Farklı Azot Dozlarının Aspirde Carthamus tinctorius L. Verim ve Kalite Üzerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 11, 7 - 16, 01.06.2019

İsmail Demir

Öz

Çalışma Kırşehir ekolojik koşullarında 2014 yılında balcı aspir çeşidi ile yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuş ve 8 farklı azot dozu N1: 0,N2: 4, N3: 6, N4: 8, N5: 10, N6: 12, N7: 15 ve N8: 20kg/da kullanılmıştır. Araştırmada aspir bitkisinin bitki boyu cm , ilk dal yüksekliği cm , yan dal sayısı adet , tabla sayısı adet , tabla çapı cm ,1000 tohum ağırlığı g , tohum verimi kg/da , ham yağ oranı % ve ham yağ verimi kg/da belirlenmiştir. Azot dozu değişimi bitki boyu, bin dane ağırlığı, verim ve ham yağ verimine önemli pozitif etki yaparken 8 kg/da azot dozundan sonra azot dozu artışından ham yağ oranı ise azalma eğilimi göstermiştir. Araştırma sonucunda en yüksek dane 162.6 kg/da ve ham yağ verimi 56.6 kg/da 12 kg/da N uygulamasından elde edilirken en yüksek yağ oranı %36.9, %36.5, %36.3 sırasıyla 8 ,6, 4 kg/da azot dozundan elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Aspir, Carthamus tinctorius L., Azot, Verim, Yağ Oranı

Effect of Different Nitrogen Doses on the Yield and Quality of Safflower Carthamus tinctorius L.

Öz

This research was conducted with Balcı Safflower variety in Kırşehir ecological conditions in 2014 growing seasons. The experiment was established with randomized complete block design with tree replications and eight nitrogen doses were N1: 0, N2: 4, N3: 6, N4:8 , N5: 10, N6: 12 N7: 15 and N8: 20 kg/da used. Plant height cm , first branch height cm , number of branch and heads per plant number , head diameter cm ,1000 seed weight g , seed yield kg/da , oil content % and oil yield kg/da were investigated in the experiment. Nitrogen dose changes had a significant positive effect on plant height, thousand grain weight, yield and crude oil yield, whereas crude oil ratio tended to decrease from nitrogen dose increase after 8 kg/da nitrogen dose. According to results of this research, the highest seed yield and oil yield were detected in 12 kg/da nitrogen doses and the highest oil content ratio was obtained from respectively 8, 6, 4 kg/da nitrogen doses

