KIERKEGAARD’IN FELSEFESİNDE VAROLUŞUN AŞAMALARI VE İNANAN BİR VARLIK OLARAK İNSAN

Yıl 2019, Sayı: 70, 127 - 150, 15.12.2019

Ferhat Akdemir

Öz

Bu makalede Kierkegaard’ın insan anlayışı incelenmektedir. Onun felsefesi, genel itibariyle modern felsefenin zirve noktası kabul edilen aydınlanma felsefesinin ve onun akılcılığının bir eleştirisi niteliğindedir. Kierkegaard’ın eleştirisinin hareket noktasını bireyin varoluşu ve varoluşun öznelliği fikri oluşturmaktadır. Onun için önemli olan varoluşu anlamak ve anlamlandırmaktadır. Ne var ki bu anlama ve anlamlandırma faaliyeti Aydınlanmacı akıl tasavvuru ile gerçekleştirilebilecek bir şey değildir. Bu bağlamda o, üç farklı varoluş aşamasından/alanından söz ederek ilk ikisini çeşitli açılardan ve farklı gerekçelerle kritize eder ve en üst varoluş alanı/aşaması olarak dinsel varoluştan söz eder. Dinsel varoluşun merkezî kavramı ise imandır. Onun iman anlayışını karakterize eden kavramlar ise akıl-dışı, saçma, risk ve teslimiyettir. İşte bu makalede Kierkegaard’ın insan anlayışı, merkeze yerleştirdiği iman kavramı ve ona eşlik eden diğer kavramlar bağlamında irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Varoluş, birey, iman, saçma, risk ve teslimiyet

The Human as a Believing Being and the Stages of Existence in the Philosophy of Kierkegaard

Öz

This article examines Kierkegaard’s human understanding. His philosophy is a critique of the philosophy of enlightenment and its rationality, which is generally regarded as the peak of modern philosophy. The starting point of Kierkegaard’s critique is the idea of the existence of the individual and the subjectivity of existence. What is important to him is to understand and giving meaning of existence. However, this comprehension and interpretation activity is not something that can be realized through the Enlightenment mind. In this context, he speaks of three different stages/scopes of existence, which criticizes the first two by various respects and on different grounds, and speaks of the religious existence as the highest existential stage/scope. The central notion of religious existence is faith. The concepts that characterize his notion of faith are irrational, absurd, risk and submission. In this article, Kierkegaard’s human understanding is examined in the context of the concept of faith that he placed in the center and other concepts accompanying it.

Anahtar Kelimeler

Existence, individual, faith, absurd, risk, submission

Kaynakça

• • Akış, Yasemin, “Varoluş Başlangıcı: Soren Kierkegaard”, Varoluş Filozofları, Ed. A. Kadir Çüçen, Sentez Yayıncılık, Bursa, 2015, [71-108].
• • Alyağıl, Recep, Wittgeinstein ve Kierkegaard’dan Hareketle Din Felsefesi Yapmak, Anka Yayınları, İstanbul, 2002.
• • Arslan, Ahmet, İlk Çağ Felsefesi Tarihi V, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2012.
• • Blackham, H.J., Altı Varoluşçu Düşünür, çev. Ekin Uşşaklı, Dost Kitabevi, Ankara, 2012.
• • Evans, C. Stephan & Manis, R. Zachary, Din Felsefesi: İman Üzerine Rasyonel Düşünme, çev. Ferhat Akdemir, Elis Yayınları, Ankara, 2010.
• • Evans, Julian, “The First Postmodern İronist” http://www.newstatesman. com/200010300022 (22/04/2010).
• • Evans, Stephen C. Kierkegaard on Faith and the Self, Baylor University Press, Waco, Texas, 2006.
• • Gödelek, Kamuran Kierkegaard, Say Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• • Gödelek, Kamuran, “Kierkegaard’ın İnsan Görüşü”, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 2008, [358-370].
• • Hannay, Alastair, “Takdim”, Sǿren Kierkegaard, Korku ve Titreme, içinde, çev. İbrahim Kapaklıkaya, Ağaç Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2008 [9-43].
• • Hegel, G.W.F., Hukuk Felsefesinin İlkeleri, çev. Cenap Karakaya, Sosyal Yayınları, İstanbul, 1991.
• • Kierkegaard, Sǿren, Baştan Çıkarıcının Günlüğü, çev. Süha Sertabiboğlu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2002
• • ---------, “Delilsiz İman”, çev. Mustafa Said Kurşunoğlu, Cafer Sadık Yaran, Klasik ve Çağdaş Metinlerle Din Felsefesi içinde, Etüt Yayınları, Samsun, 1997
• • ---------, Concluding Unscientific Postscript to Philosophical Fragments, İngilizceye çev. David Swenson, Walter Lowrie, Princeton University Press, Princeton, 1968.
• • ---------, Etik/Estetik Dengesi, Çev.: İbrahim Kapaklıkaya, Ağaç Kitabevi Yay., İstanbul, 2009.
• • ---------, Felsefe Parçaları ya da Bir Parça Felsefe, çev. Doğan Şahiner, Türkiye İş bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2005.
• • ---------, Felsefe Parçaları ya da Bir Parça Felsefe, çev. Doğan Şahiner, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2001
• • ---------, Günlükler ve Makalelerden Seçmeler, çev. İbrahim Kapaklıkaya, Anka Yayınları, İstanbul, 2005.
• • ---------, Kahkaha Benden Yana, çev. Nedim Çatlı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2005.
• • ---------, Korku ve Titreme, çev. İbrahim Kapaklıkaya, Ağaç Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2008.
• • ---------, Ölümcül Hastalık Umutsuzluk, çev. M. Mukadder Yakupoğlu, Doğubatı Yayınları, İstanbul, 2007.
• • ---------, Philosophical Fragments or A Fragment of Philosophy, Translated revised and Commentary translated by Hovard V. Hong, Princeton University Press, New York, 1962.
• • MacIntyre, Alasdair, Varoluşçuluk, çev. Hakkı Ünler, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2001.
• • Peterson Michael; Hasker, William; Reinchenbach, Bruce; Basinger, David, Reason and Religious Belief: An Introduction to the Philosophy of Religion, Oxford University Press, Oxford, New York, 1991
• • Türkyılmaz, Çetin, Bunalım Çağı, Bibliotech Yayınları, Ankara, 2016.
• • Uslu, Ferit, Felsefi Açıdan İmanı Temellendirme, Ankara Okulu Yayınları, 2004.
• • Watts, Michael, Kierkegaard, Oneworld Publications, Oxford, 2003.
• • Yakupoğlu, M. Mukkadder, “Çevirenin Önsözü”, Soren Kieerkegaard, Ölümcül Hastalık Umutsuzluk”, Doğu Batı Yayınları, İstanbul, 2007.
• • Yıldırım, Tamer, “Kierkegaard’ın Hegel ve Kilise Eleştirisi”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl.2, Sayı.2, Cilt.3, 2011.