkiyat Araştırmaları, 1 (2004): 57-66.
• Kuhar, Roman, ve Ales Zobec. “The Anti-Gender Movement in Europe and the Educational Process in Public Schools,” EPS Journal, 7(2) (2017): 29-46.
• Kumar, Krishan. “Modernity”. The Blackwell Dictionary of Modern Social Thought ed. William Outhwaite (Oxford: Blackwell Publishing, 2006), 404-406.
• Kunz, Rahel, and Julia Maisenbacher. “Women in the Neighbourhood: Reinstating the European Union’s Civilising Mission on the Back of Gender Equality Promotion?” European Journal of International Relations, 23(1) (2017): 122-144.
• Mardin, Şerif. Türk Modernleşmesi: Makaleler IV. (İstanbul: İletişim, 1991).
• Maya, İlknur. “Türk Eğitim Sistemindeki Cinsiyet Eşitsizliklerinin AB Ülkeleri ile Karşılaştırılması,” Eğitim ve Bilim, 38(168) (2013): 69-84.
• McConkey, Jane. “Knowledge and Acknowledgement: Epistemic Injustice as a Problem of Recognition,” Politics, 24(3) (2004): 198–205.
• Medina, José. The Epistemology of Resistance. (Oxford University Press, 2012).
• Milliyet. “MEB’den ‘Duyarlı Okul’ Projesi,” Aralık 29, 2018.
• Paternotte, David, ve Roman Kuhar. “The Anti-gender Movement in Comparative Perspective”. Anti Gender Campaigns in Europe der. David Paternotte and Roman Kuhar (London: Rowman & Littlefield, 2017), 253-276.
• Pekçetin, Orhan. “ETCEP – Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Pompası,” Diriliş Postası, 29 Ocak 2019.
• Savaş, Gökhan. “Eğitim, Toplumsal Cinsiyet ve Eşitsizlikler Üzerine bir Değerlendirme,” Yükseköğretim Kurulu Dergisi, 6 (2017): 40-44.
• SES Eşitlik Adalet Kadın Platformu. “Yenilenen Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği,” 3 Ekim 2019. Sezer, Baykan. “Türk Sosyolojisinin Önündeki Sorunlar,” Sosyologca 6(11-12), (2016): 17-21.
• Sezer, Baykan. Türk Sosyolojisinin Ana Sorunları. (İstanbul: Doğu Kitabevi, 1988).
• Sezgin, Mustafa Hakkı. “Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Projesi,” İlçem, 4 Kasım 2019.
• Shah, Hemant. The Production of Modernization: Daniel Lerner, Mass Media and the Passing of Traditional Society. (Philadelphia: Temple University Press, 2011).
• Süleymanoğlu-Kürüm, Rahime, ve Elif Gençkal-Eroler. “Alternative Modernities and Epistemic Struggles for Recognition in Turkish Media: Deconstructing Eurocentrism?” Third World Quarterly, 44 (9) (2021): 2154–72.
• T24. “ÇEDES'e Karşı Çıktığı için Görev Yeri Değiştirilen Öğretmen Anlattı”, Ağustos 23, 2024.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı AB Başkanlığı. “Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Geliştirilmesi Projesi Açılış Toplantısı Yapıldı,” 21 Mayıs 2015. https://ab.gov.tr/49980.html (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı AB Başkanlığı. Avrupa Komisyonu Tarafından Hazırlanan Türkiye Raporları (2023). https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı AB Başkanlığı. “Türkiye AB İlişkilerinin Tarihçesi,” 9 Ağustos 2024. https://www.ab.gov.tr/turkiye-ab-iliskilerinin-tarihcesi_111.html (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. “Etcep Uluslararası Kapanış Konferansı Başladı,” 1 Eylül 2016. https://meb.gov.tr/etcep-uluslararasi-kapanis-konferansi-basladi/haber/11808/tr (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. “Basın Açıklaması,” 6 Ocak 2019. https://www.meb.gov.tr/basin-aciklamasi/haber/17798/tr (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• TEDMEM. “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” Ortak Metni ve Taslak Öğretim Programlarına İlişkin Değerlendirmeler,” https://tedmem.org/storage/writes/May2024/jRig4W4mjT6skSOcRARS.pdf (Son erişim tarihi: 08.11.2024). Telseren, Aslı. “Changing Gender Politics in Turkey throughout the 2000s: A Feminist Analysis of Gender Policies Pursued by Justice and Development Party (Adalet ve Kalkınma Partisi - AKP) Governments,” Interdisciplinary Political Studies, 6(2) 2020: 357-395.