Anahtar Kelimeler

Safflower, Carthamus tinctorius L., Nitrogen, Yield, Oil Rate

Kaynakça

• Abbadi, J., J. Gerendás and B. Sattelmacher. 2005, 'Effects of N, P and K Supply on Growth and Yield of Safflower (Carthamus Tinctorius L.) Compared to Sunflower (Helianthus Annuus L.) under Greenhouse Conditions', (Ed.)^(Eds.), Proceedings of the VIth International Safflower Conference, İstanbul-Turkey, 6-10 June, 2005. SAFFLOWER: a unique crop for oil spices and health consequently, a better life for you, Engin Maatbacilik Ltd. Scedilla˜ ti.
• Adalı, M. and Ö. Öztürk. 2017, 'Konya Koşullarında Bazı Aspir Çeşitlerinin Verim Ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi', Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi Vol. 3, No. 2, pp. 233- 237.
• Arıoğlu, H., Ö. Kolsarıcı, A. T. Göksu, L. Güllüoğlu, M. Arslan, S. Çalışkan, T. Söğüt, C. Kurt and F. Arslanoğlu. 2010, 'Yağ Bitkileri Üretiminin Artırılması Olanakları', Türkiye Ziraat Mühendisleri Birliği VII. Teknik Kongresi Bildiri Kitabı I, Sayfa, pp. 361-377.
• Başalma, D. 2007, 'Ankara Koşullarında Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Çeşit Ve Hatlarında Farklı Ekim Zamanları Ve Sıra Aralığının Verim Ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri', Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi,(25-27 Haziran 2007), Bildiri Kitabı, Endüstri Bitkileri, pp. 411-415. (2016). BYSD. Bitkisel Yağ Sanayacileri Derneği, from http://www.bysd.org.tr/istatistikler.aspx Erişim Tarihi :01.08.2016
• Coşkun, Y. 2014, 'Aspir (Carthamus Tinctorius L)’in Kışlık Ve Yazlık Ekim Olanakları'.
• Çamaş, N., C. Çırak and E. Esendal. (2007), 'Seed Yield, Oil Content and Fatty Acids Composition of Safflower (Carthamus Tinctorius L.) Grown in Northern Turkey Conditions', Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi Vol. 22, No. 1, pp. 98-104.
• Dalgıç, H. 2011, 'Farklı Bitki Sıklığı Ve Yabancı Ot Mücadelesi Uygulamalarının Aspirde Verim Ve Kaliteye Etkisi', Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Dordas, C. A. and C. Sioulas. 2008, 'Safflower Yield, Chlorophyll Content, Photosynthesis, and Water Use Efficiency Response to Nitrogen Fertilization under Rainfed Conditions', Industrial crops and products Vol. 27, No. 1, pp. 75-85.
• Düzgüneş, O., T. Kesici, O. Kavuncu and F. Gürbüz. 1987, 'Araştırma Ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları-Ii)', Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları Vol. 1021, pp. 295.
• Ebrahimian, A. and A. Soleymani. 2013, 'Growth Length and Dry Matter Yield in Different Stages of Safflower as Affected by Nitrogen, Phosphorus and Potassium Fertilizers', International Journal of Agronomy and Plant Production Vol. 4, No. 5, pp. 963-969.
• Erbaş, S. and M. Tonguç. 2009, 'Yerli Ve Yabancı Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Ekotiplerinin Verim Ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi', Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi,(19-22 Ekim 2009), pp. 120-124.
• Grant, C. 2006, 'Enhancing Nitrogen Use Efficiency in Dry Land Cropping Systems on the Northern Great Plains', (Ed.)^(Eds.), 18th World Congress of Soil Science, Philadelphia, Pennsylvania, USA.
• Gürsoy, M., F. Nofouzi and D. Başalma. 2015, 'Ankara Koşullarında Kışlık Kolzada Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi', Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi Vol. 24, No. 2, pp. 96-102.
• Karaaslan, D. and M. Hakan. 2007, 'Diyarbakır Koşullarında Aspir Için En Uygun Yazlık Ekim Zamanının Ve Çeşitlerinin Belirlenmesi', Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, pp. 25-27.
• Katar, D., Y. Arslan and İ. Subaşi. 2012, 'Ankara Ekolojik Kosullarında Farklı Azot Dozlarının Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Bitkisinde Verim Ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi', SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi Vol. 7, No. 2, pp. 56-64.
• Keleş, R. 2010, 'Bazı Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanlarının Verim, Verim Unsurları Ve Kalite Üzerine Etkileri', Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Koç, H., N. Kandemir and H. Yılmaz. 1997, 'Tokat-Kazova Koşullarında Yazlık Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Yetiştirme Potansiyeli Ve Uygun Ekim Zamanının Tespiti', Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv. Fen ve Müh. Derg Vol. 1, No. 1, pp. 61-70.
• Kolsarici, O. and G. Eda. 2002, 'Effects of Different Row Distances and Various Nitrogen Doses on the Yield Components of a Safflower Variety', Sesame and Safflower Newsletter, No. 17, pp. 108-111.
• Koutroubas, S. and D. Papakosta. 2005, 'Adaptation, Grain Yield and Oil Content of Safflower in Greece', (Ed.)^(Eds.), Proceedings of the VIth International Safflower Conference, İstanbul-Turkey, 6-10 June, 2005. SAFFLOWER: a unique crop for oil spices and health consequently, a better life for you, Engin Maatbacilik Ltd. Scedilla˜ ti.
• Öz, M. 2016, 'Aspir (Carthamus Tinctorius L.)'De Ekim Zamanı, Çeşit Ve Verim İlişkisi', SDU Journal of the Faculty of Agriculture/SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi Vol. 11, No. 1.
• Özel, A., T. Demirbilek, O. Çopur and G. Atilla. 2004, 'Harran Ovasi Kuru Koşullarinda Farkli Ekİm Zamanlari Ve Sira Üzerİ Mesafelerİnİn Aspİr (Carthamus Tinctorius L)’İn Taç Yaprak Verİmİ Ve Bazi Bİtkİsel Özellİklerİne Etkİsİ'.
• Öztürk, Ö., A. Rahim and F. Akinerdem. 2009, 'Bazi Aspİr Çeşİtlerİnİn Sulu Ve Kuru Koşullarda Verİm Ve Verİm Unsurlarinin Belİrlenmesİ', Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences Vol. 23, No. 50, pp. 16-27.
• Polat, T. 2007, 'Farklı Sıra Aralıkları Ve Azot Seviyelerinin Kuru Şartlarda Yetiştirilen Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Bitkisinin Verim Ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi', Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi.
• Russell, D. 1986, 'Mstat-C Package Programme', Crop and Soil Science Department, Michigan State University, USA.
• Soleymani, A. and M. H. Shahrajabian. 2011, 'Effect of Planting Dates and Different Levels of Nitrogen on Seed Yield and Yield Components of Safflower Grown after Harvesting of Corn in Isfahan, Iran', Research on Crops Vol. 12, No. 3, pp. 739-743.
• Strasil, Z. and Z. Vorlicek. 2002, 'The Effect of Nitrogen Fertilization, Sowing Rates and Site on Yields and Yield Components of Selected Varieties of Safflower (Carthamus Tinctorius L.)', Rostlinna vyroba Vol. 48, No. 7, pp. 307-311.
• Uslu, N., A. Akın and H. M. Basri. 1998, 'Cultivar, Weed and Row Spacing Effects on Some Agronomic Characters of Safflower (Carthamus Tinctorius L.) in Spring Planting', Turkish Journal of Agriculture and Forestry Vol. 22, No. 6, pp. 533-536.
• Yıldırım, B., M. Tunçtürk, Ö. Dede and N. Okut. 2005, 'Aspir (Carthamus Tinctorius L.)'De Farklı Azot Ve Fosfor Dozlarının Verim Ve Kalite Üzerine Etkileri', Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi Vol. 15, No. 2, pp. 113-116.