PLATON’UN SYMPOSION’UNDA AŞK, ÜREME, YARATIM, GÜZELLIK VE ÖLÜMSÜZLÜK İLIŞKISI

Yıl 2018, Sayı: 67, 33 - 54, 15.07.2018

Hasan Aydın

Öz

Platon diyaloglarında aşkı pek çok boyutuyla tartışma konusu edinir. Bu boyutlar içinde,
aşk-üreme, aşk-kozmos, aşk-güzellik, aşk-etik, aşk-siyaset, aşk-yaratım, aşk-ölümsüzlük,
aşk-eğitim ilişkisi gibi konular önemli bir yer tutar. Bu konulardan kimileri, özellikle
aşk-kozmos, aşk-üreme, aşk-etik, aşk-eğitim ilişkisi gibi konular, kendisinden önce kimi
doğa filozofları ve Sokrates tarafından ele alınıp işlenmiştir. O kendisinden önce yapılan
bu tartışmalara, kendi felsefi anlayışından yola çıkarak önemli katkılar sağladığı gibi, aşkla
siyaset, aşkla hakikat ve ölümsüzlük arasında da bağlar kurmuştur. Özellikle Symposion
diyaloğunda, aşk, üreme, yaratım ve güzellik ilişkisinden yola çıkarak, aşkla hakikat ve
ölümsüzlük arasında kurduğu bağ ve türsel, sosyal ve ebedi ölümsüzlük arasında yaptığı
ayrım özgündür ve anlaşıldığı kadarıyla bir öncüsü yoktur. Onun bu ölümsüzlük türlerini,
insanların epistemik kapasiteleriyle de ilişkilendirdiği, sıradan insanların türsel ölümsüzlüğe,
zanaatçıların ruhsal ya da sosyal ölümsüzlüğe, hakikati elde eden filozofların ise
ebedi ölümsüzlüğe ulaşacaklarını savunduğu görülür. O, aşk, üreme, yaratım ve güzellik
ilişkisinden yola çıkarak saptadığı ölümsüzlük türlerini, Sokrates’le diyalektik içinde Diotima
diye adlandırdığı bilge bir kadının dilinden aktarır. Aktarımını, kendi idealar öğretisi,
anımsama kuramı, ruhun düşüşü ve yükselişi gibi temalar etrafında örer. Böylelikle ilk
kez felsefe tarihinde, aşk rehberliğinde bedenlerden ruhlara ve bilgeliğe ve nihayet güzellik
ideasının kendisine ulaşan bir hakikat merdiveni inşa eder. Sıraladığı üç ölümsüzlüğü
de bu merdiven basamaklarıyla uyumlu bir şekilde sunar. İşte bu makale, Platon’un Symposion
diyaloğunda kurduğu aşk, üreme, yaratım, güzellik ve ölümsüzlük ilişkilerini analiz
etmekte; özel olarak Platon’un saptadığı üç tür ölümsüzlüğü, kendi felsefesiyle bağları
ışığında ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Diotima'nın konuşması, aşk, üreme, yaratım, güzellik, ölümsüzlük

The Relationship of Love, fertility, Beauty and İmmortalitiy in the Symposium of Plato

Öz

Platon discusses the love from several dimensions in his dialogues. Within these dialogues
such subjects as love-fertility, love-cosmos, love-beauty, love-ethic, love-politics,
love-creativity, love-immortality, love-education have an important place. Some of these
subjects, especially love-cosmos, love-fertility, love-ethic, love-education were dealt with
by the nature phliosophers and Socrates. Not only did he make some important contributions
to the discussions having been made before him from his own philosophical point
of view but he also established some connections between love-politics, love-reality and
love-immortality. Especially the connection he established between love, reality and the
immortality using the relationship of love, fertility, creativity and the beauty and the
discrimination he made between social and real-eternal immortality are very original and as far as it is understood it is unique. It is seen that he related these types of immortality
to the epistemic capacities of human soul and he defends the fact that common
people will reach as a species immortality, the artisans spiritual or social immortality and
the philosophers will reach the rela-eternal immortality. He narrates the types of the immortality
he determined using the realtionship of love, fertility, creativity, and the beauty
from a wise woman he called as Diotima in a dilaectic way with Socrates. He weaves his
narration around such subjects as his own teachings of ideas, the theory of recollection,
the decline and the rise of the soul. Thus he builds the truth of a staircase that can reach
form the bodies to the spirits and the wisdom and finally that can reach the the idea of
beauty itself in the history of phlisophy for the first time under the guidance of the love.
He presents the there types of the immortality he listed in harmony wtih the steps of this
staircase. This article aims to analyze the relationship of love, fertility, creativity, beauty
and the immortality he established in the dialogue of Symposium and particularly aims
to put forward these three types of immortality he determined under the light of the connections
of his philosophy .

