MICHAEL SANDEL'İN DEONTOLOJİK BENLİK ELEŞTİRİSİ

Yıl 2020, Sayı: 71, 116 - 134, 15.07.2020

M. Ahmet Tüzen

Öz

Kantçı liberal geleneği izleyen Rawls, iyi yaşam kavrayışlarına karşı adaletin önceliğini savunması ve amaçlarına öncel benlik yaklaşımı nedeniyle Sandel tarafından deontolojik liberal olarak adlandırılır. Rawls’un öğretisi bu bakımdan deontolojik birey anlayışıyla bağlantılı olarak tarafsızlık ideali taşıyan ve hiçbir kapsamlı öğretiye dayanmadığını iddia eden bir siyasal adalet anlayışını merkeze alır. Rawls’un siyasal liberalizm anlayışının temelinde bulunan bireyin, yükümsüz/köksüz ve soyut olduğunu savunan Sandel, karşıt olarak kişinin benliğini oluşturan amaç ve değerlere bağlı olduğunu ve bunlardan istediği gibi kendini çekerek soyutlanamayacağını düşünür. Buna göre Rawls’un bireyselliği yücelttiği yerde Sandel, kurucu/oluşturucu bir yapıda olan cemaatin, kimliklerin ayrılmaz bir unsurunu teşkil ettiğini kabul eder.

Anahtar Kelimeler

Deontolojik liberalizm, yükümsüz benlik, komüniteryanizm, cemaat

Kaynakça

• Ackerman, Bruce, Social Justice in The Liberal State, Yale University Press, New Haven 1980.
• Adorno Theodor W, Horkheimer Max, Aydınlanmanın Diyalektiği, çeviren: Nihat Ülner, Elif Ö. Karadoğan, Kabalcı Kitabevi, İstanbul 2010.
• Amy Gutmann, “Communitarian Critics of Liberalism”, Philosophy & Public Affairs, Cilt: 14, Sayı: 3, (1985), ss. 308-322.
• Baker C. Edwin, “Sandel on Rawls”, University of Pennsylvania Law Review, Cilt: 133, Sayı: 4, ss. 895-928, (1985).
• Berten Andre, Silveira P. da, Pourtios H., “Genel Giriş”, Liberaller ve Cemaatçiler, çeviren: Eylem Özkaya, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2006.
• Cevizci Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul 1999.
• Çiğdem Ahmet, Akıl ve Toplumun Özgürleşimi, Vadi Yayınları, İstanbul 2008.
• Dagger Richard, “TheSandelian Republic and the Encumbered Self”, The Review of Politics, Cilt: 61, Sayı: 2, (1999), ss. 181-208.
• Fried Charles, “Liberalism, Community, and the Objectivity of Values”, Harvard Law Review, Cilt: 96, Sayı: 4, (1983), ss.960-968.
• GrayJohn, “Contractarian Method, Private Property, And The Market Economy”, John Rawls Critical Assessments of Leading Political Philosophers Vol. III, Editör: Chandran Kukathas, Routledge, London and New York 2003, ss. 31-66.
• Kant Immanuel, Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, çeviren: İoanna Kuçuradi, (3. Baskı), Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara 2002.
• Kant Immanuel, Pratik Aklın Eleştirisi, çeviren: İoanna Kuçuradi, Ü. Gökberk, F. Akatlı, (3. Baskı), Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara 1999.
• KymlickaWill, “Liberalism and Communitarianism”, Canadian Journal of Philosophy, Cilt: 18, Sayı: 2, (1988), ss. 181-203.
• KymlickaWill, Contemporary Political Philosophy An Introduction, Oxford University Press, New York 2002.
• Kymlicka Will, Liberalism, Community, and Culture, Clarendon Press, Oxford 1989. Macit M. Hanifi, “John Rawls’un Halklar Sınıflaması Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”, FLSF Dergisi, Sayı: 19, (2015), ss. 213-222.
• Mouffe Chantal, Siyasetin Dönüşümü, çeviren: Fahri Bakırcı, Ali Çolak, Epos Yayınları, Ankara 2008.
• Ortiz Daniel R., “Saving the Self?”, Michigan Law Review, Cilt: 91, Sayı: 5, (1993), ss. 1018-1022.
• Rawls John, A Theory of Justice, Harvard University Press, Cambridge 1971. Rawls John, Siyasal Liberalizm, çeviren: Mehmet Fevzi Bilgin, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2007.
• Sandel Michael J., “Morality And The Liberal Ideal”, Ethische und Politische Freiheit, Ed: Julian Nida-Rümelinund Wilhelm Vossenkuhl, Walter de Gruyter, Berlin & New York 1998.
• Sandel Michael J., “The Procedural Republic and the Unencumbered Self”, Political Theory, Cilt: 12, Sayı: 1, (1984) ss. 81-96.
• Sandel Michael J., Democracy’s Discontent: America in Search of A Public Philosophy, Harvard University Press, Cambridge 1996.
• Sandel Michael J., Liberalism and the Limits of Justice, Cambridge University Press, New York 1982.
• Sandel Michael J., Liberalizm ve Adaletin Sınırları, çeviren: A. Emre Zeybekoğlu, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2014.