TEK HAZİNE KURUMLAR HESABI SİSTEMİ KAPSAMINDA ÜNİVERSİTELERDEKİ MUHASEBE UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, , 475 - 490, 30.06.2023

Salih Tutar

https://doi.org/10.29106/fesa.1282868

Öz

2018 yılından itibaren uygulamaya geçilen Tek hazine kurumlar hesabı sistemiyle birlikte kamuya ait nakit kaynaklarının Hazine aracılığıyla tek bir hesapta takip edilebilmesi ve söz konusu kaynakların banka hesaplarında atıl bir şekilde beklemesi önlenerek kamu nakit yönetiminin etkinliğinin ve verimliliğin arttırılması hedeflenmiştir.
Tek hazine kurumlar hesabı sistemi kamu kurumlarının muhasebe departmanları tarafından gerçekleştirilen ödeme, tahsilat ve diğer muhasebe işlemlerini doğrudan etkilemiştir. Muhasebenin temel fonksiyonlarından biri olan raporlama fonksiyonu hesap planı çerçevesinde sınıflandırılmış bir şekilde dönem içinde gerçekleştirilmiş tüm işlemlerin dönem sonunda toplanarak sonuç çıkarmak ve kontrol etmek amacıyla özetlenmesidir. Kurum ve kuruluşlar söz konusu raporlar aracılığıyla planlama yapmakta ve kararlar vermektedir.
Özel bütçeli sermayeler olan üniversiteler açısından bakıldığında muhasebe sisteminden elde edilen raporlar Sayıştay, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Yükseköğretim kurumu gibi kamu organları; üniversite yönetimi ve kamuoyu ile KİDR ve faaliyet raporu gibi çeşitli raporlar aracılığıyla paylaşılmaktadır. Söz konusu raporlamaların hazırlanmasında kullanılacak veriler ise muhasebe sistemi aracılığıyla sunulmaktadır. Bu sebeple muhasebe bilgi sisteminde ilgili verilere yönelik hesap planlarının olması önem arz etmektedir. Bu çalışmada üniversitelerin kullandığı hesap planlarında tek hazine kurumlar hesaplarının alt kırılımlarının olması gerektiğine yönelik açıklamalar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tek hazine kurumlar hesabı, muhasebe, raporlama, hesap verilebilirlik, şeffaflık

EVALUATION OF ACCOUNTING PRACTICES AT UNIVERSITIES UNDER THE SINGLE TREASURY INSTITUTIONS ACCOUNT SYSTEM

Öz

The Single treasury institution account system, which has been implemented since 2018, is aimed to increase the efficiency and productivity of public cash management by preventing the public cash resources from being tracked in a single account through the Treasury and preventing the said resources from waiting idly in bank accounts.
The single treasury corporate account system has directly affected the payment, collection, and other accounting transactions carried out by the accounting departments of public institutions. The reporting function, one of the essential functions of accounting, is the summarization of all transactions performed during the period, classified within the framework of the chart of accounts, at the end of the period to draw conclusions and control them. Institutions and organizations plan and make decisions through these reports.
In terms of universities with special budgets, the reports obtained from the accounting system are public bodies such as the Court of Accounts, the Ministry of Treasury and Finance, the Presidency of Strategy and Budget, and the Higher Education Institution; It is shared with the university administration and the public through various reports such as KIDR and the annual report. Therefore, the data to be used to prepare the reports above are presented through the accounting system. For this reason, it is essential to have charts of accounts for the relevant data in the accounting information system. Therefore, in this study, explanations were made that the reports of single treasury institutions should have sub-breakdowns in the charts of accounts used by universities.

Anahtar Kelimeler

Single treasury institutions account, accounting, reporting, accountability, transparency

Kaynakça

• AYVAZ, E. (2017), “Stratejik Maliyet Yönetimi ve İş Zekası”, Online Academic Journal of Information Technology, 8(28), 7-26.
• CAN, B. (2020), Türkiye’deki Tek Hazine Hesabı Uygulamalarının Tarihsel Gelişimi, Maliye ve Finans Yazıları, (113), 11 – 46
• CAN, B. (2018), Tek Hazine Kurumlar Hesabı Sisteminin Muhasebe Kurgusu Ve Sistem Kapsamında Gerçekleştirilen İşlemlerin Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe Ve Finans İncelemeleri Dergisi 1, 2, 116 - 126
• CEMALCILAR Ö. ve Erdoğan N. (1997), Muhasebe, 4.baskı, İstanbul Beta Yayınları
• ÇANAKÇIOĞLU, M. (2014), Finansal Muhasebe Yeterlilik ve Staj Sınavlarına Hazırlık Kitabı, İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Yayını, Yayın No: 157, İstanbul.
• ERDENER, G. ve Cangöz, M . (2010). Hazine Nakit Yönetimi. Maliye ve Finans Yazıları, 1 (88), 1-36.
• Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerini Ödeme ve Tahsilat İşlemlerinin Elektronik Ortamda Gerçekleştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar. (2011). T.C. Resmi Gazete, 27968, 18 Haziran 2011. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Muhasebat Genel Müdürlüğü, Hesap Planları,
• https://muhasebat.hmb.gov.tr/hesap-planlari
• https://muhasebat.hmb.gov.tr/sunumlar/kamu-elektronik-odeme-sistemi-keos-egitimi
• https://teftis.ktb.gov.tr/TR-264514/1050-muhasebei-umumiye-kanunu.html
• https://www.mahfiegilmez.com/2018/08/tek-Hazine-hesab-degisti.html
• KARABULUT, A. (2013). Tek Hazine hesabı, seçilmiş ülke uygulamaları ve Türkiye örneği (Hazine Uzmanlığı Yeterlilik Tezi). T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Ankara.
• KÖKSAL, M. (1989). Merkez Bankası-Hazine İlişkileri (Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu). T.C. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Ankara.
• Maliye Bakanlığı (2009), Performans Program Hazırlama Rehberi, www.bumko.gov.tr/PEB
• MEİGS R.F., Meigs W.B., Bettner M., ve Wittington M.R., (1996), Accounting the Basis for Business Decision, Boston: Irwin McGraw-Hill.
• ÖZAD, S.(2019), Muhasebe Hileleri Ve Önlenmesi, T.C. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• T.C. Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019), Program Bütçe Rehberi (Program Sınıflandırması Ve Performans Bilgisi), Eylül.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023), 2022 Yılı Faaliyet Raporu, Şubat. https://www.sbb.gov.tr/faaliyet-raporlari/
• Tek Hazine Cari Hesabına İlişkin Protokol. (2007). 31 Temmuz 2007.
• Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Genelgesi. Tarih: 07.07.1972 Sayı: 4020.
• Yükseköğretim Kurumu (2022), Kurumsal İç Değerlendirme Raporu (KİDR) Hazırlama Kılavuzu, (Sürüm 3.1- 14/12/2022)