TÜRKİYE’DE YATIRIMCILARIN KORUNMASINA YÖNELİK BİR ANALİZ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 21 - 38, 01.04.2017

Aysel Gündoğdu , Serpil Kılıç Depren , Mustafa Tevfik Kartal

Öz

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile birlikte Türk
Sermaye Piyasasında yatırımcıların korunması ve yatırımcı haklarına yönelik
düzenlemeler artmıştır. Ancak yatırımcıların bu düzenlemelerden ve haklardan ne
kadar haberdar olup olmadığı bilinmemektedir. Bu nedenle ülkemizde
yatırımcıların korunması ve yatırımcı haklarına yönelik yatırımcıların bilgi
seviyesinin belirlenmesi amacı ile bu çalışma hazırlanmıştır. Bu amaca yönelik
olarak mevcut, potansiyel ve kayıp yatırımcılardan oluşan 137 kişinin katılımı
ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anket sonuçları frekans analizinin
yanı sıra güvenilirlik analizi, çoklu uyum analizi ve t-testi yöntemleri ile
değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre katılımcıların bilgi düzeyi
farklılık göstermektedir. Katılımcıların çoğunluğu Yatırımcı Tazmin Merkezi’nin
kurulduğu, bankalar hakkında tazmin kararı için Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu’nun izninin gerekli olduğu, bilgi suiistimali ve piyasa
dolandırıcılığı suçlarından kazanılan alacakların yatırımcı tazmini kapsamında
olmadığı, hakkında tedrici tasfiye kararı verilen yatırım kuruluşlarının mal
varlığının yönetiminin Yatırımcı Tazmin Merkezi’ne geçtiği hususlarında bilgi
sahibi değildir. Diğer taraftan katılımcıların çoğunluğu haklarını bilmektedir.
Ayrıca yatırımcıların korunması açısından yeterli bilgiye sahip olunmasının
önemli olduğu ancak Türkiye'de yatırımcıların korunması ile ilgili mevzuat ve
uygulamaların yeterli olmadığı düşünülmektedir.

Yatırımcıların korunması ve yatırımcı haklarının
yatırımcılar tarafından daha iyi bilinmesi için özellikle düzenleyici-denetleyici
kurumlar ve kuruluş birlikleri başta olmak üzere ilgili taraflara önemli
sorumluluklar düşmektedir. Bu bağlamda çalışmamızda tespit edilen hususlar ilgili
taraflara yol gösterici olacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Yatırımcıların Korunması, Yatırımcı Hakları, Sermaye Piyasası, Çoklu Uyum Analizi

