GAZALİ’DEN ÖĞRENDİKLERİMİZ

Yıl 2012, Sayı: 56, 175 - 188, 15.12.2012

Şengül Çelik

Öz

İnsan doğası hakkındaki görüşler bir çok ahlak teorisini şekillendirmiştir.
Ahlakın temelleri insane doğasının nasıl anlaşıldığından esinlenmiştir. Özellikle
modern dönemde insane doğanın bir ürünü olarak görülmekte ve Tanrı-İnsan
arasındaki bağ kopmaktadır. Gelişen teknoloji ile insanın aşkınlığı düşüncesi
“transhümanizm” akımı ile sonuçlanmıştır. İnsan doğa bilimlerinin bir nesnesi
haline gelmekte ve manevi yönü terk edilmektedir. Doğal ahlak ilkeleri de artık
başladığı noktadan farklı bir yere gelmiştir. Mutluluk artık daha çok insanların
ihtiyaç ve isteklerinin karşılanması olarak algılanılmaktadır. İslam düşünürü
Gazali’nin maddeci insan anlayışından farklı bir insan doğası anlayışı bulunmaktadır.
Gazali’nin kalb anlayışı maddeci dünya ile kaybedilmiş maneviyat arasında
köprü olabilir.
Gazali’nin yöntemsel farklılığı onun İslami dünya görüşüne dayanmaktadır.
Gazali’nin ahlak anlayışı ruh ve beden bütünlüğünü vurgulayan insan varlığının
hakikatine dayanmaktadır. Bedenin varlığını ve ihtiyaçlarını red etmeyen
bilakis tefekkür için gerekli ve önemli olduğunu savunan bir anlayışa sahiptir.
Vücud duyguların taşıyıcısı, duygular akıl için, akıl kalp için, kalp de tefekkür
içindir. Bu makalenin amacı modern teknolojik insanın maneviyatını geliştirecek
bir yol bulmaktır.

Anahtar Kelimeler

Gazali, insan, insanlık ötesi, ruh, kalp, akıl, nefs.

LEARNING FROM AL- GHAZALI

Öz

The theories about human nature shaped most of moral principles. The
foundations of ethics are inspired how people understand human. Especially in
modern times human is defined a product of nature and the God/human nexus
is cut. The belief in the transcendence of human with developing technologies
resulted in Transhumanism. Human became a subject of natural sciences and its
spirituality is left. The natural ethics reached a different point than its ancestors.
Happiness became more a matter of satisfaction of human needs and wills. Al-
Ghazali the famous Islamic philosopher had a different perspective on human
nature than the new materialist human. His theory of heart can bridge the gap
between the material world and the lost spirituality.
The distinction of his method depends on his Islamic worldview. Ghazali’s
ethical understanding depends on the truth of human being that is a combination
of both body and soul. He does not reject the reality of body and bodily needs.
He contends body is an important vehicle that human can use for contemplation.
Body is a bearer of feelings, feelings are for reason and reason is for the heart and
heart is for contemplation. It is the main aim of this article to find a way to flourish
the spirituality of the modern technological man.

Anahtar Kelimeler

Ghazali, human, Transhumanism, soul, heart, reason, spirit.

Kaynakça

• Aristotle. Nicomachean Ethics. Edited by Roger Crisp. Cambridge: Cambridge University Press, 2004.
• Beauvoir, Simone de. The Second Sex. Çeviren Sheila Malovny Chevallier Constance Borde. USA: Vintage Books Press, 2011.
• Ben, Mitchell. C., and et al. Biotechnology and the Human Good. Washington DC: Georgetown University Press, 2006.
• Budge, Sir A. E. Wallis. The Babylonian Legend of Creation. British Museum: Project Gutenberg Books Press, 2011.
• Foucoult, Michel. The Order of Things: An Archealeology of the Human Sciences. London: Routledge Press, 1989.
• Ghazali, Muhammed. Kimya-i Saadet. Çeviren A. Faruk Meyan. İstanbul: Bedir Yayınevi.
• Negri., Michael Hardt and Antonio. Empire. Cambridge,MA: Harvard University Press, 2000.
• Nicholson, Reynold A. The Mystics of Islam. Edited by Kegan Paul. London: Routledge Press, 1914.
• Quasem, Muhammed Abul. Ethics of Al-Ghazali. New York: Caravan Books Press, 1978.
• Shaw, Debra Benita. “The Key Concepts.” Technoculture (Berg), 2008.
• http://www.marxists.org/archive/kamenka/1962/ethical-foundations/ch04.htm