KÖTÜLÜK PROBLEMİNE EPİKTETOS’UN MUTLULUK ÖĞRETİSİYLE BAKMAK

Yıl 2012, Sayı: 56, 126 - 146, 15.12.2012

Mehmet Önal

Öz

Bu makalede, Roma Stoası temsilcilerinden biri olan Epiktetos’un (55-
135), kötülük problemi (teodise) hakkındaki görüşleri değerlendirilecektir. Bunun
için önce, din felsefesinde kötülük probleminin genel anlamda açıklaması
yapılacak ve bu bağlamda, son yıllarda din felsefecilerinin yaptığı teodise ve savunma
ayrımına dikkat çekilecektir. Daha sonra, insanlık tarihinde öne çıkan bazı
destan ve dinlerde geçen ve batı felsefe geleneğinde ortaya konan kötülük konusundaki
yorumlar ele alınacaktır. İşte bu tarihi zeminde Epiktetos’un, Tanrı’nın
varlığı ve adaletini hedef alan eleştirilere karşı geliştirdiği bir nevi savunma olan
mutluluk öğretisi onun eserlerinden yapılan alıntılara dayanarak işlenecektir.
Makalenin sonuç bölümünde ise Epiktetos’un theodise görüşünün din felsefesine
ne gibi katkılar sağladığına ve ayrıntılarının neler olduğuna işaret edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Epiktetos, din felsefesi, kötülük problemi, savunma, mutluluk öğretisi.

LOOKİNG AT THE PROBLEM OF EVİL THROUGH DOCTRİNE OF HAPPİNESS OF EPİCTETOS

Öz

In this article, Roman Stoic Epictetos’ (55-135) ideas on theodicy will be
treated. For this, first, it will be set forth in general meaning of “theodicy” in philosophy
of Religion and in this context, differences between the concept of “defence”
and “theodicy” in current philosophy of religion will be pointed out. Then,
for the most part of remarks of theodicy which took place in epic poems, religions
and the western philosophies, will be dealt. In this historical ground, Epictetos’
ideas, as a kind of theodicy and defence against both the denial of existence of
God and criticism on justice of God, will be treated with the help of references
taken from his own words. In conclusion, the effects of Epictetos’ ideas on the
philosophy of religion will be indicated and detailed.

Anahtar Kelimeler

Epictetos, theodicy, philosophy of religion, defence, doctrine of happiness.

Kaynakça

• Albayrak, Mevlüt, Tanrı ve Süreç, Fakülte Kitabevi, Isparta, 2001.
• Arslan, Ahmet, Felsefeye Giriş, Vadi Yayınları, Ankara, 2001.
• Aslan, Adnan, Tanrının Varlığına Dair Argümanlar (Ateist Din Felsefesi Eleştirisi), İSAM Yayınları, İstanbul, 2006.
• Aydın, Mehmet S., Din Felsefesi, İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İzmir, 2002.
• Aydın, Mehmet S., Tanrı-Ahlak İlişkisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1991.
• Brun, Jean, Stoacılık, çev. Medar Atıcı, İletişim Yayınları, İstanbul, 1997.
• Çevik, Mustafa, David Hume ve Din Felsefesi, Dergah Yayınları, İstanbul, 2006.
• Epiktetos, Düşünceler ve Sohbetler, çev. Burhan Toprak, MEB Yayınları, İstanbul, 1989.
• Epiktetos, Düşünceler ve Sohbetler, çev. Cemal Süer, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2007.
• Epictetus, The Discourses The Handbook, Fragments, çev. Robin Hard, Everyman, London, 1995.
• Gılgamış Destanı, çev. Sevin Kutlu, Teoman Duralı, Hürriyet Yayınları, İstanbul, 1973.
• Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul,1980. Hick, John, Philosophy of Religion, Prentice, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey, 1973.
• Kranz, Walther, Antik Felsefe Metinler ve Açıklamalar, çev. Suad Y. Baydur, Sosyal Yayınları, İstanbul, 1984.
• Leibniz, G. W., Theodice Denemeleri, çev. Hüseyin Batu, MEB Yayınları, İstanbul, 1986.
• Önal, Mehmet, “Epiktetos”, Felsefe Ansiklopedisi, cilt 4, Babil Yayınları, 2007.
• Önal, Mehmet, “Sokrates’in Tanrı Anlayışı”, Ekev, Sayı: 32, Yaz, 2007.
• Özcan, Zeki, Din Felsefeleri Yazıları I, Alfa, İstanbul, 2001.
• Peterson, Michael, William Hasker, Bruce Reichenbach, David Basinger, Akıl ve İnanç: Din Felsefesine Giriş, çev. Rahim Acar, Küre Yayınları, İstanbul, 2006.
• Platon, Mektuplar, çev. İrfan Şahinbaş, M.E.B. Yayınları, İstanbul, 1997.
• Bertrand Russell, History of Western Philosophy, s. 277.
• Rafiz, Manafov, John Hicke’nin Din Felsefesinda Kötülük Problemi ve Teodise, İz Yayıncılık, İstanbul, 2007.
• Taylan, Necip, İslam Düşüncesinde Din Felsefeleri, Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Vakfı Yayınları, İstanbul, 1997
• Tillich, Paul, Din Felsefesi, çev. Zeki Özcan, Alfa, İstanbul ve Bursa, 2000.
• Yaran, Cafer Sadık, “Leibniz’de Teodise ve Savunma”, Felsefe Dünyası, sayı 29, Temmuz, 1999-1.
• Yaran, Cafer Sadık, Klasik ve Çağdaş Metinlerde Din Felsefesi, Etüt Yayınları, Samsun, 1997.
• Yaran, Cafer, Sadık, Kötülük ve Theodise, Vadi Yayınları, Ankara, 1997.
• Yazıcı, Sedat, “Epiktetos’un Ahlak Felsefesinde Akılcılık ve Doğalcılık”, Felsefe Dünyası, sayı 29, Temmuz 1999-1.