KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE HİZMET ÜRETİMİ MALİYETLERİNİN STANDARTLAR VE MUSGT/VUK KAPSAMINDA MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 236 - 247, 30.06.2025

Fatih Ömür Binici

https://doi.org/10.29106/fesa.1638445

Öz

Hizmet endüstrisini kategorize ederken konaklama işletmeleri, profesyonel hizmetler arasında bir kategori olan hizmet mağazası olarak tanımlanır. Perakende, üretim ve hizmet gibi üç farklı endüstriyi bünyesinde barındıran konaklama sektörü, operasyonlarını destekleme de kullanılan muhasebe yöntemleri ve teknikleri için farklı bilgi türlerine ihtiyaç duyar. Üç faaliyetin tümünü bir arada barındıran bu endüstriye tek bir bilgi sistemi oluşturulmak istenmesi bir zorluk olarak karşımıza çıkar. Bu zorluklarla beraber konaklama işletmelerinde muhasebe uygulamalarını zorlaştıran diğer bir konu ise, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (MSUGT), Vergi Usul Kanunu (VUK), Türkiye Muhasebe Standartları (TMS), Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) ve Küçük ve Mikro İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (KÜMİ FRS) olmak üzere beş farklı muhasebe uygulama çerçevesinin yürüklükte olmasıdır. Bu doğrultu çalışmada birçok ülkenin ekonomisinde giderek daha önemli bir rol oynayan ve ülkelerde ekonomik büyümeye ve istihdama katkıda bulunan ve sürekli gelişim içinde olan turizm sektöründe, hizmet üretim maliyetlerinin MSUGT, VUK, TMS-TFRS, BOBİ FRS ve KUMİ FRS çerçevesinde nasıl muhasebeleştirileceğin araştırmak, örnekler sunmak ve bu konuda konaklama işletmelerinin muhasebe uygulamalarında yaşanan sorunlara ilişkin çözüm önerilerinde bulunmaktır. Yapılan inceleme ve uygulama örnekleri sonucunda TMS, BOBİ FRS ve KÜMİ FRS benzer özellikler taşırken, MSUGT/VUK’un muhasebe uygulamaları açısından farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe , TMS , BOBİ FRS , KÜMİ FRS

ACCOUNTING OF SERVICE PRODUCTION COSTS IN ACCOMMODATION ENTERPRISES WITHIN THE SCOPE OF STANDARDS AND GCASA/TPL

Öz

In the classification of the service industry, accommodation businesses are defined as a service store, which is a category among professional services. The accommodation sector, which includes three different industries such as retail, manufacturing and service, requires different types of information for the accounting methods and techniques used to support its operations. The desire to create a single information system for this industry, which includes all three activities, is a challenge. Along with these challenges, another issue that makes accounting practices in accommodation businesses difficult is the fact that there are five different accounting application frameworks in force, namely the General Communiqué on Accounting System Application (GCASA), Tax Procedure Law (TPL), Turkish Accounting Standards (TAS), Financial Reporting Standard for Large and Medium-Sized Enterprises (LMSE FRS) and Financial Reporting Standard for Small and Micro Enterprises (SME FRS)). In this context, the aim of this study is to investigate how service production costs will be accounted for in the tourism sector, which plays an increasingly important role in the economies of many countries and contributes to economic growth and employment in countries and is in constant development, to provide examples and to offer solutions to the problems experienced in the accounting practices of accommodation establishments in this regard. As a result of the examination and application examples, it was concluded that while TAS, LMSE FRS and SME FRS have similar features, GCASA/TPL differs in terms of accounting practices

