FİNANSAL İSTİKRAR VE PARA POLİTİKASI İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, , 108 - 119, 31.03.2020

Alp Polat , Faruk Akın

https://doi.org/10.29106/fesa.697574

Öz

2008 Küresel Krizi öncesi merkez bankalarının amacı fiyat istikrarını sağlamak ve böylece finansal istikrar için gerekli şartları oluşturmaktı. Ancak, 2008 Küresel Krizi fiyat istikrarını sağlayarak finansal sistemin sorunsuz bir şekilde işleyişinin sağlanamayacağını gösterdi. Diğer bir ifadeyle, küresel kriz ile birlikte ortaya çıkan riskler ve dengesizlikler, son kredi mercii olması nedeniyle merkez bankaları için finansal istikrarın sağlanması amacıyla ayrı bir sorumluluk alanı oluşturmuştur. 2008 Küresel Krizi sonrası finansal istikrarın öneminin anlaşılmasıyla merkez bankaları fiyat istikrarı hedefinin yanı sıra finansal istikrar hedefinin de gözetildiği geleneksel olmayan para politikası araçlarından oluşan yeni bir para politikası çerçevesini uygulamaya başlamışlardır. Bu araştırmanın amacı para politikası ile finansal istikrar arasındaki ilişkilerin belirlenmesidir. Para politikasını temsil etmek amacıyla açık piyasa işlemleri 2-14 günlük REPO ağırlıklı ortalama faiz oranı esas alınmıştır. Araştırma dönemi 2011-2019 dönemlerine ait çeyreklik periyotları kapsamaktadır. Araştırmada Türkiye için bir finansal istikrar endeksi oluşturulması amaçlanmıştır. Finansal istikrar endeksi; pay piyasası, tahvil piyasası ve döviz piyasası alt bileşenlerinden oluşturulmuştur. Grafik üzerinde yapılan değerlendirmede finansal istikrarda düşüş yaşandığında para politikası faiz oranında artış yönünde bir eğilim olduğu görülmüştür. Gerçekleştirilen Granger nedensellik testleri ile elde edilen bulgulara göre finansal istikrarın alt bileşenlerinden döviz kuru piyasası istikrarı kapsamında volatilite ve değişim oranı ile para politikası faiz oranı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Pay piyasası için finansal istikrarı açıklamak amacıyla BIST mali sektör endeksi kullanılmıştır. Pay piyasasında istikrarın alt bileşenlerinden volatilite ile para politikası faiz oranı arasında çift yönlü anlamlı ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Finansal İstikrar, Para Politikası, Merkez Bankası