Anahtar Kelimeler

The Speech of Diotima, love, fertility, creativity, beauty, immortality

Kaynakça

• • Allen, R. E., Anamnesis in Plato’s “Meno and Phaedo”, The Review of Metaphysics, Vol. 13, No. 1 (Sep., 1959).
• • Aristophanes, “Kuşlar”, çeviren.: S. Eyüboğlu-A. Erhat, Eşekarıları, Kadınlar Savaşı ve Diğer Oyunlar içinde, İş Bankası Yayınları, İstanbul 2006.
• • Aristoteles, Metafizik, çeviren: Ahmet Arslan, Sosyal Yayınları, İstanbul 1996.
• • Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, çeviren: Saffet Babür, BilgeSu Yayınları, Ankara 2009.
• • Arslan, A., İlkçağ Felsefe Tarihi (Sokrates Öncesi Felsefe), cilt: I, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2006.
• • Bayladı, D., Pythagoras: Bir Gizem Peygamberi, Say Yayınları, İstanbul 2005.
• • Capelle, W., Sokrates’ten Önce Felsefe (Fragmanlar-Doksograflar), cilt: I, çeviren: Oğuz Özügül, Kabalcı Yayınları, İstanbul 1994.
• • Capelle, W., Sokrates’ten Önce Felsefe (Fragmanlar-Doksograflar), cilt: II, çeviren: Oğuz Özügül, Kabalcı Yayınları, İstanbul 1995.
• • Chen, L. C. H., Knowledge of Beauty in Plato’s Symposium, The Classical Quarterly, New Series, vo. 33, no: 1, 1983.
• • Çoraklı, E., “Symposion Üzerine”, Symposion içinde, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2007.
• • Gorgias, Encomium of Helen in the Greek Sophists, trs.: J. Dillon and T. Gergel, London 2003.
• • Graves, R., Yunan Mitleri (Tanrılar, Kahramalar, Söylenceler), çev.: Uğur Akpur, Say Yayınları, İstanbul 2010.
• • Guthrie, W. K. C., In The Beginning: Some Greek Views on the Origins of Life and Early State of Man, Methuen 1957.
• • Guthrie, W. K. C., A History of Greek Philosophy, Cambridge University Press, Cambridge 1975.
• • Hesiod, Theogony, trs.: Hugh G. Evelyn-White, Cambridge, MA., Harvard University Press, London 1914.
• • Ksenophon, Sokrates’ten Anılar, çeviren: Candan Şentuna, TTK Yayınları, Ankara 1994.
• • Ksenophon, Symposium, trs.: O. J. Todd, Cambridge, MA, Harvard University Press, Cambridge 1922.
• • Kurşunoğlu, M. S., Aşk’ın Ne’liği ve Kavramsal Doğası, Etüt Yayınları, Samsun 2014.
• • Laertios, D., Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, çeviren: Candan Şentuna, YKY, İstanbul 2007.
• • Parmenides, Doğa Hakkında (Şiir), Lysis, (Grekçe ve Türkçe metin bir arada), çeviren: Y. G. Sev, Pinhan Yayınları, İstanbul 2015.
• • Peters, F. E., Antik Yunan Felsefesi Sözlüğü, çeviren: Hakkı Hünler, Paradigma Yayınları, İstanbul 2004.
• • Platon, Aşk ve Ziyafet, çeviren: Semiha Cemal, Devlet Basımevi, İstanbul 1936.
• • Platon, “Menon”, çeviren: Adnan Cemgil, Diyaloglar 1, Remzi Kitabevi, İstanbul 1993. • Platon, Devlet, çeviren: S. Eyüboğlu-M. A. Cingöz, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2012.
• • Platon, Phaedros, Platonis Opera, ed.: John Burnet, Oxford University Press, London 1903.
• • Platon, Phaidon, (Grekçe ve Türkçe metin bir arada), çeviren: Nazile Kalaycı, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2012.
• • Platon, Symposion (Şölen), (Grekçe ve Türkçe metin bir arada), çeviren: Eyup Çoraklı, Alfa Yayınları, İstanbul 2015.
• • Platon, Şölen, çeviren: A. Erhat- S. Eyuboğlu, İş Kültür Yayınları, İstanbul 2002.
• • Platon, Theages, çeviren: Hamdi Varoğlu, Maarif Vekaleti, İstanbul 1943. Platon, Lysis, (Grekçe ve Türkçe metin bir arada), çeviren: N. Petek Boyacı, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2006.
• • Platon, Yasalar, çeviren: Candan Şentuna ve Saffet Babür, Kabalcı Yayınları, İstanbul 1998.
• • Preus, A., Historical Dictionary of Ancient Greek Philosophy, The Scarecrov Press, Toronto 2007.
• • Sowerby, R., Yunan Kültür Tarihi, çeviren: Ö. Umut Hoşafçı, İnkilâp Yayınları, İstanbul 2012.
• • Tunalı, İ., Grek Estetik’i, Remzi Kitabevi, İstanbul 2007.