MODERN TIPTA ÖLÜMÜN NELİĞİ ÜZERİNE

Yıl 2020, Sayı: 72, 172 - 197, 15.12.2020

Şahin Efil

Öz

Modern tıbbın ölümü tasvir etme tarzı ile bunun beraberinde getirdiği tıbbî ve felsefi sorunların ortaya konulması, bu sorunların analiz edilip eleştirilmesi büyük bir önem taşımaktadır. Bu bağlamda genelde doktorların ölüm karşısında nasıl bir tutum takındıkları, ona nasıl baktıkları veya nasıl bir ölüm algısına sahip oldukları, dolayısıyla tıpta ölümün neliği merak konusudur. Mevcut tıp, ölümü tamamen tıbbîleştirmiş, sekülerize etmiş, mekanik ve teknik bir nesneye dönüştürmüş, onu tarihsel ve kültürel bağlardan koparmıştır. Böylece kliniklerde ölüm sıradanlaştırılmış, seyreltilmiş, şeyleştirilmiş ve ötekileştirilmiştir. Bu da ister istemez insan onuruyla bağdaşmayan bir ölüm algısına yol açmıştır. Böylece tıp için ölüm bir hadise olmaktan ziyade olgudan ibaret bir gerçekliğe dönüşmüştür. Bu durum, modern tıpta ölüm yerine ölümsüzlüğe kapı aralayan bir paradoksu açığa çıkarmaktadır. Bu paradoks da ölümün ve ölüm bilincinin yitirilmesi, yok edilmesi ve deforme edilmesi gibi sorunlu bir anlayışı beraberinde getirmektedir. Oysa ölüm, olgusal bir boyuta sahip olmakla birlikte daha çok kendisini bir hadise olarak ele veren ve asıl anlamına bu şekilde erişen bir gerçekliktir.

Anahtar Kelimeler

Ölüm, felsefe, tıp, olgu

Kaynakça

• • A. Afzali, Mohammad, “Brain Death from the Perspective of Shia and Modern Medicine”, J Mazandaran Univ Med Sci 2014; 24 (113). • Aries, Philippe, Batı’da Ölümün Tarihi, çev. Işın Gürbüz, Everest Yayınları, İstanbul 2015. • Ayer, Alfred, Dil, Doğruluk ve Mantık, çev. Vehbi Hacıkadiroğlu, İstanbul 1984. • Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul 2002. • C. Miller, Andrew ve diğerleri, “Brain Death and Islam”, CHEST 2014; 146 (4). • Comte, Auguste, Pozitif Felsefe Kursları, çev. Erkan Ataçay, Sosyal Yayınları, İstanbul 2001. • Descartes, René, Ruhun İhtirasları, çev. Mehmet Karasan, (1. Baskı), M. E. Basımevi, Ankara 1972. • ……….., Felsefenin İlkeleri, çev. Mehmet Karasan, MEB Yayınları, İstanbul 1988. • D. Robbins, Brent, “Confronting the Cadaver: The Denial of Death in Modern Medicine”, Janus Head, 2012, Vol. 12, Issue 2. • Efil, Şahin, “Mucizenin Pozitivist Yorumu: ‘Bilimsel Mucize’ Anlayışının Eleştirisi”, İslam ve Yorum II, İnönü Üniversitesi Yayınları, Malatya 2018, III. • ……….., “Düşünce Tarihinde ve Modern Tıpta Ölümsüzlük Arayışı ve Eleştirisi”, Beytulhikme An International Journal of Philosophy, Volume 6 Issue 1 June 2016. • Ergin Özcan, Perihan ve Çiğdem Selek, “Beyin Ölümünü Anlamak ve Teşhis Etmek”, Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi (2012)10. • F.M. Wijdicks, Eelco ve diğerleri, “Evidence-based guideline update: Determining brain death in adults”, American Academy of Neurology, 74 (8), 2010. • Göka, Erol, Ölme: Ölümün ve Geride Kalanların Psikolojisi, Timaş Yayınları, İstanbul 2010. • G. Gadamer, Hans, “Ölüm Tecrübesi”, çev. Ali R. Aydın, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi II (2002), Sayı: 1. • Heidegger, Martin, Varlık ve Zaman, çev. Kaan H. Ökten, Agora Kitaplığı, İstanbul 2011. • H. Ökten, Kaan, Ölüm Kitabı, Agora Kitaplığı, İstanbul 2010. • Lévinas, Emmanuel, Ölüm ve Zamanı, çev. Nami Naşer, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2006. • İllich, Ivan, Sağlığın Gaspı, çev. Süha Sertabiboğlu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2011. • İsen, Mustafa, Acıyı Bal Eylemek: Türk Edebiyatında Mersiye, Akçağ Yayınları, Ankara 1993. • Öz, Mehmet, “Kalp ve Ruh”, (ed. Krista Tippett), Einstein’ın Tanrısı: Bilim ve İnsan Ruhu Üzerine Sohbetler, çev. Gizem Aldoğan, İstanbul 2012. • Sayar, Kemal, Olmak Cesareti, Timaş Yayınları, İstanbul 2013. • …………, Hüzün Hastalığı, Timaş Yayınları, İstanbul 2012. • …………,“Modern Tıp ve Ölümün Sekülarizasyonu”, http://serbestiyet.com/yazarlar/kemal-sayar/modern-tip-ve-olumun-sekularizasyonu-165763 (06. 10. 2015). • …………, “Güzel Ölme Sanatı”, http://serbestiyet.com/yazarlar/kemal-sayar/guzel-olme-sanati-153402 (18. 05. 2017). • Tatar, Burhanettin, İslam Düşüncesine Giriş, Dem Yayınları, İstanbul 2009. • ……….., Din, İlim ve Sanatta Hermenötik, İsam Yayınları, İstanbul 2014. • ………., “Günümüz İlahiyat Fakültelerinde Tefsir, Hadis, Ahlak Felsefesi ve Müzik Derslerinin Anlamı Üzerine Notlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (10) 2013. • …………, “İslam Düşüncesinin Temel Meseleleri”, https://www.youtube.com/watch?v=fGUsEOudAE4 (29. 4. 2020). • …………, “Hermenötik ve Sosyal Bilimler”, https://www.youtube.com/watch?v=8wSUVGMaKIk (21. 02. 2017). • Tepehan Eraslan, Selma, “Beyin Ölümü Kavramı ve Organ Transplantasyonu”, Türkiye Klinikleri J Foren Med-Special Topics 2016; 2 (1). • Tolstoy, İvan İlyiç’in Ölümü, çev. Ergin Altay, İletişim Yayınları, İstanbul 2014. • Weber, Alfred, Felsefe Tarihi, çev. H. V. Eralp, Sosyal Yayınları, İstanbul 1998. • Wittgenstein, Luwig, Tractatus Logico-Philosophicus, çev. Oruç Aruoba, Metis Yayınları, İstanbul 2006.