Kaynakça

• Adrian, T., & Shin, H. S. (2008). Financial intermediaries, financial stability, and monetary policy. FRB of New York staff report, (346).
• Akkaya, Y., & Gürkaynak, R. (2012). Cari açık, bütçe dengesi, finansal istikrar ve para politikası: Heyecanlı bir dönemin izi. İktisat İşletme ve Finans, 27(315), 93-119.
• Andersen, T. G., & Teräsvirta, T. (2009). Realized volatility. In Handbook of financial time series (pp. 555-575). Springer, Berlin, Heidelberg.
• Aytuğ, H. (2015), Finansal İstikrar, 15. Bölüm, Uluslararası Finans, Ed.ler: Prof Dr. Güven Delive & Doç.Dr. İlhan Ege, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Awe, O. O. (2012). On pairwise granger causality modelling and econometric analysis of selected economic indicators. Interstatt journals. net/YEAR/2012/articles/1208002. pdf.
• Başcı, E., & Kara, H. (2011). Finansal istikrar ve para politikası. Iktisat Isletme ve Finans, 26(302), 9-25.
• Bordo, M. D. (2018). An historical perspective on the quest for financial stability and the monetary policy regime. The Journal of Economic History, 78(2), 319-357.
• Canale, R. R., De Grauwe, P., Foresti, P., & Napolitano, O. (2018). Is there a trade-off between free capital mobility, financial stability and fiscal policy flexibility in the EMU?. Review of World Economics, 154(1), 177-201.
• Chant, J. (2003) Financial Stability as a Policy Goal, Bank of Canada Technical Report, No 95, Essays on Financial Stabilty.
• Chukwudi, O. F., & Henry, J. T. (2020). Monetary Policy and Financial Stability in the Nigerian Banking Industry. International Journal of Financial Research, 11(1).
• Çinko, L. (2019), Para Politikası Stratejileri ve Uygulamaları, (Finansal Piyasalar, Para ve Bankacılık, Ed.ler: Başak Tanınmış Yücememiş ve Levent Çinko), Ankara: Nobel Yayınevi. Darıcı, B. (2012), TBB Finansal İstikrar Raporu, İstanbul.
• Delice, G. (2007), Uluslararası Finansal Kuruluşlar ve Finansal İstikrar Sorunu, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Dhal, S., Kumar, P., & Ansari, J. (2011). Financial stability, economic growth, inflation and monetary policy linkages in India: An empirical reflection. Reserve Bank of India Occasional Papers, 32(3), 1-35.
• Eğilmez, M. (2019), Ekonominin Temelleri, Birinci Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Eidenberger, J., Neudorfer, B., Sigmund, M., & Stein, I. (2013). Quantifying Financial Stability in Austria–New Tools for Macroprudential Supervision. Oesterreichische Nationalbank Financial Stability Report, 26.
• Eroğlu, N ve Yeter, F. (2018), 2008 Finansal Kriz Sonrası Yeni Riskler ve TCMB Yeni Para Politikaları, Ed.ler: İlhan Eroğlu, Baki Demirel ve Tolga Dağlaroğlu, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Haugland, K., & Vikøren, B. (2006). Financial stability and monetary policy-theory and practice. Norges Bank. Economic Bulletin, 77(1), 24.
• Ferguson, R. (2002), Should Financial Stability Be an Explicit Central Bank Objective?, Conference at the IMF in Washington, D.C. September.
• Jakubík, P., & Slačík, T. (2013). Measuring financial (in) stability in emerging Europe: a new index-based approach. Financial stability report, 25, 102-117.
• Padoa-Schioppa, T.(2002), Central Banks and Financial Stability: Exploring a Land in Between, Second ECB Central Banking Conference on the Transformation of the European Financial System
• Parasız, İ. (2011), Merkez Bankacılığı ve Para Politikası, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Schinasi, G.J. (2004), Defining Financial Stability, IMF Working Paper, WP/04/187.
• Rubio, M., & Carrasco-Gallego, J. A. (2014). Macroprudential and monetary policies: Implications for financial stability and welfare. Journal of Banking & Finance, 49, 326-336.
• Sezgin, O. ve Darıcı, B. (2012), Para Politikasının Finansal İstikrarı Sağlama - Sürdürme Sorumluluğu: Finansal İstikrara Yönelik Geleneksel – Spesifik Para Politikası Uygulamaları, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 7, Sayı 11.
• Smets, F. (2014). Financial stability and monetary policy: How closely interlinked?. International Journal of Central Banking, 10(2), 263-300.
• Stein, J. C. (2012). Monetary policy as financial stability regulation. The Quarterly Journal of Economics, 127(1), 57-95.
• Tayler, W. J., & Zilberman, R. (2016). Macroprudential regulation, credit spreads and the role of monetary policy. Journal of Financial Stability, 26, 144-158.
• TCMB (2012), 2013 Yılı Para ve Kur Politikası, Ankara.
• TCMB (2015), Finansal İstikrar, Türkiye'de Finansal İstikrar Gelişmeleri, Ankara.
• Terzi, N. (2017), Küresel Finansta Güncel Konular, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Tiryaki, G. (2016), Para ve Finansın Dönüşümü, Ankara: Efil Yayınevi.
• Tiryaki, G. (2012), Finansal İstikrar ve Bankacılık Düzenlemeleri, TBB Yayın No: 289, İstanbul.
• Yellen, J. L. (2014). Monetary policy and financial stability. Washington, DC: International Monetary Fund.
• Yücememiş, B. T. (2011), Finansal İstikrarda Para Politikalarının Rolü, İstanbul: Derin Yayınları
• Zugic, R., & Fabris, N. (2014). Framework for preserving financial stability in Montenegro. Journal of Central Banking Theory and Practice, 3(1), 27-41.