Farklı Azot Dozları ve Uygulama Dönemlerinin Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) Verim ve Verim Öğelerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 16, 43 - 56, 01.12.2021

Ela Ela , İsmail Demir

Öz

Çalışma Kırşehir kuru koşullarında azot dozlarının (0, 3, 6, 9, 12 ve 15 kg/da N) ve uygulama dönemlerinin (%100 ekim dönemi, %50 ekim-%50 çapa dönemi, %100 çapa dönemi) yağlık ayçiçeğinde verim, verim unsurlarına etkilerini tespit etmek amacıyla 2020 yılında yürütülmüştür. Çalışma tesadüf blokları bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüş ve bitki boyu (cm), tabla çapı (cm), 1000 tane ağırlığı (g), tane yağ oranı (%), tane verimi (kg/da) ve yağ verimi (kg/da) incelenmiştir. Denemeden elde edilen sonuçlara göre azot dozu ve uygulama dönemlerinin incelenen tüm parametrelerde etkisi istatistiksel anlamda önemli bulunmuştur. Ayrıca 1000 tane ağırlığı, tane ve yağ verimi azot uygulama dönemleri × azot dozları interaksiyonundan istatistiksel anlamda etkilenmiştir. Azot uygulama dönemleri ve azot doz uygulamalarına göre en yüksek tane (256.42 kg/da) ve yağ verimi (122.84 kg/da) %50 ekim-%50 çapa döneminde 9 kg/da azot uygulamasından elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği, azot dozları, verim, yağ oranı

The Effects of Different Nitrogen Doses and Application Times on Yield and Yield Components of Sunflower (Helianthus annuus L.)

Öz

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği, azot dozları, verim, yağ oranı

