OBEZİTE VERGİSİ TEORİSİNE İLİŞKİN BİR İNCELEME

Yıl 2018, , 742 - 764, 31.12.2018

Ulvi Sandalcı

https://doi.org/10.29106/fesa.487333

Cited By: 1

Öz

Obezite
tüm dünyada yaygın olarak görülen bir hastalık olup ekonomik, sağlık ve
sosyo-psikolojik birçok soruna neden olmaktadır. Obezitenin neden olduğu bu
sorunlara karşı devletler birçok önlemler almaktadırlar. Bu önlemlerin başında
sağlıksız gıdalar üzerinden alınan ek bir vergi olan obezite vergisi
gelmektedir. Obezite vergisi ile bireylerin sağlıksız gıda tüketimleri
azaltılarak daha sağlıklı gıdalara yönelmeleri amaçlanmaktadır. Tüketim
değişikliği sonucu obezitenin azalması amaçlanmaktadır.

Obezite
vergisinin başarılı sonuçlar verebilmesi için uygulama aşamasına geçmeden önce
teorik temelinin doğru bir şekilde tasarlanması gerekmektedir. Obezite
vergisine ilişkin teorik altyapının doğru tasarlanması hem verginin uygulanma
aşamasını kolaylaştıracak hem de bireylerin bu vergiyi benimseme düzeylerini
arttırarak verginin başarılı bir şekilde uygulanmasını sağlayacaktır. Çalışmada
obezite ile mücadelede dünyada yaygın olarak kullanılan obezite vergisinin
teorik temel incelenmiş ve buna ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Buna
göre obezite vergisi uygulanmadan önce verginin hangi aşmada uygulanacağı,
olumlu ve olumsuz yönleri, tüketici davranışları gibi faktörlerin dikkate
alınması gerektiği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Obezite, Vergi, Obezite Vergisi

