ETİK VE SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMLARININ İLETİŞİM KURAMLARI BAĞLAMINDA ANLAMLANDIRILMASI

Yıl 2012, Sayı: 56, 202 - 225, 15.12.2012

Adem Yılmaz

Öz

Kapitalist sistemin bireyler üzerindeki egemenliğinin ‘enformasyon toplumu’,
‘bilgi çağı’, ‘bilişim uygarlığı’ gibi sloganlarla gizlenmeye çalışıldığı günümüzde,
ulusal ve uluslararası medya kanalıyla sunulan/dayatılan etik ve sosyal
sorumluluk anlayışının, temelde egemen yapıyla uyumlu olan norm ve yargıların
devam ettirilmesi, iş ile çalışma yaşamındaki kuralların ve standartların benimsenmesi;
uyumlu olmayan sosyal değer ve tutumların ise terk edilmesi biçiminde
ortaya çıktığı görülmektedir. Bu çalışma kapsamında da etik ve sosyal sorumluluk
olgularına iletişim araştırmaları içerisinden yapılan bir sınıflandırma ile yaklaşılması
amaçlanmaktadır. İletişim araçlarının içeriğini oluşturan haber, yorum,
bilgi, reklam, ilan gibi unsurların okuyucular/dinleyiciler/izleyiciler tarafından
nasıl anlamlandırıldıkları ve bu unsurlara yer veren medyanın hangi politikalara
dayanarak sunduklarını meşrulaştırdığı bu incelemenin kapsamını oluşturmaktadır.
Çalışma kapsamında soruna yaklaşım tarzlarının, etik ve sosyal sorumluluk
ile olan bağlarının kurulması, medyanın anlamlandırılması bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Etik, Sosyal Sorumluluk, İletişim Kuramları, Medya.

INTERPRETATİON OF ETHİCAL AND SOCİAL CONCEPTS İN THE CONTEXT OF COMMUNUCATİON THEORİES

Öz

It is now being observed that the Capitalist system is emerging in today’s
world where its hegemony is being tried to be concealed by the terminologies
like “information society”, “information age” and “information civilization” either
by; sustaining the norms and judgments of ethics and social responsibilities
dictated by national and international mass media or; adoption of the rules and
standards in the professional and business life or; abandonment of irrelevant social
values and attitudes. It is aimed to approach to ethics and social responsibility
cases by a classification within communication researches in this study. The
main content of this study is based on the perception of the components of mass
media like news, commentaries, information, advertisement and notices, etc. by
the readers or audience and based on the which strategies the represented content
being legitimated by the mass media giving place to these components. Within
the content of this study, it is essential the determination of styles to approach the
problem in terms of construing the mass media and establishing the connections
between ethics and social responsibilities.

Anahtar Kelimeler

Ethics, Social Responsibility, Communication Theories, Media.

Kaynakça

• Alemdar, Korkmaz. ve Erdoğan, İ. (1990). İletişim ve Toplum. Bilgi Yayınevi. Ankara
• Curran, J. vd. (1993). “İletişim Araçları Üzerine Çalışma: Kuramsal Yaklaşımlar”. Çev. M.Özbek. İLEF Yıllık. Ankara.
• Çaplı, B. (2002). Medya ve Etik. İmge Yayınları. Ankara.
• Derrida, J. (1994). Göstergebilim ya da Gramatoloji. Çev. A.Akay. Öteki Yayınevi. Ankara.
• Erdoğan, İ. (1997). İletişim Egemenlik Mücadeleye Giriş. İmge Yayınevi. Ankara.
• Erdoğan, İ. (2002). İletişimi Anlamak. Erk Yayınevi. Ankara.
• Garnham, N. (1997). “Ekonomi Politik ve Kültürel Çalışmalar: Birleşme mi Boşanma mı?” Çev. S.Çelenk. Teori ve Politika. Sayı: 8.
• Garnham, N. (1990). Capitalism and Communication: Global Culture and the Economics of Information. Sage Publications. London.
• Garnham, N. (2001). “Bir Kültürel Materyalizm Teorisine Doğru.” Çev. S.Çelenk. Praksis No: 4.
• Geray, H. (1994). Yeni İletişim Teknolojileri. Kılıçaslan Matbaacılık. Ankara..
• Halimi, S. (1999). Düzenin Yeni Bekçileri. Çev. R.Duran. Evrensel Yayınevi. İstanbul.
• İnal, A. (1995), “Yazılı Basın Haberlerinde Yapısal Yanlılık Sorunu”. Toplum ve Bilim. Sayı: 67. Birikim Yayınları. İstanbul
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak. Temuçin Yayınları. Ankara..
• İrvan, S. (1997). Medya, Kültür, Siyaset. Öteki Yayınevi. Ankara.
• Keane, J. (1993). Medya ve Demokrasi. Çev. H.Şahin. Ayrıntı Yayınevi. İstanbul.
• Köker, E. (1998). Politikanın İletişimi İletişimin Politikası. Vadi Yayınları. Ankara.
• Mattelart, A ve Mattelart, M. (1998). İletişim Kuramları Tarihi. İletişim Yayınevi. İstanbul.
• McQuail, D. ve Windahl. S. (1997). Kitle İletişim Modelleri. İmge Yayınevi. Ankara.
• McRobbie, A. (1999). Postmodernizm ve Popüler Kültür. Çev. A.Özdek. Sarmal Yayınevi. İstanbul.
• Mutlu, E. (1995). İletişim Sözlüğü. Öteki Yayınevi. Ankara.
• Schiller, H. (1976). Communication and Cultural Domination, Ablex. New Jersey
• Taş, O. (2012). Gazetecilik Eğitiminin Mesleki Sınırları. İletişim Yayınevi. İstanbul.
• UNESCO. Uluslararası Anlayış ve Kitle İletişim Araçları Semineri. Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Ankara. 1980
• Ward, J. A. (2004). The Invention of Journalism Ethics: The Path to Objectivity and Beyond. Montreal. McGill-Queen’s University Press.