• Tlostanova, Madina. “Beyond Conservatism and Radicalism? A Decolonial Glimpse to the Post-truth World,” Africa’s Radicalisms and Conservatisms der. Edwin Etieyibo, Obvious Katsaura, Muchaparara Musemwa (London: Brill, 2021), 11-30.
• TMMOB. “TMMOB’ye Bağlı Odaların Ortak Açıklaması,” 9 Mayıs 2024. http://www.tmmob.org.tr/icerik/tmmobye-bagli-odalarin-ortak-aciklamasi-turkiye-yuzyili-maarif-modeli-laiklik-dusmani-bilimi (Son erişim tarihi: 12.11.2024).
• TÜİK. Eğitim Harcamaları İstatistikleri 2022. (2023). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Egitim-Harcamalari-Istatistikleri-2022-49574#:~:text=Eğitim%20harcamalarının%20gayrisafi%20yurt%20içi,yılında%20%253%2C1%20oldu. (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• Türkiye 2013 Yılı İlerleme Raporu (2013). https://www.ab.gov.tr/files/2013%20ilerleme%20raporu/2013_ilerleme_raporu_tr.pdf (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• Türkiye’nin Katılım Yönünde İlerlemesi Üzerine Komisyon’un 1998 Düzenli Raporu (1998). https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/Turkiye_Ilerleme_Rap_1998.pdf (Son erişim tarihi: 01.10.2024).
• Türkmen, Semra, Serdar Bülent Yılmaz, ve Gazi Doğan. “İki değer: Aile Kadın, İki Risk: İstanbul Sözleşmesi 6284 Sayılı Kanun,” Odak Analiz. (Memur-Sen, Ağustos 2020).
• Unal, Didem. “Populists’ Struggle for Epistemic Hegemony and Anti-Gender Attacks on Higher Education in Authoritarian Contexts: The Case of Turkey.” British Journal of Middle Eastern Studies, April (2024): 1–20.
• Urfanatik, “Şanlıurfa’da Ziller ETCEP için Çalıyor,” Mart 15, 2016.
• Uzgören, Elif. “Internationalism and Europeanisation in the Struggle Over Gender Equality: Women’s Rights/Feminist Movement in Turkey”. Feminist Framing of Europeanisation der. Rahime Süleymanoğlu-Kürüm ve Firdevs Melis Cin (Palgrave MacMillan, 2021),109-130.
• Wittenius, Marie. “The Transnational Anti Gender Movement in Europe”, Heinrich-Böll-Stiftung Gunda Werner Institute. 3 Şubat 2022. https://www.gwi-boell.de/en/2022/02/03/the-transnational-anti-gender-movement-europe (Son erişim tarihi 09.11.2024).
• Yeni Akit, “ETCEP Projesi ile Çocuklara Eşcinsel Sapkınlık Aşılanıyor!” Ocak 4, 2019.
• Yeni Akit, “O Sapkın Projeyi Bakanlık İptal Etti,” Yeni Akit, Ocak 7, 2019.
• Yeni Akit, “MEB Açıklama Yaptı Ama...ETCEP Projesi Bitti Mi?” Ocak 8, 2019.
• Yeni Akit, “"ETCEP! (Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Projesi)," Ocak 9, 2019.
• Zihnioğlu, Özge. “European Union Civil Society Support and the Depoliticisation of Turkish Civil Society,” Third World Quarterly, 40 (3) (2018): 503–20.
• Zihnioğlu, Özge, ve Nur Sinem Kourou. “Unravelling Anti-Feminist Social Network in Turkey: An Analysis of Actors, Relationships and Political Influence,” Mediterranean Politics, August (2024):1–22.