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2000), Düz Oranlı Vergi, Ankara: TOSYEV Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Araştırmalar Serisi No: 5, 2000, s. 41.
• Alemanno, A. ve Ignacio C. (2013), “Fat Taxes in Europe – A Legal and Policy Analysis Under EU and WTO Law”, European Food and Feed Law Review, 2/2013, ss: 97-112
• Alm, J. (1996), “What is an Optimal Tax System?”, National Tax Journal, 49:1, 117- 133.
• Alpert, P. T., (2009), “Obesity: A Worldwide Epidemic”, Home Health Care Management & Practice Volume 21 no (6), 442-444.
• Aydın, M. ve Gök, M. (2015), Türkiye’de Sağlıklı Beslenmede Vergi Politikasının Rolü, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, Yıl: 52, Sayı 607
• Baıley, S, J., (1995), Public Sector Economics: Theory, Policy and Practice, Mackays of Chatham PLc., Kent, Great Britian,1995.
• Bakırtaş, İ. (2002), “Dışsallıklar Sorunun İçselleştirilmesinde Düzenleyici Vergiler ve Sübvansiyonların Etkinliği: Analitik Bir Yaklaşım”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (7) : 57-72.
• Baumol, W. J., (1972), “On Taxation and the Control of Externalities”, The American Economic Review, Vol. 62, No. 3 (Jun., 1972), pp. 307-322
• Borluk, S. (2006), Optmal Vergi Teorisi Ve Vergi Reformları Deneyimleri Çerçevesinde Türkye’de Sürdürülmekte Olan Vergi Reformu Çalısmalarının Degerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Ünversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Brownell, K. (1994), Get slim with higher taxes, The New York Times.
• Cawley, J. (2010), “The Economics Of Childhood Obesity”, Health Affaırs, 29, NO. 3 (2010): 364–371
• Cawley, J. (2011), The Economics of Obesity, Cawley, J. (Ed.), The Oxford Hnadbook of the Socila Science of Obesity, Oxford University Press.
• Chısholm, R. ve Mccarty, M. (1978), Prıncıples Of Economıcs, Scott, Foresman and Company, Glenview, IL
• Chouinard, H. H., David E. D., Jeffrey T. L. ve Jeffrey M. P., (2015), A Fat Tax Does Not Cut Fat Consumption and Is Regressive, School of Economic Sciences, Washington State University, Working Paper Series WP 2015-14
• Corlett, W.J. and D.C. Hague, (1953), Complementarity and the Excess Burden of Taxation, The Review of Economic Studies Vol. 21, No. 1 (1953 - 1954), pp. 21-30
• Dıamond, P. A., (1975), “A many-person Ramsey tax rule”, Journal of Public Economics, 4, 335-342.
• Drewnowskı, A. ve Nicole, D., (2005), “The economics of obesity: dietary energy density and energy cost”, American Journal of Clinical Nutrition, ;82(suppl):265–73
• Efrat, W. M. ve Rafael R. E., (2012), Tax Policy and The Obesity Epidemic, Journal of Law and Health, 25, s. 233-263.
• Elston, J., Kenneth R. S. ve David T. L., (2007), “Tax Solutıons To The External Costs Of Obesıty”, Obesıty, Busıness & Publıc Polıcy, (Zoltan J. Acs et al., 2007).
• Engber, D. (2009), “Let Them Drink Water! What a fat tax really means for America”, Slate Journal, Retrieved 2009-09-22.
• Gravelle, H. ve Ray, R. (2004), Microeconomics, Third Edition. Prentice Hall:Financial Times, England.
• Gıbson, R. S, (1990), Principles of Nutritional Assessment, New York: Oxford University Pres.
• Güven, S. P., (2014), “Obezitenin Temel Boyutları, Diyarbakır'da Obezite Ve Obeziteye Karşı Alınması Gereken Önlemler”, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gökbunar, R., Utkuseven, A. ve Doğan, A. (2015), “Obezite ile Mücadelede Bir Kamu Politikası Aracı Olarak Vergilerin Değerlendirilmesi”, Yönetim Ve Ekonomi, Yıl:2015 Cilt:22 Sayı:2
• Hawkes, C. (2009), “Identifying innovative interventions to promote healthy eating using consumption-oriented food supply chain analysis”, Journal of Hunger & Environmental Nutrition, 4:336–356.
• Hırschman, E. C. ve Holbrook, M. B., (1982), “HedonicConsumption: Emerging Concepts, Methods and Propositions”, Journal of Marketing, 46(3), 92-101.
• Jacobson, M. F. ve Brownell, K. D., (2000), “Small Taxes on Soft Drinks and Snack Foods to Promote Health”, American Journal of Public Helath, 854.
• Kuchler, F., Elise G., Jayachandran N. V., Stephen R. C., (2005), “Obesity Policy and the Law of Unintended Consequences”, Economic Research Service, USA.
• Kneese, A. V. ve Blaır T. B., (1968), “Managing Water Quality: Economics, Technology, Institutions”, Natural Resources Journal, Vol. 9, No. 4 (OCTOBER 1968), pp. 673-676
• Lakdawalla, D. N., Dana P. G. ve Baoping, S. (2005), “The health and cost consequences of obesity among the future elderly”, Health Affairs At the Intersection of Health, Health Care and Policy, (Millwood) 2005; 24(Suppl. 2): W5R30–W5R41.
• Lancester, K. J., (1966), “A New Approach to Consumer Theory”, The Journal of Political Economy, 74(2), 132–157.
• Leicester, A. ve Windmeijer, F., (2004), “The ‘Fat Tax’: Economic Incentives to Reduce Obesity”, Institute for Fiscal Studies, London, UK, Briefing Note No. 49.
