KONAKLAMA İŞLETMELERİNİN FİNANSAL PERFORMANSLARININ SECA YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, , 774 - 782, 09.10.2023

Elçin Noyan

https://doi.org/10.29106/fesa.1323561

Öz

İşletmelerin finansal performanslarının değerlendirilmesi, karlılığın devamlılığı, rekabet üstünlüğünün sağlanması, işletmelerin faaliyetlerinin devamlılıklarının sağlanması bakımından önem taşımaktadır. Finansal performans değerlendirmesi Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) problemidir. Bu çalışmada, BİST 'te işlem gören sekiz konaklama işletmesinin, Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP)`tan alınan 2022 yılı konsolide mali tablo verileri ile hesaplanan finansal performans rasyoları baz alınmıştır. BIST’te işlem gören 9 adet konaklama işletmesinin finansal performansları ÇKKV yöntemlerinden SECA (Kriter ve Alternatiflerin Eşzamanlı Değerlendirilmesi) Yöntemi ile değerlendirilmiştir. Kriterler literatür taraması ile belirlenmiştir. SECA yöntemi, hem kriterlerin ağırlıklarını belirlemek hem de alternatifleri performansları doğrultusunda sıralamak için kullanılmıştır. Analiz sonucunda ise kriter ağırlıklandırma ile önem derecesi en yüksek kriter ‘likidite’ olurken, en düşük olan kriter ise ‘dönem net karı’ olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, SECA Yöntemi, Finansal Performans, Otel İşletmeleri

EVALUATION OF FINANCIAL PERFORMANCE OF ACCOMMODATION BUSINESSES BY SECA METHOD

Öz

Evaluation of the financial performance of the enterprises is important in terms of continuity of profitability, ensuring competitive advantage and ensuring the continuity of the activities of the enterprises. Financial performance evaluation is a Multi-Criteria Decision Making (MCDM) problem. In this study, the financial performance ratios of eight accommodation businesses traded in BIST, calculated with the 2022 consolidated financial statement data obtained from the Public Disclosure Platform (KAP), are based. The financial performances of 9 accommodation businesses traded in BIST were evaluated by the Simultaneous Evaluation of Criteria and Alternatives SECA (Simultaneous Evaluation of Criteria and Alternatives) Method, one of the MCDM methods. The criteria were determined by literature review. The SECA method was used both to determine the weights of the criteria and to rank the alternatives according to their performance. With the study, the criterion with the highest degree of importance was the K1 criterion. A2 accommodation business took the first place in the financial performance ranking. It is aimed to contribute to the literature with the method used. As a result of the analysis, the criterion with the highest importance with criterion weighting was 'liquidity', while the lowest criterion was 'net profit for the period'.

Anahtar Kelimeler

Multi-Criteria Decision Making Methods, SECA Method, Financial Performance, Hotel Management

