Kırşehir Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Nohut Genotiplerinin Verim Öğeleri İçin Korelasyon ve Path Analizi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 12, 29 - 40, 01.12.2019

Ömer Sözen Ufuk Karadavut

Öz

Nohut bitkisi ülkemiz için oldukça önemli bir baklagildir. Özellikle protein açığının kapatılması açısından herkesin ulaşabilecek olması değerini daha da artırmaktadır. Nohutla ilgili verim çalışmalarında sadece verimi değerlendirmek yeterli olmamaktadır. Bunun yanında verime etki eden karakterlerin de incelenmesi gerekir. Bu karakterlerin verim üzerine hem doğrudan ve hem de dolaylı etkileri vardır. Bunların belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Kırşehir ekolojik koşullarında 2017 ve 2018 yılları yetiştirme sezonunda 14 nohut çeşidi ile yürütülen çalışmada çeşitlerden elde edilen veriler kullanılarak korelasyon ve path analizleri yapılmış ve bitkide tane verim ile verim öğeleri arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda bitkide tane verimi ile yüz tane ağırlığı ve ilk bakla yüksekliği özellikleri hariç tüm özelliklerde olumlu ve önemli ilişkiler tespit edilmiştir. Path analizi değerlendirildiğinde ise bitkide bakla sayısı 0,496 doğrudan etki miktarı ve bitkide tane sayısının ise 0.274 doğrudan etki miktar ile verim üzerine pozitif yönlü etkili olmuşlardır. Ayrıca doğrudan etki olarak verime bitkide bakla sayısı %41,84 oranında etki ederken, bitkide tane sayısının ise %26,32 oranında etki yaptığı gözlenmiştir. Sonuç olarak; nohut genotiplerinin geliştirileceği ıslah çalışmalarında bitkide bakla ve tane sayılarının olumlu etkileri nedeniyle göz önünde tutulması gerektiği görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Nohut, korelasyon, path analizi, çeşit, verim öğeleri

Correlation and Path Analysis of Some Chickpea Genotypes Grown in Kırşehir Ecological Conditions for Yield Components

Öz

Chickpea plant is a very important legume for our country. The fact that everyone can reach, especially in terms of covering the protein deficit. It is not enough to evaluate the yield in chickpea yield studies. In addition, the characters of affecting on the yield should be examined. These characters have both direct and indirect effects on yield. These need to be identified. In this study, correlation and path analyzes were carried out by using data obtained from varieties with 14 chickpea cultivars in 2017 and 2018 growing season in Kırşehir ecological conditions. The relationships between seed yield and yield components in the plant were investigated. As a result of correlation analysis, positive and significant relationships were determined in all traits except grain yield and hundred seed weight and first pod height characteristics. When the path analysis is evaluated, the number of pods per plant has a positive effect on yield with 0.496 direct effect and the number of seed number per plant with 0.274 direct effect amount. In addition, it was observed that the number of pods per plant was 41.84% and the number of seeds per plant was 26.32%. As a result; chickpea genotypes will be developed breeding studies in the plant because of the positive effects of pods and grain numbers should be considered