• Levy, D. T., Frank Chaloupka ve Joseph Gitchell, (2004), “The Effects of Tobacco Control Policies on Smoking Rates: A Tobacco Control Scorecard”, Journal Public Health Management Practice, 10(4), 338–353
• Mccormick, B. ve I. Stone, (2007), “Economic costs of obesity and the case for government intervention”, Obesity Reviews, 8 (Suppl. 1), ss: 161–164
• Mıao, Z. (2012), “Three essays on tax policies addressing the obesity epidemic and associated calorie intake”, Graduate Theses and Dissertations, Iowa State University, USA.
• Musgrave, R. A. ve MUSGRAVE, P. B. (1989), Public Finanace In Theory and Practice, Fifty Edition, McGraw-Hill Book Company, International Edition, Singapore, s.50.
• Nederkoorn, C., Remco C. H., Janneke C.A.H. Giesen ve Jansen, A. (2011), “High Tax On High Energy Dense Foods and Its Effects on The Purchase of Calories in A Supermarket An Experiment”, Appetite Journal, 56, ss. 760-765.
• Novıck, J. (2008). A solution to obesity?, National Health Association. http://www.jeffnovick.com/RD/Blog/Entries/2008/4/1_Test_2.html , (Erişim Tarihi:22/02/2017).
• Özden, E., (2016), “Türk Vergi Sisteminin Obeziteyle Mücadeleye Katkı Sağlamaya Yönelik İşlevselleştirilmesi”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Yıl: 2016 Cilt: 7 Sayı: 14.
• Peter, J P., (2010), Consumer Behavıor And Marketıng Strategy, Mcgraw Hill Higher Education; 9th Revised edition edition.
• Powell, L. M ve Frank J C, (2009), “Food Prices and Obesity: Evidence and Policy Implications for Taxes and Subsidies”, The Milbank Quarterly, Vol. 87, No. 1, 2009 (pp. 229–257)
• Powell, L. M. ve J. F. Chrıquı, (2011), Food Taxes and Subsidies: Evidence and Policies for Obesity Prevention, Oxford University Press USA.
• Rosen, S., (1974) “Hedonic Prices and Implicit Markets: Product Differentiation in Pure Competition”, Journal of Political Economy, 82(1):34-55.
• Saruç, T. (2015), Obezite Ekonomisi, Seçkin yayıncılık, Ankara
• Sassı, F., Annalisa B. ve Chiara C., (2013), The Role of Fiscal Policies in HealthPromotion, OECD Health Working Papers, s. 24.
• Schaufele, B., David S. ve Pamela L., (2009), “Primer on Fat Taxes and Thin Subsidies: A Graphical Analysis”, Ivey Business School, Western University, Canada
• Spangenberg, E. R., Kevin E. V. ve Ayn E. C., (1997), “Measuring the Hedonic and Utilitarian Dimensions of Attitude: A Generally Applicable Scale”, Advances in Consumer Research, 24, 235–241.
• Sırıco, R. A., (1995), The Sin Tax: Economic and Moral Considerations, The Action Institute, Occasional Paper, No: 5,
• Strnad, J. (2005), Conceptualizing the "Fat Tax": The Role of Food Taxes in Developed Economies, Stanford Law School John M. Olin Program in Law and Economics Working Paper No. 286
• Taylor, P. (2009), “Your Sweet Tooth Might get Taxed”, Globe and Mail, https://www.theglobeandmail.com/life/health-and-fitness/your-sweet-tooth-may-get-taxed/article623211/ Ereişim Tarihi: 01/02/2017.
• Tımmıns, K. (2011), On With The Pennies, Off With The Pounds? The Use Of Taxation Policies in Obesity Prevention, Perspectives in Public Health, Royal Society for Public Health, Vol. 131, No. 4 l pp. 155–157.
• Turhan, S. (1998), Vergi Teorisi ve Politikası, Filiz Kitabevi, Gözden geçirilmiş ve genişletilmiş altıncı baskı, İstanbul.
• Wagner, A. (1958), Three Extracts on Public Finance, Musgrave ve AT. Peacocok, ,(ed.), Classic in the Theory of Public Finance (Nancy Cooke trans), Internatioanal Economic Association, London: MacMillan.
• Wansink, B. (2010), Mindless Eating: Why We Eat More Than We Think, Random House Publishing Group.
• Wansink, B. ve Mike H. (2005), De-Marketing Obesity, California Mnagement Review, vol 47, no 4, summer 2005
• Wen, H. Z., Lu, J.F. and L. Lin (2004). An Improved Method of Real Estate Evaluation Based on Hedonic Price Model, International Management Conference.
• Winterbotham, A. ve Junior S., (2012), “The Solutions to Externalities: From Pigou to Coase”, The Student Economic Review, Vol. XXVI, ss: 172-180
• Yanıv, G., Odelia, R. ve Yossef, T., (2009), “Junk-Food, Home Cooking, Physical Activity and Obesity: The Effect of The Fat Tax And The Thin Subsidy”, Journal of Public Economics, 93, ss. 823-830.
• Yayar, R. ve Karaca, S. S. (2014), “ Konut Fiyatlarına Etki Eden Faktörlerin Hedonik Modelle Belirlenmesi: TR83 Bölgesi Örneği”, Ege Akademik Bakış, Cilt: 14, Sayı: 4, ss. 509-518
• http://www.who.int/news-room/6-facts-on-obesity, 21/01/2016
• www.tdkterim.gov.tr 14.01.2018
• http://www.who.int/news-room/6-facts-on-obesity, 22.02.2018
• http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1095 05.03.2018
• http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight 21.05.2018
• https://www.who.int/gho/publications/en/ 22.09.2018