Kaynakça

• Akses, S. (2015), “Türkiye’de İş Ortamının İyileştirilmesi Süreci Yavaşladı Mı?”, İKV Değerlendirme Notu, İktisadi Kalkınma Vakfı.
• Albuquerque, R., & Wang, N. (2004). “Investor Protection and Asset Prices”. https://www0.gsb.columbia.edu/faculty/nwang/papers/rnpaper31.pdf, (20.02.2017)
• Aytaç, Zühtü, (2001). “Yatırımcının Korunmasında Neredeyiz?”, Perşembe Konferansları, 12.
• Başak, Süleyman; Chabakauri, Georgy; Yavuz, M. Deniz, (2016). “ Investor Protection and Asset Prices” SSRN: https://ssrn.com/abstract=2742961
• Coşkun, Metin, “Kamunun Aydınlatılması ve Sermaye Piyasaları Açısından Önemi”, http://www.bud.org.tr/projectfile/Kamunun%20Aydinlatilmasi.pdf , (01.03.2017)
• Çetin, Nusret; Töremiş, Hatice Ebru; Cantimur, Zeynep, (2014), 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun Sistematik Analizi, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Çetin, Nusret, (2011). “Sermaye Piyasası Hukukunda Yatırımcının Korunması İlkesinin Teorik Analizi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XV.
• Directive 2004/39/EC of the European Parliament and of the Council, http://ec.europa.eu/internal_market/securities/docs/isd/dir-2004-39-implement/dir-6-2-06-final_en.pdf (20.03.2017)
• Djankov, S., La Porta, R.; Lopez-de-Silanes, F.; Shleifer, A. (2006) “The Law and Economics of Self-Dealing” Journal of Financial Economics. 88(3):430-465
• Gümüş, G. K., Gümüş, Y., & Köprülü, A. (2012). “Where Is Turkey? Determination of Turkey's Investor Protection Position in The World”, World of Accounting Science, 14(1).
• Günay, E.D. (2013), “Kamuyu Aydınlatma İlkesinin 6362 Sayılı Yeni Sermaye Kanununa Yansımaları” Terazi Hukuk Dergisi. Yıl:8 Sayı: 77.
• Gündoğdu, Aysel, (2015), Türkiye’de Sermaye Piyasasının Değişen Yüzü, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• IOSCO, https://www.iosco.org/about/pdf/IOSCO-Fact-Sheet.pdf, (15.03.2017)
• Kara, M.S., (2015), “Kamuyu Aydınlatma Belgelerinden Doğan Hukukî Sorumluluk”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 2.
• Kılıç, Saim, (1999), “Sermaye piyasasında güvence fonları”, Active Dergisi, Aralık 98-Ocak 99.
• La Porta, R.; Lopez-De-Silanes, F.; Shleifer, A.; Vishny, R. (1999) “The Quality of Government” Journal of Law Economics and Organization 15(1):222-279
• La Porta, R.; Lopez-De-Silanes, F; Shleifer, A.;Vishny, R. (1997) “Legal Determinants of External Finance” The Journal of Finance 52(3):1131-1150.
• Muth, J. E. (2014). Basic Statistics and Pharmaceutical Statistical Applications. NW, CRC Press.
• OECD Glossary of Statistical Terms, http://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=6778 , (08.03.2017)
• Özcan, Erkan, (2008) “Yatırımcıyı Koruyucu İlkeler”, http://www.avukaterkanozcan.com/FileUpload/bs695838/File/yatirimcilari_koruyucu_ilkeler.doc, (04.10.2016)
• Özdamar, K. (2004), Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler) 2. Eskişehir, Kaan Kitabevi.
• Pamukçu, Fatma, (2011), “Finansal Raporlama ile Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflıkta Kurumsal Yönetimin Önemi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, s.134
• Perotti, E. C., & Volpin, P. F. (2007). “Politics, Investor Protection and Competition” ECGI - Finance Working Paper No. 162/2007.
• Rutledge vd., (2010), “Good Practices for Consumer Protection and Financial Literacy in Europe and Central Asia: A Diagnostic Tool”, The World Bank Working Paper 001.
• Sancak Ethem, (2014). Sermaye Piyasası Sözlüğü, Önemli 101 Kavram, Scala Yayıncılık, İstanbul.
• Sermaye Piyasası Kurulu, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu Gerekçeleri, http://www.spk.gov.tr/apps/Mevzuat/?yanmenuid=1, (17.02.2017)
• Sermaye Piyasası Kurulu, http://www.spk.gov.tr/indexcont.aspx?action=showpage&menuid =0&pid=0&submenuheader=-1, (15.02.2017)
• Sermaye Piyasası Kurulu, 2012 Yılı Faaliyet Raporu, ss.xi-xii.
• Sermaye Piyasası Kurulu, Özel Durumlar Rehberi, http://www.spk.gov.tr/displayfile.aspx?action=displayfile&pageid=1103, (16.03.2017)
• Seri: IV, No: 56, Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Tebliğ, http://www.spk.gov.tr/displayfile.aspx?action=displayfile&pageid=66&fn=66.pdf&submenuheade r=null, (09.03.2017)
• Shleifer, A., & Wolfenzon, D. (2002). “Investor Protection and Equity Markets”, Journal of Financial Economics, 66(1), 3-27.
• Suner, A. & Çelikoğlu, C. C. (2008) “Uygunluk Analizinin Benzer Çok Değişkenli Analiz Yöntemleri ile Karşılaştırılması”. İstatistikçiler Dergisi, 1.
• Spamann, H. (2008) “Law and Finance” Harvard Law School John M. Olin Center Discussion Paper 2(12)
• TSPAKB, (2004). “AB Yolunda Türkiye Sermaye Piyasası: AB Müktesebatının Üstlenilmesinin Sermaye Piyasasına Etkileri”, Yayın No:21.
• TSPB, Yatırımcı Hakları, https://www.tspb.org.tr/wp-content/uploads/2015/06/yatirimci_haklari_17062015.pdf, (04.10.2016)
• TSPB, 2016. Türkiye Sermaye Piyasaları, https://www.tspb.org.tr/wp-content/uploads/2015/07/Turkish-Capital-Markets-2016-12_tr-3.pdf, (07.03.2017)
• Wheeler, D. Davies, R., (Çeviren: Duygu Yalçın). (2008). “İtibar Kazanmak: Kurumsal Yönetim İçin Paydaş Yaklaşımları Geliştirmek” Sosyal Bilimler Dergisi, 179-200.
• Yavaş, Abdullah, (1997). “Sermaye Piyasası Kurulu’nun Bağımsız Denetçilerden Bekledikleri”, III. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, İSMMMO Yayın No: 20.