The Onto-logical Structure of the Mind and The ‘Self’ Morality of Mentality-Dependant-Language

Yıl 2019, Sayı: 69, 169 - 184, 15.07.2019

Muhammed Enes Kala

Öz

The paper has been divided into three parts. In the first part, based on the thoughts of
Necati Oner, the concept of mind has been evaluated and a thesis about the structure
and functioning of the mind has been put forward and tried to be justified. The second
part of the paper has focused on three basic mentalities based on the process context and
mastery of the elements of the mind that correspond to the concepts of thought, cognition,
faith, emotion, sense, perception, memory and imagination. In the last section, both
the mentality structure and the language structure, which is the most central element
of the mentality, constitute a holistic “self” structure, especially within the framework
of language, moral questioning of the protection or destruction of this holistic structure
has been mentioned. The study also introduced the non-separating structure of mentality-
dependent language and mind-dependent mentality. It has been emphasized that the
language and mentality in a lively and holistic context have the power to unite individual
consciousness and social consciousness, and that by ignoring this matter, both individual
mind and social mentality will be damaged.

Anahtar Kelimeler

Necati Öner, mind, mentality, language, self, morality

ZİHNİN ONTOLOJİK YAPISI VE ZİHNİYET BAĞIMLI DİLİN “BEN” AHLAKI

Öz

Makalemiz kendi içinde üç bölüme ayrılmıştır. İlk kısımda Necati Öner’in düşüncelerinden
hareketle zihin kavramı değerlendirilip, zihnin yapısı ve işleyişine ilişkin bir tez öne
sürülmüş ve gerekçelendirilmeye çalışılmıştır. Makalenin ikinci kısmında düşünce, idrak,
inanç, duygu, duyum, algı, hafıza ve hayal kavramları olarak karşılık bulan zihnin unsurlarının
işlem tarz ve hakimiyetlerine göre inşa edilmiş üç temel zihniyet üzerinde durulmuştur.
Son bölümde ise gerek zihniyet yapısı gerekse onun en merkezi unsuru olan dil
yapısının bütüncül bir “ben” yapısını teşkil ettiği öne sürülüp, özellikle dil çerçevesinde
bu bütüncül yapının muhafazası veya tahribinin ahlaki sorgulanması yapılmıştır. Çalışmada
ayrıca, zihniyet bağımlı dil ve zihin bağımlı zihniyetin birbirinden ayrılmayan yapısı
da tanıtılmıştır. Canlı ve bütüncül çerçevede dilin ve zihniyetin ferdi şuur ve toplumsal
şuuru birleştiren güce sahip olduğu, bu hususun gözden kaçırılmasıyla hem ferdi zihin
işleyişinin hem de toplumsal zihniyetin zarar göreceği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Necati Öner, zihin, zihniyet, dil, benlik, ahlak

Kaynakça

• • Akarsu, Bedia, Wilhelm von Humbolt’da Dil ve Kültür Bağlantısı, İstanbul, 1955.
• • Bolay, Süleyman Hayri, “Necati Öner’in Başlıca Fikirleri”, (Necati Öner, Görüşler, Beyaz Kule Yayınları, Ankara, 2009 içinde)
• • Bolay, Süleyman Hayri, Necati Öner’in Fikir Dünyası, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara, 2012.
• • Öner, Necati, Dil Üzerine, Divan Yay., Ankara, 2013.
• • Öner, Necati, Görüşler, Beyaz Kule Yayınları, Ankara, 2009.
• • Öner, Necati, Bilginin Serüveni, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara, 2018.
• • Öner, Necati, Felsefe Yolunda Düşünceler, Akçağ Yay., Ankara, 1999.
• • Vendryes, Dil ve Düşünce, çev. Berke Vardar, Multilingual, İstanbul, 2001.
• • Vygotsky, Lev, Düşünce ve Dil, çev. Burak Erdoğdu, Roza Yay., İstanbul, 2018.