İLK İLKELERİN KAYNAĞI NEDİR? İKİNCİ ANALİTİKLER 2. 19 ÇEVİRİSİNDE BİR İNCELEME

Yıl 2017, Sayı: 66, 20 - 57, 15.12.2017

Hakan, Hasan Çoşar, Akkanat

Öz

Aristoteles İkinci Analitikler 2..19'da ilk kavramlar ile ilk ilkelerin kaynağı, yapısı ve bilimsellik statüsü hakkında iki soru ile bir tartışma başlatır: İlk ilkeleri nasıl biliriz? Onları bilme hali nedir? Sorunun yanıtı ilk kavramları da içine aldığı için, Aristoteles, duyumdan akla gelen ilk verilerin (yani ilk kavramlar ve ilk ilkelerin) tümevarım metoduyla olduğunu söyler. İlk ilkelerin tümevarımla elde edilip edilmeyeceği, elde edilse bile bunun akılla mı yoksa bir tür sezgi ile mi olacağı konusunda günümüz Aristoteles uzmanları görüş birliğine varamamışlardır. İkinci olarak, 2. 19'un son satırları, daima doğru olan akılsal hallerin bilgi ve akıl olduğunu; ilk ilkelerin bilgisinin olamayacağını ileri sürer. Çünkü bilgi, kesin kanıtlamayla kazanılırken, kesin kanıtlamalar ilk ilkelerden hareket etmektedir. Aristoteles uzmanlarını meşgul eden ikinci mesele tam da bu noktada ortaya çıkar. İlk ilkeler bilgi değilse nedir? Onlar akıl tarafından nasıl bilinebilir? Bu soruların yanıtını bulabilmek için ilkin Aristoteles'in İkinci Analitikler 2. 19'unun kısa bir açıklamasını ve Orta Çağ şarihlerinin bu bölüm hakkındaki şerhlerini verdikten sonra günümüz Aristoteles uzmanlarının tartışmalarının tartışmalarını da dikkate alarak Aristoteles'in ilk ilkelerinin kazanımına dair empirik tavrını temellendirmeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

İlk ilkeler, tümevarım, bilgi, akıl, sezgi

What is the Source of the First Principles? An Enquiry in the Frame of Posterior Analytics 2.19

Öz

Anahtar Kelimeler

The first principles, induction, understanding, comprehension, intuition

Kaynakça

• Aristoteles, Metaphysics, trans. by D. Ross. ( The Works of Aristotle İçerisinde ed: D. Ross) Oxford 1928.