Anahtar Kelimeler

Accounting , TAS , LMSE FRS , SME FRS

Kaynakça

• Ağ, A. & Taşkesenlioğlu, D. (2024). Konaklama İşletmelerindeki Maliyet Muhasebesi Uygulamalarının Örneklerle İncelenmesi. Paradigma: İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 13(1), 42-55.
• Aktürk, A. (2015). Konaklama Isletmelerinde Etkin Bir Iç Kontrol Sisteminin Tesisi Baglaminda Muhasebe Sistem Organizasyonu: Bir Vaka Analizi. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies 1(4), 108-127.
• Carruth, P. J., & Carruth, A. K. (2010). The financial and cost accounting implications of medical tourism. International Business & Economics Research Journal (IBER), 9(8).134-140
• Coşkun, A., & Güngörmüş, A. H. (2009). Hastanelerde Hizmet Üretim Maliyetlerinin TMS 2'ye Göre Muhasebeleştirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, (95).19-33
• Çetiner, E. (2009). Konaklama işletmelerinde yönetim muhasebesi (1. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi. Çomaklı, Ş.E. & Bakı, Ü. (2010). Konaklama İşletmeleri Muhasebesinin Ticari İşletmeler Muhasebesinden Ayrılan Yönleri. Vergi raporu, 132, 44-61.
• Dayıoğlu, M. K., & Dursun, G. D. (2020). BOBİ FRS Stoklar Standardının TMS 2 ve VUK Stoklar Maddelerine Göre Karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 159-179. https://doi.org/10.47097/piar.817178
• Doğan, Ö. & Altınkaynak, F. (2019), Turizm Şirketlerinde Hizmet Üretim Maliyetlerini Raporlama Sorunları, BMIJ, 7(4), 1888-1904. https://doi.org/10.15295/bmij.v7i4.1253
• Dursun, A., & Yalnız, S. (2013). Konaklama İşletmelerinde Hizmet Üretim Maliyetleri -TMS-2 Stoklar ve TMS 18 Hasılat Standartları Açısından Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 139-157.
• Fitzgerald, L., Brignall, T. J., Johnston, R. & Silvestro, Rhian (1991) Product costing in service organizations. Management Accounting Research, 2 (4). pp. 227-248. doi:10.1016/S1044-5005(91)70036-X
• Gökgöz, A. (2012). Kobi TFRS Çerçevesinde Stokların Muhasebeleştirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 243-258.
• Harris, P. J., & Brown, J. B. (1998). Research and development in hospitality accounting and financial management. International Journal of Hospitality Management, 17(2), 161-182.
• Kabataş, Y., & Pamukçu, A. (2010). TMS – 2 Stoklar Standardı Kapsamında Hizmet Üretim Maliyetlerinin Muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi (48), 191-199.
• Kaya, Y., & Utku, M. (2021). Stoklara ilişkin hükümlerin KÜMİ FRS kapsamında incelenmesi ve Türkiye’deki uygulama ve standartların karşılaştırılması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (91), 1-16.
• KGK (2025). 09/12/2005 tarih ve 26018 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Türkiye Muhasebe Standartları (TMS)- 18 Hasılat standardı, www.kgk.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.12.2024)
• KGK (2025). 15/01/2005 tarih ve 25701 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Türkiye Muhasebe Standartları (TMS)- 2 Stoklar standardı, www.kgk.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.12.2024)
• KGK (2021). 29 Temmuz 2017 tarih ve 30138 sayılı resmi gazetede (Mükerrer) yayınlanan Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (2021 Sürümü). Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. www.kgk.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.12.2024)
• KGK (2022). 6/01/2023 tarihli ve 32075 mükerrer sayılı Resmî Gazete yayımlanan Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (2022 sürümü). Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. www.kgk.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.12.2024)
• Koşan, L. (2011). Muhasebe Bilgi Sisteminin Konaklama İşletmeleri Açısından Önemi: Bir Olay Çalışması. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 119-133.
• Kurtlu, A., & Gobi, K. (2020). Konaklama İşletmelerinde Tamamlanmamış Hizmet Üretim Maliyetlerinin TMS 2 Açısından İncelenmesi. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(2), 313-325.
• Lazol, İ. (2011). Genel Muhasebe. (17. Baskı). Bursa: Ekin Yayıncılık.
• Meriç, E. (2023). Konaklama İşletmelerinde Departman Bazında Maliyetlerin Hesaplanması ve Muhasebeleştirilmesine Yönelik Bir Yöntem Önerisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (64), 7-19. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1173195
• MSUGT (Muhasebe Sistemi 1 Sıra Nolu Uygulama Genel Tebliği), 26/12/1992 tarihli ve 21447 Sayılı Mükerrer Resmî Gazete.
• Navickas, V. & Malakauskaite, A. (2009). Opportunities for determining and evaluating tourism sector competition factors. Engineering economics, 61 (1), 37-44.
• Oğuz, H. U., Solmaz, S. A., & Ergün, B. (2020). TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat Standardının Otel İşletmeleri Açısından Değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1489-1504.
• Philips, M. D. (1994). Imagining Belize. Tourist and tourism advertising. Belizean Studies, 21(3), 3–12.
• Sarı, M., & Çam, V. (2014). Konaklama İşletmelerinde Yönetim Muhasebesi Uygulamaların Kullanımı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 247- 266.
• Schmidgall, R. S., Damitio, J. W., & Singh, A. J. (1997). What is a capital expenditure? How lodging-industry financial executives decide. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 38(4), 28-33.
• Selvi, Y., & Ercan, M. (2018). BOBİ FRS kapsamında “stoklar”. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 16(59), 47-57.
• TC Yasalar (1961). Vergi Usul Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (10703 sayılı), 04.01.1961.
• Yazarkan, H. (2022). Stoklara İlişkin İşlemlerin BOBİ FRS ve KÜMİ FRS Açısından Değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2149-2170. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1097170
• Yılmaz, M., Güngörmüş, A. H. (2013). Vakıf Üniversitelerinde Yönetsel Amaçlı Hesap Planlarının TMS’ye Göre Oluşturulması ve Hizmet Üretim Maliyetlerinin Muhasebeleştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (37): 351-367.
• Yiğit, E., & Büyükipekçi, S. (2019). TMS-2 Stoklar ve TFRS-15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat Standardı çerçevesinde hizmet işletmelerinde stok maliyetlerinin muhasebeleştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(1), 204-212.
• Yükçü, S. (2015). UFRS Örnekli, ERP Açıklamalı Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi. İzmir: Altın Nokta Yayınevi.