Anahtar Kelimeler

Chickpea, correlation, path analysis, cultivar, yield components

Kaynakça

• Anonim, 2017. http://faostat3.fao.org/home/index.htm.
• Auckland, L.J.G. ve Maesen, V.D. 1980, Hybridization of Crop Plants. Chickpea, 249-259 p.
• Babagil, G.E. 2011. “Erzurum ekolojik koşullarında bazı nohut çeşitlerinin verim ve verim özellikleri incelenmesi”, Anadolu Tarım Bilim Dergisi, 26 ( 2 ): 122 - 127 s.
• Biçer, B.T. 2001, Diyarbakır Yöresinde Toplanan Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Yerel Çeşitlerinde Önemli Bitkisel ve Tarımsal Özelliklerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 130.
• Düzdemir, O. 2016. Kışlık ve Yazlık Yetiştirilen Nohut (Cicer arietinum L.)’ta Ekim Zamanlarına Göre Bitkide Tane Verimi ile Bazı Bitkisel Özellikler Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, (25) 206- 212 s.
• Düzdemir, O. ve Akdağ, C. 2007. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde genotip x çevre interaksiyonlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. GOÜ Ziraat Fak. Dergisi, 24 (1): 27-34 s.
• Düzdemir, O., Yanar, Y., Yazıcı, S. ve Akdag, C. 2009. Nohut (Cicer arietinum L.)’da bitkide tane verimi ile bazı bitkisel özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 1 (2): 55-62 s.
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F. 1987. Research and trial methods. Journal of Agricultural Faculty of Ankara University, 381 p.
• Eser, D. 1981, Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Teksir No: 59, Ankara.
• Işık, Y. 1992. Konya Ekolojik Şartlarında Azotlu Fosforlu Gübre Uygulamaları ve Bakteri İle Aşılamanın, Nohut Çeşitlerinin (Cicer arietinum L.) Dane Verimi, Danenin Kimyasal Kompozisyonu ve Morfolojik Özellikleri Üzerine Etkileri Konusunda Bir Araştırma. TKB KHGM Konya Köy Hizm. Araş. Ens. Md. Genel Yayınları, No: 150, Rapor Seri No: 123, Konya.
• Karadavut, U. 2009. Path analysis for yield and yield componenets in Lentil (Lens culinaris Medik.). Turk. J. Field Crops 14 (2): 97-104 p.
• Karaköy, T. 2008, Çukurova ve Orta Anadolu Bölgelerinden toplanan bazı yerel nohut (Cicer arietinum L.) genotiplerinin verim ve verimle ilgili özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 105 s.
• Kumar, A., Babu, G.S. ve Lavanya, G.R. 2012. Character association and path analysis in early segregating population in chickpea. Legume Research, 35 (4): 337-340 p.
• Mart, D., Cansaran, E. ve Karakoy, T. 2007, Çukurova koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) hat ve çeşitlerinin verim ve verim öğeleri ile bunlar arasındaki ilişkilerin saptanması, Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, Poster Bildiri.
• Noor, F., Ashaf, M. ve Ghafoor, A. 2003. Path analysis and relationship among quantitative traits in chickpea (Cicer arietinum L.). Pak. J. Biol. Sci. (6):551-555 p.
• Özdemir, S. ve Karadavut, U. 2003. Comparison of the performance of autumn and spring sowing of chickpeas in a temperate region. Turk J. Agric. For., (27): 345-352 p.
• Smithson, J.B., Thompson, J.A. ve Summerfield, R.J. 1985, “The Grain Legumes Chickpea (Cicer arietinum L.)”. Chapter: 8, Collins Professional and Technical Books.
• Şehirali, S. 1988, Yemeklik Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 314. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Thakur, S.K. ve Sirohi, A. 2009. Correlation and Path coefficient Analysis in chickpea (Cicer arietinum L.) under different seasons. Legume Research, 32 (1):1-6 p.
• Yeşilgün, S. 2006. Çukurova Bölgesinde Bazı Kışlık Nohut (Cicer Arietinum L.) Hat Ve Çeşitlerinin Bitkisel Ve Tarımsal Özelliklerinin Saptanması. (Yüksek Lisans Tezi.) Çukurova Üniversitesi Tarla Bitkileri A.B.D. Adana.
• Younis, N., Hanif, M., Sadiq, S., Abbas, G., Asghar, M.J. ve Haq, M.A. 2008. Estimation of Genetic Parameters and Path Analysis in Lentil. Pak. J. Agr. Sci. 45 (3):44-48 p.
• Yücel, O.D., Anlarsal, A.E. ve Yucel, C. 2006. Genetic variability, correlation and path analysis of yield, and yield components in chickpea (Cicer arietinum L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, (30): 183-188 p. .