From Universal Thought to Universal Democracy for Spinoza

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 75, 419 - 435, 15.07.2022

Ceyhan Işık

Öz

Benedict de Spinoza (1632-1677) was brought up in Jewish culture and studied Hebrew. Over time, he penetrated into Christian culture and learned Latin. In a way, this transition was a transition from local to universal for him. Now he started to look at the facts more holistically: God and nature, creator nature and created nature, me and someone else (human), religion of revelation and natural religion, knowing God and loving God... Approaching the phenomena holistically and universally in the intellectual context eventually reflected on Spinoza's understanding of politics. A universal politics emerged from this point of view. Spinoza described this politics as democracy. When the governed in a democracy became the ruler, a unity was achieved between the ruler and the ruled. The basis of democracy, on the other hand, is power, that is, the element of effort, which is the same as the origin of the state. Power is also the nature of man and God, that is, of universal nature. Accordingly, the concept of power also has an integrating function. God has the right of those under his power. Likewise, the more democratized people become, the more their power will increase, and their rights will increase in parallel. Despite Spinoza's holistic approach, he did not have equality between men and women, and his universal politics did not lead him to cosmopolitanism.

Anahtar Kelimeler

universality, democracy, power, right, religion

SPİNOZA AÇISINDAN EVRENSEL DÜŞÜNCEDEN EVRENSEL DEMOKRASİYE

Öz

Benedictus de Spinoza (1632-1677), Yahudi kültüründe yetişti ve İbrance eğitimi gördü. Zamanla Hristiyan kültürünün içine nüfuz etti ve Latince öğrendi. Bu geçiş onun için bir yönüyle yerlilikten evrenselliğe geçişti. Artık olgulara daha bütünsel bakmaya başlamıştı: Tanrı ve doğa, yaratan doğa ve yaratılan doğa, ben ve başkası (insan), vahiy dini ve fıtri din, Tanrı’yı bilmek ve Tanrı’yı sevmek... Düşünsel bağlamda olgulara bütünsel ve evrensel olarak yaklaşmak, neticede Spinoza’nın siyaset anlayışına da yansıdı. Bu bakış açısının doğurduğu bir evrensel siyaset ortaya çıktı. Spinoza bu siyaseti demokrasi olarak niteledi. Demokraside yönetilen yöneten olunca yöneten ve yönetilen arasında bir bütünlük sağlandı. Demokrasinin temeli ise aslında devletin kökeni ile aynı olan güç, yani çaba unsurudur. Güç bunun yanı sıra insan ve Tanrı’nın, yani evrensel doğanın doğasıdır. Güç kavramı buna göre bütünleştiren bir işleve de sahip olmaktadır. Tanrı gücü altındakilerin hakkına sahiptir. Aynı şekilde insanalr ne kadar demokratikleşirlerse, yani çoğalırlarsa, güçlere o kadar artacağından hakları da paralel olarak artış gösterecektir. Spinoza bütünsellik anlayışına rağmen erkek ve kadın arasında eştiği gitmediği gibi, evrensel siyaseti onu kozmopolitizme vardırmadı.

Anahtar Kelimeler

evrensellik, demokrasi, güç, hak, din

Kaynakça

• • Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi 5, Plotinos, Yeni Platonculuk Ve Erken Dönem Hıristiyan Felsefesi. 2. Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2012.
• • Bumin, Tülün. Tartışılan Modernlik: Descartes ve Spinoza, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010.
• • Çelebi̇, E; Bi̇rgül, O. (2016). “Spinoza Ateist Midir? L. Strauss, E.E. Harris’e Karşı”, İnönü University International Journal of Social Sciences (INIJOSS), 2016.
• • Fichte, Johann Gottlieb. Die Anweisung zum seligen Leben, oder auch die Religionslehre, Johann Gottlieb Fichtes sämmtliche Werke. Band 5, Berlin: Verlag von L. Heimann: 1845/1846.
• • Flew, Anthony. “Teizme Kutsal Yolculuğum” Anthony Flew ve Gary Habermas Arasında Bir Söyleyişi. çev. Adem Irmak, Gelen-eksel ve Çağdaş Metinlerle Din Felsefesine Dair Okumalar II, Derleyen Recep Alpyağıl, İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
• • Jospe, Raphael. “Shem Tov Ibn Falaquera's Lost Bible Commentary”, Hebrew Union College Annual, 1993, Vol. 64 (1993), Published by: Hebrew Union College Press. • More, Thomas. Ütopya. çeviren: Necmiye Uçansoy, İstanbul: Bordo Siyah, 2012.
• • Nassar, Dalia. “Spinoza in Schelling’s Early Conception of Intellectual Intuition”, Spinoza and German Idealism, ed. Eckart Förster and Yitzhak Melamed, Cambridge University Press, 2012.
• • Ramond, Charles. Spinoza Sözlüğü, çeviren: Bilgesu Şişman, İstanbul: Say, 2014.
• • Rosen, Stanley. “Benedict Spinoza”. History of Political Philosophy, Third Edition, Edited by Leo Strauss and Joseph Cropsey, The University of Chicago Press, Chicago and London, 1987.
• • Schiller, Friedrich. “Die Sendung Moses”. Thalia, Dritter Band, 10. Heft, 1. Auflage, Herausgeber: Friedrich Schiller, Leipzig: Georg Joachim Göschen, Leipzig, 1790.
• • Spinoza. Teolojik Politik İnceleme. çev. Cemal Bali Akal, Reyda Ergün, Ankara: Dost Kitabevi, 2010.
• • Spinoza. Politik İnceleme. çev. Murat Erşen, Ankara: Dost Kitabevi, 2015.
• • Spinoza. Ethica. çev. Çiğdem Dürüşken, 6. Basım, İstanbul: Alfa Yayınları, 2018.
• • Windelband, Wilhelm. Lehrbuch der Geschichte der Philosophie. herausgegeben von Heinz Heimsoth, 15. Auflage, Tübingen: J. C. B. (Mohr Siebeck), 1957.
• • Wolfson, Harry Austryn. Philo: Foundations of Religious Philosophy in Judaism, Christianity and Islam. Harvard University Press, 1947.
• • Wolfson, Harry Austryn. The Philosophy of the Church Fathers: Volume I Faith Trinity, Incarnation. Harvard University Press, 1956.
• • Wolfson, Harry Austryn. The Philosophy of the Kalam. Harvard University Press, 1976. • Wolfson, Harry Austryn. The Philosophy of Spinoza: Unfolding the Latent Processes of His Reasoning. Volume 1, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1934.
• • Wolfson, Harry Austryn. The Philosophy of Spinoza: Unfolding the Latent Processes of His Reasoning. Volume 2, New York: Schocken Books, 1969.
• • Wolfson, Harry Austryn. “The Veracity of Scripture in Philo, Halevi, Maimonides, and Spinoza”. Alexander Marx Jubilee Volume on the Occasion of His Seventieth Birthday, ed. Saul Lieberman, New York: Jewish Theological Seminary of America, 1950.
• • Wolfson, Harry Austryn. The Philonic God of Revelation and His Latter-Day Deniers, The Harvard Theological Review, Apr., 1960, Vol. 53, No. 2 (Apr., 1960), Published by: Cambridge University Press on behalf of the Harvard Divinity School.
• • Yovel, Y. Spinoza and Other Heretics: Marrano of Reason. Princeton: Prince-ton Universty Press, 1989.
• • Zelyut Hünler, Solmaz. Spinoza, İstanbul: Paradigma Yayınları. 2003.