TOPLUMSAL DEĞERLERİN VE SİYASİ YAPININ PLATON'UN SINIFLI TOPLUM ANLAYIŞINA ETKİSİ

Yıl 2017, Sayı: 65, 273 - 306, 15.07.2017

Murat Sultan Özkan

Öz

Platon'un siyaset felsefesinin temelini idealar öğretisi, ruh hakkındaki görüşleri ve bunların doğal sonucu olan sınıflı toplum anlayışı oluşturur. Platon, bu temel kavramlardan ve toplumsal değer yargılarından hareket ederek vatandaşları üç sınıfa ayırır. Yöneticiler, askerler ve işçiler. Yöneticilerin askerlerin arasından seçildiği göz önünde bulundurulduğunda aslında toplum yönetilenler ve üretenler olarak iki sınıfa ayrılır. Bu sınıfsal yapı dini anlayışlar ve tarıma dayanan üretim biçiminin etkisiyle olmuştur. Bir aristokrat olan Platon böyle bir toplum içerisinde büyümüştür. Platon'a göre insanlar farklı niteliklere sahiptirler, çünkü dünyaya gelirken mayalarına altın, gümüş ve demir katılmıştır. Ona göre mayasına altın katılan aristokratlar yönetmeli, mayasına gümüş katılan askerler, iç ve dış tehditlere karşı kent devletinin güvenliğini sağlamalı; mayası demir ya da pirinç olanlar ise beden gücü gerektiren işlerde çalışmalıdır. O, siyasi düşüncelerini idealar öğretisi ve bilgi felsefesiyle de destekler. Gerçek bilgi idealar alemine ait bilgidir. Bu bilgiye ise sadece mayası altın olanlar ulaşabilir. Platon, yaşadığı çağda Yunan kent devletlerinde ve ilkçağ uygarlıklarında görülen sınıflı toplum anlayışını felsefi incelemeye tabi tutarak toplumsal sınıfları felsefi olarak temellendirir ya da uygulamalara felsefi boyut kazandırır. Böylece toplumda egemen konumda olan aristokratik değerleri savunarak demokrasi karşıtlığını ortaya koyar. Platon gençlik yıllarında aktif siyaset yapmayı amaçlasa da olumsuz tecrübelerinden dolayı siyasetle teorik olarak uğraşır.

Anahtar Kelimeler

Platon, Toplum, Sınıf, Ruh, İdeal Devlet

The İnfluence of Social Values and Political Structure On Plato's Understanding of Class and Society

Öz

Anahtar Kelimeler

Plato, Class, Soul, İdeal State

Kaynakça

• Annas Julia, Antik Felsefe, (Çeviren: Tarık Tansu Yiğit), Dost Kitabevi, Ankara 2015.