Soğuk Yakınlık ve Duygusal Kapitalizmde Toplumsal Cinsiyet: Eva Illouz’un Feminizm Eleştirisi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 7 - 38, 27.02.2025

Toros Güneş Esgün

Öz

Eva Illouz günümüzde duygusal kapitalizmin yarattığı terapötik kültürün en yıkıcı etkisini
heteroseksüel aşk ilişkilerindeki yakınlık kaybında bulur. Illouz’a göre “soğuk yakınlık”ın ve
romantik ütopyanın çöküşünün kültürel katalizörü klinik psikoloji ile feminizmdir. Bu
makalede Illouz’un feminizme yönelik farklı çalışmalarında ortaya koyduğu eleştirilerin
irdelenmesi ve yargılarına temel oluşturan argümanların açığa çıkarılması, ardından feminist
düşünceye yönelik söz konusu eleştirilerinin yorumlanması amaçlanmaktadır. Makalede son
olarak Illouz’un eleştirilerinden hareket eden ve aynı zamanda bu eleştirilere yanıt olabilecek
yeni bir yakınlık kuramı için feminist düşünce tarihinin sunduğu imkânların değerlendirilmesi
amaçlanmaktadır. Illouz’un feminizm ve duygusal kapitalizm arasında kurduğu eşgüdümü
sosyolojik açıdan çürütmekten ziyade cinsiyetler arası eşitlik fikrine dair argümanlarını
feminist teori açısından tartışan bu çalışma, söz konusu argümanları günümüzde cinsiyetler
arası eşitsizliğin üzerini örten yeni kültürel formlar ve şiddet açısından da sınamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Duygusal kapitalizm, soğuk yakınlık, feminist teori, eşitlik, romantik aşk.

Kaynakça

• Benhabib, S. (2008) Çatışan Feminizmler- Felsefi Fikir Alışverişi. Çev. F. E. Sezer, İstanbul: Metis Yayınları.
• Berlant, L. (2024) Zalim İyimserlik. Çev. M. Ç. Atmaca. İstanbul: Minotor Kitap.
• Beauvoir, S. (2019) İkinci Cinsiyet, Cilt 2. Çev. G. Acar Savran. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Chollet, M. (2023) Aşkı Yeniden İcat Etmek. Çev. Z. H. Louze. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Davies, M. (2021) Mutluluk Endüstrisi. Çev. M. Çavdar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Erdoğan, E. (2022) Ataerkilliğin Duygulanımsal Mahiyeti Üzerine. Demet Gülçiçek, D. & Emine Erdoğan, E. haz. Feminist Eleştiri Arayışlar ve Müzakereler içinde. İstanbul: Metis Yayınları: 27-47. Akbank Sanat (2024) Felsefe Seminerleri - 21. Yüzyıl Felsefe Sorunları - Toros Güneş Esgün [online] Erişim adresi: https://youtu.be/NTLZTqtRATs?si=VPerUWwQ17iyRYUR (Erişim tarihi: 6 Şubat 2025)
• Federici, S. (2012) Caliban und die Hexe. Çev. M. Henninger. Wien: Mandelbaum.
• Fraser, N. & Jaeggi, R. (2023) Kapitalizm, Eleştirel Kuram Çerçevesinde Bir Söyleşi. Çev. E. Karaca. Ankara: Nika Yayınları.
• Gregoratto, F. (2017) Why Love Kills: Power, Gender Dichotomy, and Romantic Femicide. Hypatia, 32 (1): 135-149.
• Gregoratto, F. (2020) Love and the (Wrong) World. Adorno and Illouz on an Ambivalent Relation. Journal Of Social Philosophy, 51(1): 72-92.
• Honneth, A. (2018) Bizdeki Ben. Çev. Ö. Aktok. İstanbul: İthaki.
• Honneth, A. (2023) Şeyleşme- Bir Tanıyış Teorisi. Çev. C. Sili. Ankara: Fol Yayınları.
• hooks, b. (2022) Hep Aşka Dair-Yeni Vizyonlar. Çev. U. İda. İstanbul: Nota Bene.
• Illouz, E. (2013) Aşk Neden Acıtır? Çev. Ö. Çağlar Aksoy. İstanbul: Jaguar Kitap.
• Illouz, E. (2018) Is love still a part of good life. Rosa, H. & Henning, C. haz. The Good life beyond growth içinde. Routledge: 338-358.
• Illouz, E. (2019) End of Love, A Sociology of Negative Relations. New York: Oxford University Press.
• Illouz, E. (2021) Soğuk Yakınlıklar. Çev. Ö. Çağlar Aksoy. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Illouz, E. (2024a) Romantik Ütopyayı Tüketmek. Çev. G. Boztepe. İzmir: Livera Yayınları.
• Illouz, E. (2024b) Modern Ruhu Kurtarmak. Çev. K. Gülen. Ankara: Fol Yayınları.
• Illouz, E. (2024c) Eva Illouz : How the Left Became a Politics of Hatred Against Jews. [online] Erişim adresi: https://k-larevue.com/en/illouz-butler/ (Erişim tarihi: 6 Aralık 2024).
• Illouz, E. & Cabanas, E. (2023) Mutlu Yurttaş İmalatı. Çev. T. Göbekçin. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Irigaray, L. (2022) Ateşi Paylaşmak. Çev. N. Sağlam. Ankara: Fol Yayınları.
• Kandiyoti, D. (2024) Ataerkillikten Eril Restorasyona: Küresel Toplumsal Cinsiyet Krizinin İzdüşümleri. Feminist Tahayyül, 6(1): 192-203.
• Konings, M. (2015) Emotional Logic of Capitalism What Progressives Have Missed, California: Standford University Press.
• Maciej, M. (2013) Feminism and the Cooling of Intimacy. Ethics in Progress, 4 (1): 119-128.
• Özkazanç, A. (2021) Erkeklik Krizi ve Nefret: İncel Devrimi Çağında Feminizm. [online] Erişim adresi: https://aramizda.org.tr/erkeklik-krizi-ve-nefret-incel-devrimi-cagindafeminizm/ (Erişim tarihi: 3 Aralık 2024).
• Özkazanç, A. (2024) Türkiye’de Siyasi Tahakküm Rejimi ve Kadına Şiddet. Feminist Tahayyül, 6(1): 203-213.
• Proctor, D. (2022) The #Tradwife Persona And The Rise Of Radicalized White Domesticity. Persona Studies, 8 (2): 7-26.
• Slaby, J. & von Scheve, C. (2024) Duygulanım Toplumları- Anahtar Kavramlar. Çev. A. Bora. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Uslu, A. (2016) Sosyal Bilimlerde Duygulanımsal Dönüşün Felsefi Arka Planından Bakarak Duygulanımı Anlamak. ETHOS Felsefe, 9(1): 28-46.
• Wollstonecraft, M. (2007) Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi. Çev. D. Hakyemez, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Toprak, F. (2023) Spiritüel Ekofeminizm ve Kurtlarla Koşan Kadınlar. [online] Erişim adresi: https://viraverita.com/spirituel-ekofeminizm-ve-kurtlarla-kosan-kadinlar/ Son erişim: 7 Aralık 2024.