TABİAT VE ŞUURDAN DAHA ÖTE VARLIK OLARAK İNSAN: ALİYA İZZETBEGOVİÇ'TE FELSEFİ ANTROPOLOJİ

Yıl 2015, Sayı: 61, 186 - 217, 15.07.2015

Zübeyir Ovacık

Öz

Felsefe varlığa ilişkin bütüncül bir sorgulamadır. İnsan da söz konusu
sorgulamanın hem bir öznesi; hem de bir problem olarak nesnesidir.
Bu çerçevede felsefi antropoloji insan doğasını inceleyen felsefenin bir
alt disiplinidir. Bu makalede Aliya İzzetbegoviç’in insan doğasına ilişkin
çözümlemeleri ele alınmaktadır. Aliya, insanı tabiata ve şuura indirgeyen
materyalist ve idealist bakış açılarının eleştirilerini yaptıktan sonra, insana
ilişkin üçüncü bir yolun imkanından söz etmektedir. Aliya, zıtların birliği
dediği bu üçüncü yolun insanın hem fiziki; hem de metafizik boyutlarını
birlikte ele aldığını belirtmektedir. Aliya’ya göre bu üçüncü yol, İslam’ın
insan doğasına ilişkin ortaya koyduğu sentezci sistemden ibarettir.

Anahtar Kelimeler

Aliya İzzetbegoviç, Felsefi Antropoloji, İnsan Doğası, Çağdaş İslam Düşüncesi, İslam Felsefesi

The Anthropo as being which has meaning beyond Nature and Consciousness: Philosophical Anthropology with Aliya Izzetbegovic

Öz

Philosophy is a holistic investigation about beings. Humans are both
the subject and the object of this problem. In this respect, philosophical
anthropology, which investigates human beings, is a sub-discipline of philosophy.
In this study, we research about Aliya Izzetbegovic’s analysis
on human nature. After making a criticism of the materialistic and idealistic
point of view that limit human nature to consciousness, refers to
the possibility of a third way for humans. Aliya calls this third way as he
oppositeness of unity, in which humans are regarded as both physically
and metaphysically According to Aliya, this third way consists of synthesis
system which is also revealed concerning the human nature of Islam.

Anahtar Kelimeler

Aliya İzzetbegoviç, Philosophical Anthropology, Human Nature, Contemporary İslamic Thought, İslamic Philosophy

Kaynakça

• • Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkilap Kitapevi, İstanbul, 1998.
• • Akarsu, Bedia, Çağdaş Felsefe, İnkilap Kitapevi, İstanbul, 1994.
• • Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi II, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.
• • Aydın, Mehmet S., İkbal’in Felsefesinde İnsan, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1987, cilt: XXIX.
• • Bloom, Paul, “Religion is Natural”, Developmental Science 10:1 (20007), pp 147-151
• • Cevizci, Ahmet, “Felsefi Antropoloji”, Paradigma Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul: 2005.
• • Foucault, Michel, Kelimeler ve Şeyler, İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi, çev.: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitapevi, Ankara, 2001.
• • Gündoğan, Ali Osman, “Saçmadan Başkaldırı Ahlâkına”, Akademik Araştırmalar, y.l, s.3, Kış 1996.
• • Hobbes, Thomas, Leviathan, çev.: Semih Lin, Yapı Kredi Yayınları, 2012.
• • İkbal, Muhammed, İslam’da Dini Düşüncenin Yeniden İnşası, çev.: Rahim Acar, Timaş Yayınları, İstanbul, 2013.
• • İzzetbegoviç, Aliya, Doğu ve Batı Arasında İslam, Türkçesi: Salih Şaban, Nehir Yayınları, İstanbul, 2008.
• • İzzetbeğoviç, Aliya, Konuşmalar, trc. Fatmanur Altun, Rıfat Ahmetoğlu, Klasik Yayınları, İstanbul, 2011.
• • İzzetbeğoviç, Aliya, Özgürlüğe Kaçışım: Zindan Notlar, trc. Hasan Tuncay Başoğlu, Klasik Yayınları, İstanbul, 2011.
• • İzzetbeğoviç, Aliya, Tarihe Tanıklığım, trc. Alev Erkilet, Ahmet Demirhan, Hanife Öz, Klasik Yayınları, İstanbul, 2011.
• • Kuçuradi, İoanna, İnsan ve Değerleri, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 1998.
• • Takiyettin Mengüşoğlu, “Felsefi Antropoloji Bakımından Tecrübe Mefhumunun Tahlili”, İstanbul Üniversitesi Felsefe Arkivi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, 1952.
• • Mengüşoğlu, Takiyettin, Felsefeye Giriş, Remzi Kitapevi, İstanbul, 1997
• • Mengüşoğlu, Takiyettin, İnsan Felsefesi, Remzi Kitapevi, İstanbul, 1988.
• • Mengüşoğlu, Takiyettin, Kant ve Scheler’de İnsan Problemi, Doğu Batı Yayınları, Ankara: 2014.
• • Özcan, Muttalip, İnsan Felsefesi: İnsanın Neliği Üstüne Bir Soruşturma, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2006.
• • Scheler, Max, İnsanın Kozmostaki Yeri,çev.: Harun Tepe, Ayraç Yay., 1998.