Kaynakça

• Albayrak, Ş. 2014. Ekim Zamanlarına Göre Uygulanan Değişik Azotlu Gübre Formlarının Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Ali, A., ve Ullah, S. 2012. Effect of nitrogen on achene protein, oil, fatty acid profile, and yield of sunflower hybrids. Chilean Journal of Agricultural Research, 72(4), 564.
• Ali, A. B., Altayeb, O. A., Alhadi, M., ve Shuang-En, Y. 2014. Effect of different levels nitrogen and phosphorus fertilization on yield and chemical composition hybrid sunflower grown under irrigated condition. Journal of Environmental and Agricultural Sciences, 1(7), 1-7.
• Ali, S., Cheema, M. A., Wahid, M., Sattar, A., ve Saleem, M. 2011. Comparative production potential of linola and linseed under different nitrogen levels. Crop Environ, 2(2), 33-36.
• Arıoğlu, H. 2016. Türkiye’de yağlı tohum ve ham yağ üretimi, sorunlar ve çözüm önerileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(ÖZEL SAYI-2), 357-368.
• Bjaili, A. A., Al-Solaimani, S. G., ve EL-Nakhlawy, F. S. Yield, Yield Components and Soil Characteristics of Sunflower (Helianthus annuus L.) Cultivars under Effect of Nitrogen Fertilizer and Defoliation.
• Bütün, Y. 1993. Bitkisel Yağlar ve Beslenmemizdeki Önemi. Tarım Bakanlığı Dergisi,(Mayıs 1993), 87, 19-20.
• Demir, I., ve Basalma, D. 2018. Response of Different Level of Nitrogen and Sulphur Doses on Oil Yield and Seed Nutrients Content of Sunflower (Helianthus Annuus L.). FRESENIUS ENVIRONMENTAL BULLETIN, 27(9), 6337-6342.
• Demir, İ. s. 2020. Comparing The Performances of Sunflower Hybrids in Semi-Arid Condition. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(4), 1108-1115.
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., ve Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve deneme metodları (İstatistik Metodları-II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1021, 295.
• İlbaş, A. İ., Yıldırım, B., Arslan, B., ve Günel, E. 1996. Sulama sayısının bazı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinde verim ve önemli bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(4), 9-22.
• Kacar, B. 1994. Bitki ve toprağın kimyasal analizleri. Ankara Ünİversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı.
• Kandil, A., Sharief, A., ve Odam, A. 2017. Response of some sunflower hybrids (Helianthus annuus L.) to different nitrogen fertilizer rates and plant densities. International Journal of Environment, Agriculture and Biotechnology, 2(6), 238990.
• Kara, K. 2018. The effects of nitrogen doses applied at different growing periods on the quality and yield of oil type sunflower (Helianthus annuus l.) varieties. Turkish Journal Of Field Crops, 23(2), 195-205.
• Killi, F. 2004. Influence of different nitrogen levels on productivity of oilseed and confection sunflowers (Helianthus annuus L.) under varying plant populations. International Journal of Agriculture and Biology, 4, 594-598.
• Metwaly, A. M., Salem, F., El-Yamani, S., ve ElSarag, E. I. 2018. Response of Some Sunflower Genotypes to Nitrogen Fertilizer Levels. Sinai Journal of Applied Sciences, 7(3), 169-186.
• Mollashahi, M., Ganjali, H., ve Fanaei, H. 2013. Effect of different levels of nitrogen and potassium on yield, yield components and oil content of sunflower. Intl. J. Farm. & Alli. Sci, 2, 1237-1240.
• Mourad, A., ve Nawar, A. I. 2020. Sunflower Growth Performance under Tillage or No Tillage Practice, Irrigation Intervals and Nitrogen Fertilization Rates. Alexandria Journal of Agricultural Sciences, 65(3), 223-232.
• Namvar, A., Khandan, T., ve Shojaei, M. 2012. Effects of bio and chemical nitrogen fertilizer on grain and oil yield of sunflower (Helianthus annuus L.) under different rates of plant density. Annals of Biological Research, 3(2), 1125-1131.
• Nasim, W., Ahmad, A., Ahmad, S., Nadeem, M., Masood, N., Shahid, M., Mubeen, M., Hoogenboom, G., ve Fahad, S. 2017. Response of sunflower hybrids to nitrogen application grown under different agro-environments. Journal of Plant Nutrition, 40(1), 82-92.
• Nasim, W., Ahmad, A., Wajid, A., Akhtar, J., ve Muhammad, D. 2011. Nitrogen effects on growth and development of sunflower hybrids under agro-climatic conditions of Multan. Pak. J. Bot, 43(4), 2083-2092.
• Qahar, A., Khan, Z. H., Anwar, S., Badshah, H., ve Ullah, H. 2010. Nitrogen use efficiency, yield and other characteristics of sunflower Helianthus annuus L. hybrids as affected by different levels of nitrogen. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 3(3), 121-125.
• Rasool, K., Wajid, A., Ghaffar, A., Shoaib, M., Arshad, M., ve Abbas, S. 2015. Optimizing nitrogen rate and planting density for sunflower under irrigated conditions of Punjab. SAARC Journal of Agriculture, 13(1), 174-187.
• Salehi, F., ve Bahrani, M. 2000. Sunflower summer-planting yield as affected by plant population and nitrogen application rates. Iran Agricultural Research, 19(1), 63-72.
• Sincik, M., Goksoy, A. T., ve Dogan, R. 2013. Responses of sunflower (Helianthus annuus L.) to irrigation and nitrogen fertilization rates. Zemdirbyste-Agriculture, 100(2), 151-158.
• Ünlüyurt, E., ve Demir, İ. s. 2020. Farklı Azot Dozlarının Kırşehir Sulu Şartlarında Yağlık Ayçiçeğinde Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 10(2), 65-70.
• Üstüner, N., Kolsarici, Ö., ve Mehmet, K. 2008. Farklı Gelisme Dönemlerinde Uygulanan Azotlu Gübre Formlarının Kıslık Kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.)’nın Verim ve Verim Öğelerin Etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 17(1-2).