BİLİNÇ FELSEFESİ PARADİGMASI OLARAK İLETİŞİMSEL RASYONELLİK VE BİREYSELLİK

Yıl 2010, Sayı: 52, 246 - 262, 15.12.2010

Seyit Coşkun

Öz

'Akıl Çağı' olarak kabul edilen modern çağda, aklın yüceltilmesine ve egemenliğine karşı yapılan bütün eleştiriler, aynı zamanda Ben-merkezli konumlandırılmasına karşı bir olumsuzlama anlamına gelmektedir. Özdeş ben olarak tanımlanan soyut öznel aklın aşılmaya çalışılması amacıyla farklı bakış açılarından sürdürülen eleştiriler, ya aklın bir meta eleştirisi ya da bütünüyle olumsuzlanması biçiminde kendini göstermiştir. Habermas, aklın böylesi konumlandırılması ve belirlenmesine yönelik eleştirilere katılmakla birlikte, aklın kökten yadsınmasına karşı çıkmaktadır. Buna karşı çıkışta, Habermas, öznel aklı ve bireyselliği, iletişimsel eylemin, diğer deyişle, dilsel etkileşimin öznelerarası perspektifinde biçimlenen bir akıl ve bireysellik çerçevesinde yeniden temellendirmeye çalışır. Makale, bu temellendirmenin olanaklılığı ve tutarlılığı üzerinde durmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öznel-araçsal akıl, İletişimsel Eylem, İletişimsel Akıl

Kaynakça

• Barthes, Roland, Göstergebilimsel Serüven, Çev. M. Rıfat, S. Rıfat Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1997.
• Benhabib, Seyla Eleştiri, Norm ve Ütopya, Çev. İsmet Tekerek, İletişim Yayınları, İstanbul 2005.
• Bubner, Rüdiger, Modern Alman Felsefesi, Çev. Aziz Yardımlı, İdea Yayınları, İstanbul 1993.
• Habermas, Jurgen, Bilgi ve İnsansal İlgiler, Çev. Celal A. Kanat, Küyerel Yayınları, İstanbul 1997.