The Epistemological and Moral Possibility of Liberty in Immanuel Kant’s Philosophy

Yıl 2021, Sayı: 73, 379 - 395, 15.07.2021

Nuri Çiçek

Öz

Immanuel Kant (1724-1804) emphasized that morality is related to liberty, and being free
is related to human will as a rational being. With this willingness, man is the determinant
and practitioner of his actions. A person who acts and practices as a rational being is
responsible for these actions. Responsibility exists for people who act freely. Since morality
is the law, the determining and implementing position for individuals is valid for all
people. Although being free leads to contradictions on theoretical ground, it appears as
a prerequisite of being moral on a practical ground, since it shows itself in the actions of
the person who acts. Individuals also need to be free to be responsible for their actions.
In this study, an evaluation of liberty, which we consider indispensable (sine qua non) in
terms of morality, will be made within the framework of Kant’s understanding of knowledge
and morality.

Anahtar Kelimeler

Immanuel Kant, Epistemology, Ethics, Liberty, Responsibility, Will

IMMANUEL KANT FELSEFESİNDE HÜRRİYETİN EPİSTEMOLOJİK VE AHLÂKİ OLANAĞI

Öz

Immanuel Kant (1724-1804), ahlâkın hürriyetle, hür olmanın da rasyonel bir varlık olarak
insanın istemesiyle ilişkili olduğunu vurgulamıştır. Bu istemeyle de insan, eylemlerinin
belirleyicisi ve uygulayıcısı konumundadır. Rasyonel bir varlık olarak eyleyen ve uygulayan
insan bu eylemlerinden sorumludur. Sorumluluk hür olarak eyleyen insan için söz
konusudur. Ahlâkın yasa olması nedeniyle de tek tek bireyler için söz konusu olan belirleyici
ve uygulayıcı konum tüm insanlar için geçerlidir. Hür olmak, teorik bir zeminde
çelişkilere yol açsa da eyleyen insanın eylemlerinde kendisini göstermesi bakımından
pratik zeminde ahlâklı olmanın ön koşulu olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda
bireylerin eylemlerinde sorumlu olabilmeleri için hür olmaları da gerekmektedir. Bu çalışmada
ahlâk açısından olmazsa olmaz olarak düşündüğümüz hür olmanın Kant’ın bilgi
ve ahlâk anlayışı çerçevesinde bir değerlendirmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Immanuel Kant, Bilgi Felsefesi, Ahlak Felsefesi, Hürriyet, Sorumluluk, İsteme

Kaynakça

• • Akarsu, Bedia. 1984. Felsefe Terimleri Sözlüğü. Ankara: Savaş Yayınları.
• • Akarsu, Bedia. 1999. Immanuel Kant’ın Ahlak Felsefesi. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• • Aşkın, Zehra G. E. 2002. “Kant’ın Kuramsal Metafizik Eleştirisi Hakkındaki Bazı Düşünceleri”. Felsefe Dünyası Dergisi, 36:137-150.
• • Cassirer, Ernst. 1996. Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi. Çeviren Doğan Özlem. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• • Cevizci, Ahmet. 2017. Say Büyük Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• • Çilingir, Lokman. 2009. Ahlak Felsefesine Giriş. Ankara: Elis Yayınları.
• • Dursun, Yücel. 2004. Felsefe ve Matematikte Analitik/Sentetik Ayrımı. Ankara: Elips Kitap.
• • Heimsoeth, Heinz. 1986. Immanuel Kant’ın Felsefesi. Çeviren Takiyeddin Mengüşoğlu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• • Hume, David. 1986. İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma. Çeviren Selmin Evrim. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• • Kant, Immanuel. 2002b. Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi. Çeviren İoanna Kuçuradi. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• • Kant Immanuel. 1998. Critique of Pure Reason. Transl and Edt by Paul Guyer, Allen W. Wood. USA: Cambridge University Press.
• • Kant, Immanuel. 2003. Ethica – Etik Üzerine Dersler. Çeviren Oğuz Özügül. İstanbul: Pencere Yayınları.
• • Kant, Immanuel. 2002a. Prolegomena. Çeviren İoanna Kuçuradi ve Yusuf Örnek. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• • Kant, Immanuel. 1999. Pratik Aklın Eleştirisi. Çeviren İoanna Kuçuradi. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• • Kant, Immanuel. 1972. “Saf Aklın Eleştirisi için ikinci giriş”. Çeviren Tuncar Tuğcu, Felsefe Dergisi. 1: 13-29.
• • Tuğcu, Tuncar. 2001. Immanuel Kant ve Transendental İdealizm. Ankara: Alesta Yayınevi, Ankara.
• • Urhan, Veli. 2003. Kant’ın Bilgi Kuramı ve Sentetik Önermeler, Felsefe Dünyası Dergisi. 38: 3-20.