Kaynakça

• ACAR, M. (2003). Tarımsal İşletmelerde Finansal Performans Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (20), 21-37. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erciyesiibd/issue/5877/77779.
• AMİN, M., ALDAKHİL, A. M., WU, C., REZAEİ, S. ve COBANOGLU, C. (2017). The Structural Relationship Between TQM, Employee Satisfaction and Hotel Performance. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 29(4), 1256-1278.
• BAHAR, O. ve KOZAK, M. Turizm Ekonomisi, Detay Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara, 2008.
• ÇİL, Y. N. (2006). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 162-171.
• DURMUŞKAYA, S. ve KAVAS, Y. B. (2019), TOPSİS ile Finansal Performans Ölçümü: Turizm Sektörü Üzerine Bir Uygulama, Uluslararası İktisat, İşletme ve Sosyal Bilimler Kongresi, ss. 18-20.
• Dünya Turizm Örgütü. (2017). 3rd UNWTO World Forum on Gastronomy Tourism.
• Dünya Turizm Örgütü. (2020). Turizm Veri Kontrol Paneli. 10 Mayıs 2023 tarihinde https://www.unwto.org/tourism-data/unwto-tourism-dashboard adresinden edinilmiştir.
• ECER, F. ve GÜNAY, F. (2015). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 35-48.
• FRANCO, S., CAROLI, M. G., CAPPA, F. VE DEL CHIAPPA, G. (2020). Are You Good Enough? CSR, Quality Management and Corporate Financial Performance in the Hospitality Industry. International Journal of Hospitality Management, 88, 102395.
• HAN, H., KIATKAWSIN, K. ve KIM, W. (2019). Traveler Loyalty and its Antecedents in the Hotel Industry: Impact of Continuance Commitment. International Journal of Contemporary Hospitality Management. 31(1), 474-495.
• HERNÁNDEZ-PERLINES, F., ARIZA-MONTES, A., HAN, H. VE LAW, R. (2019). Innovative Capacity, Quality Certification and Performance in the Hotel Sector. International Journal of Hospitality Management, 82, 220-230.
• JOSHI, S., SHARMA, M. ve SINGH, R. K. (2020), Performance Evaluation of AgroTourism Clusters Using AHP–TOPSIS, Journal of Operations and Strategic Planning, 3(1), pp. 7-30.
• KARA, O., ÇÖMLEKÇİ ve KAYA, V. (2012). Turizm Gelirlerinin Çeşitli Makro Ekonomik Göstergeler İle İlişkisi: Türkiye Örneği (1992-2011), Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 75-100.
• KELEŞ, D. (2021). Turizm İşletmelerinde Rasyo Yöntemi ile Finansal Performans Analizi: Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (4), 1485- 1496.
• KESHAVARZ-GHORABAEE, M., AMIRI, M., ZAVADSKAS, E. K., TURSKIS, Z. ve ANTUCHEVICIENE, J. (2018). Simultaneous Evaluation of Criteria and Alternatives (SECA) for Multi-Criteria Decision-Making. Informatica, 29(2), 265-280.
• KIM, W. G. ve AYOUN, B. (2005). Ratio Analysis for The Hospitality Industry: A Cross Sector Comparison of Financial Trends in the Lodging, Restaurant, Airline and Amusement Sectors. The Journal of Hospitality Financial Management, 13(1), 59-78.
• Konaklama İşletmelerinin Finansal Verileri (Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023) https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/4028e4a240e95dc90140ed1bc88e0071 https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/4028e4a241733d42014182b942a247e4 https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/4028e4a141462df201414f97fa07221a https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/4028e4a140f2ed710141179bf0630308 https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/4028e4a1415f4d9b0141603d6cec410f https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/4028e4a140f2ed7101412b9f84390347 https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/4028e4a140f2ed72014106c1df9a021f https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/4028e4a1416e696301416effc1a04330 https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/4028e4a240f2ef4c0140f38adfa1008d
• MAUBOUSSIN, M. J. ve CALLAHAN, D. (2017). Global Financial Strategies. Credit Suisse, https://www.credit-suisse.com, (Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023).
• MEDETOĞLU, B., KAVAS, Y. B., ÖZTÜRK, M., & TÜRKAY, K. (2023). BIST Konaklama Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performanslarının COPRAS ve WASPAS Yöntemleriyle Ölçümü. Akademik Hassasiyetler, 10(22), 357-376.
• OKTAYER, N. ve SUSAM, N. (2007). Türkiye’de Turizm Ekonomisi, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No:2007.
• ÖNAL, Y. B., KARADENİZ, E. ve KANDIR, S. Y. (2008). Turizm İşletmelerinde Değer Temelli Yönetim Yaklaşımının Uygulanması. İçinde F. Okumuş ve U. Avcı (Editörler), Turizm İşletmelerinde Çağdaş Yönetim Teknikleri, ss. 314- 369. Ankara: Detay Yayıncılık.
• PARVADAVARDINI, S., VIVEK, N. ve DEVADASAN, S. R. (2016). Impact of Quality Management Practices on Quality Performance and Financial Performance: Evidence from Indian Manufacturing Companies. Total Quality Management & Business Excellence, 27(5-6), 507-530.
• TEMÜR, A. S. (2022), Borsa İstanbul Turizm Endeksi (XTRZM) Firmalarının Entropi Temelli ARAS, COPRAS ve TOPSIS Yöntemleri İle Finansal Performans Analizi, Verimlilik Dergisi, (2), ss. 182-210.
• TOKER B. (2007). Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu: Demografik Değişkenlerin İş Doyumu Faktörlerine Etkisi Üzerine Bir Çalışma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 2(6), 591-615.
• YELGEN, E. ve UYAR, S. (2016). İşletmelerde Değeri Etkileyen Faktörler, İşletme Araştırmaları Dergisi, 8 (4), ss. 52-70.