NIETZSCHE FELSEFESİNDE APOLLON-DIONYSOS ya da VARLIK-OLUŞ KARŞITLIĞI

Yıl 2011, Sayı: 53, 41 - 52, 15.07.2011

Kasım Küçükalp

Öz

Nietzsche felsefesinde Apollon-Dionysos ya da Varlık-Oluş karşıtlığına
odaklanan bu çalışma Nietzsche’nin Batı metafiziği karşısında, oluşu, yaşamı,
arzu ve içgüdüleri olumlayan felsefesinde söz konusu karşıtlığın ne tür içerimlere
sahip olduğunu serimleme amacı taşımaktadır. Buna göre Nietzsche’nin
Yunan mitolojisinden almış olduğu Apollon Varlığı ve genel olarak Sokratik
rasyonalizmde somutlaşmış olan düşünme tarzını ifade ederken, Dionysos ise
olanca yıkıcılığı ve herhangi bir rasyonalistik indirgemeye direnen karakteri ile
oluş ve yaşamı karakterize etmektedir. Her ne kadar metafiziğe ait düşünce tarzlarının
eleştirisi bağlamında Apollonca olan karşısında büyük ölçüde Dionysosçu
olana vurgu yapmış olsa da, Nietzsche’nin aslında karşıtlığın her iki yanına
da kendi felsefesi bağlamında belli bir önem atfettiği söylenebilir. Bununla birlikte
Apollonca olanın tüm bir metafizik düşünce geleneği boyunca hâkimiyeti
karşısında Nietzsche, kendi felsefesinin başlangıç evrelerinde uzlaştırma çabası
güttüğü söz konusu karşıtlığı, geç dönem felsefesinde, Dionysosça olan lehinde
olacak şekilde dionysosça bir hakikat anlayışı tesis etme kaygısı içerisinde ele
almıştır.

Anahtar Kelimeler

Apollon ve Dionysos, Sokratik Rasyonalizm, Batı Metafiziği, Varlık ve Oluş, Nietzsche, Nietzsche

THE DİCHOTOMİES BETWEEN APOLLONİAN AND DİONYSİAN OR BEİNG AND BECOMİNG İN NİETZSCHE’S PHİLOSOPHY

Öz

This study focuses on the dichotomies between Apollonian and Dionysian
or Being and Becoming in order to present the what kind of implications
does Nietzschean philosophy, which affirms becoming, life, will, and instincts,
have contrary to Western metaphysics in terms of the dichotomies in question.
Accordingly, Apollo which is taken from Greek mythology represents Being
and a way of thinking that has became concrete in Socratic rationalism whereas
Dionysus, with his all destructiveness and resistance upon any rationalistic reduction,
characterizes Becoming and life. Even though Nietzsche has favored
what is Dionysian contrary to what is Apollonian in terms of the metaphysical
ways of thinking, it can be claimed that he has attributed importance to the
both sides of the opposition. However, Nietzsche, in his later philosophy, as to
the prevalence of the Apollonian in the metaphysical thinking, endeavored to
construct an understanding of truth in favor of the Dionysian about the abovementioned
dichotomy which he has tried to resolve in his earlier philosophy.

Anahtar Kelimeler

Nietzsche, Nietzsche, Apollo and Dionysus, Socratic Rationalism, Western Metaphysics, Being and Becoming

Kaynakça

• Nietzsche, The Will to Power, Translated by. Walter Kaufmann and R. J. Hollingdale, Random House, New York 1967.
• G. Stauth, B. S. Turner, Nietzsche’nin Dansı, çev. Mehmet Küçük, Ark Yayınları, Ankara 1995.
• Pierre Grimal, Mitoloji Sözlüğü “Yunan ve Roma”, çev. Sevgi Tamgüç, Sosyal Yayınları, İstanbul 1997.
• Azra Erhat, Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul 1972.
• Nietzsche, Tragedyanın Doğuşu, çev. İsmet Zeki Eyüboğlu, Say Yayınları, İstanbul 1997.
• Senail Özkan, Nietzsche: Kaplan Sırtında Felsefe, Ötüken Yayınları, İstanbul 2004
• Hüseyin Aydın, Metafizikçi Olarak Nietzsche, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa 1984.
• Allan Megill, Aşırılığın Peygamberleri, çev. Tuncay Birkan, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 1998.
• Peter Berkowitz, Nietzsche: Bir Ahlâk Karşıtının Etiği, çev. Ertürk Demirel, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2003.
• Ofelia Schutte, Beyond Nihilism: Nietzsche Without Masks, The University of Chicago Press, Chicago 1984.
• Gianni Vattimo, Nietzsche: An Introduction, Translated by. Nicholas Martin, Stanford University Press, Stanford, California 2001.
• John Sallis, “Dionisus-In Excess of Metaphysics”, Exceedingly Nietzsche, ed. David Farrell Krell and David Wood, Rotledge Press, London and New York 1988.
• Oruç Aruoba, “Çevirenin Notları”, Nietzsche, Dionysos Dithyrombosları, çev. Oruç Aruoba, Kabalcı Yayınları, İstanbul 1997.